شوش‌مهدتاریخ‌تمدن کهن‌درآستانه جهانی‌شدن

محوطه تاریخی شوش که از دیرباز مهد تمدن های بزرگ پیش ازتاریخ تادوران اسلام بوده باسازه هاوبناهای معماری متعدد و متنوع از جمله زیارتگاه دانیال نبیˈع،کاخ آپادانا،قلعه فرانسوی ها،باغ موزه شوش و تپه های باستانی اواخر تیر امسال از سوی سازمان یونسکو در فهرست آثارجهانی به ثبت می رسد.

روز شمار معکوس ثبت محوطه تاریخی 400 هکتاری شوش در فهرست آثار جهانی آغاز شده است و تا یک ماه دیگر این محوطه به عنوان دومین اثر تاریخی شهرستان شوش که سند تاریخی روابط متمدن ایران با دیگر نقاط دنیا محسوب می شود، بعد از اثر تاریخی زیگورات چغازنبیل شوش، درصورت تایید ارزیابان سازمان بین المللی یونسکو به ثبت جهانی می رسد.

شوش کهن ترین شهر جهان حدود شش هزار سـال پیش از میلاد براساس یافته های باستان شناسی سکونت گاه بشر بوده است و تپه های باستانی شوش نشان دهنده ی آثار بازمانده از دوره استقراری هستند که عملا اسکان در آن بدون وقفه، از اواخر هزاره ی پنجم پیش از میلاد تا امروزه در شهر جدید شوش تداوم داشته است.

این شهر بـاستانی که به عنوان کانون مذهبی ساکنان دشت اطراف بنیان نهاده شد به این علت که از آغاز حیات آن تاکنون زندگی شهری در آن جریان دارد به عنوان کهن ترین شهر جهان شناخته شده است.

شهر شوش با 5.6 کیلومتر مربع مساحت در 24 کیلومتری جنوب غربی دزفول و 115 کیلومتری شمال غربی اهواز قرار دارد.

شهر باستانی شوش از مراکز تمدن قدیم، از معروف ترین شهرهای دنیا، پایتخت چند هزار ساله مملکت ایلام و همچنین پایتخت زمستانی امپراطوری هخامنشی بوده و استعیلام در واقع تلفظ آشوری سرزمین «هل تم تی» به زبان عیلامی به معنای سرزمین خدایان است.

این شهر از دیرباز بستر تولد و گسترش تمدن هـای بزرگی بوده، تمدن هـایی که اکنون چهره ای ماندگار در تاریخ از آنان به جا مانده است.

در این شهر تاریخی ایلامی ها، آشوری ها، هخامنشیان، سلوکیان، پارتیان، بابلی ها و ساسانیان حکمرانی داشته اند.

از دیدنی های این شهر می توان به موزه شوش، بـارگاه دانیـال نبی (ع)، کـاخ شـاپور، تپـه های باستانی و ایوان کرخه و قلعه شوش اشاره کرد.

کاخ «آپـادانا» یکی از بـاشکوه تـرین کاخ های آن، شهرت عالمگیری دارد و یکی از کم نظیرترین آثار باستانی جهان است.

کـاخ آپادانا به دستور داریوش بزرگ، پادشاه هخامنشی در حدود سال های 521 - 515 پیش از میلاد در شوش روی آثار و بقایای ایلامی بنا نهاده شد.

دیوارهـای کـاخ از خشت و ستون های آن از جنس سنگ است، کاخ داریوش قسمت های مختلفی از جمله تالار بار عام، دروازه و کاخ پذیرایی و 3 حیاط مرکزی دارد.

قلعه فرانسوی ها، تپه هـای باستانی آپادانا، باغ موزه شوش، شهر پانزدهم ، کاخ اردشیر و مقبره دانیال نبی (ع) از مکان هایی است که در این محوطه قرار دارند.

شرایط ویژه ای که در شهرشوش وجود دارد در کنار محوطه تاریخی بسیار ارزشمندی که در این شهر وجود دارد باعث شده است تا این محوطه تاریخی توجه یونسکو را به خود جلب کند.

شرایط بالقوه ای در این شهرستان از گذشته تا کنون وجود داشته که باعث شده است طی شش هزار سالی که از عمر آن می گذرد همواره محلی مناسب برای زندگی بشر باشد و این نکته بسیار مهم و حیاتی باعث شده است تا توجه باستان شناسان دنیا و سازمان یونسکو را به خود جلب کند.

علی بویری باستان شناس و عضو انجمن میراث فرهنگی شهرستان شوش با اشاره به قدمت این محوطه تاریخی در شهرستان شوش اظهار داشت: این محوطه شامل نقاط بسیار مهم و تاریخی است که از آن جمله می توان به قلعه داریوش، شهر پانزدهم، کاخ آپادانا، کاخ اردشیر، حرم دانیال نبی(ع) که در این محوطه ی تاریخی بزرگ قرار دارد اشاره کرد.

وی با اشاره به مقبره باستانی حضرت دانیال (ع) بیان داشت: حضرت دانیال ˈعˈ از پیامبران صاحب کتاب بنی اسراییل است که در حدود قرن هفت پیش از میلاد به همراه یهودیانی که توسط بابلی ها به اسارت گرفته شده بودند به بین النهرین و از آنجا به شوش وارد شد.

بویری افزود: آرامگاه دانیال نبی(ع) در کنار رودخانه شاوور ساخته شده است و همه ساله شاهد حضور زیارت کنندگانی از سراسر جهان است.

این باستان شناس بیان داشت: قلعه داریوش قدمتی دو هزار و 500 ساله دارد و از مکان هایی برای فعالیت های سیاسی دوره هخامنش است که 10 تا 15 سال قدیمی تر از تخت جمشید توسط فرانسوی ها و به دستور داریوش کبیر ساخته شده است.

وی گفت: برای ثبت جهانی شدن این محوطه تمامی کارها و استانداردهایی که نیاز است در حال اجرا است که از آن جمله می توان به مرمت سنگ های تاریخی موجود در این محوطه، دیوار کشی محوطه، پاک سازی محوطه از خار و خاشاک و یا پاک سازی محوطه از زباله ها و نخاله هایی که توسط شهرداری در این محوطه تخلیه می شد اشاره کرد.

این باستان شناس در ادامه با معرفی اتاق نقاشی که در این محوطه و در قلعه داریوش وجود دارد افزود: این اتاق متعلق به سال 1900 میلادی است که محلی برای اسکان و تحقیقات هیات های باستان شناس فرانسوی بوده است و نقاشی هایی بر دیوارهای آن حکاکی کرده اند که نمادی از فرهنگ های کشورهای مختلفی چون ایران، فرانسه و غیره است و این نقاشی ها با گذشت زمان نیاز به مرمت دارند که در حال حاضر در حال بازسازی هستند.

بویری افزود: کاخ آپادانا با وسعت 13 هکتار که دربردارنده ابزارهایی است که از هیات های کاوشی کشوری چون فرانسه در قلعه داریوش باقی مانده و همچنین حکاکی ها و تمامی نقش و نگارهایی که نشان از تاریخ و یا حضور باستان شناسان دنیا در دوره های مختلف بوده است در حال مرمت است.

وی بیان داشت: باغ موزه شوش از دیگر مکان های بسیار ارزشمندی است که در این محوطه وجود دارد و در خود سیر تکاملی از شش هزار سال زندگی بشر در شهرستان شوش و همچنین آینه ای از تاریخ خوزستان و سایر نقاط کشور را به همراه دارد.

این باستان شناس با اشاره به این که این باغ موزه درسال 1345 هجری شمسی ساخته شده است افزود: در این باغ موزه آثار و اشیای تاریخی زیادی از دوره های هخامنش و دوره های تاریخی گذشته که در این شهرستان و خوزستان زندگی می کردند اعم از ابزارهای کشاورزی، زینتی، مجسمه ها، ظروف که اغلب از سنگ ساخته شده اند نگهداری می شوند و تونل زمانی را برای بازدید کنندگان از شهرستان شوش و خوزستان ایجاد کرده است.

وی گفت: این باغ موزه نیز برای نگهداری هر چه بهتر از این آثار و همچنین ایجاد زیر ساخت های لازم به منظور استقبال از گردشگران و باستان شناسان و ثبت جهانی شدن در حال مرمت و آماده سازی است.

بویری با اشاره به دیگر نقطه ارزشمند این محوطه به نام شهر پانزدهم گفت: این شهر 15 لایه فرهنگی را در خود نهفته دارد که از آن جمله آثاری از دوره اسلام و شهری با کاربری صنعتگری از جمله آثار و مکان هایی است که در این شهر قدیمی نهفته است.

**شوش بستر مطالعات محققان و باستان شناسان دنیا می شود

مدیر پایگاه میراث فرهنگی شوش اظهار داشت: هرجا سخنی از تاریخ و تمدن ایران می شود شهرستان شوش قسمت قابل توجهی از تاریخ ایران را شامل می شود.

محمدحسین ارسطوزاده در ادامه بیان داشت: شهرستان شوش در دوره هخامنشی پایتخت سیاسی ایران بوده است و شوش سند تاریخی روابط متمدن ایران با دیگر نقاط دنیا است.

وی بیان داشت: ثبت جهانی محوطه تاریخی شوش باعث می شود که مطالعات تاریخی در شوش هدفمندانه تر انجام شود و بستری برای مطالعات تاریخی و باستان شناسی برای محققان و باستان شناسان کشور و دنیا شود.

ارسطوزاده افزود: از این رو آسیب شناسی های لازم برای ایجاد شرایط و بستر مناسب در محوطه تاریخی شوش برای ثبت جهانی این محوطه بسیار ارزشمند تاریخی در حال انجام است

وی افزود: حدود یکصد کارشناس و کارگربرای آماده سازی و مرمت این محوطه مشغول به کار هستند، اعتباراتی که برای این اقدام مورد نیاز است تا حدودی پرداخت شده است و بقیه نیز تاپایان کار پرداخت می شود.

مدیر پایگاه میراث فرهنگی شوش افزود: حرم دانیال نبی (ع) از دیگر آثار تاریخی دراین محوطه است که اداره کل اوقاف استان خوزستان وظیفه مرمت و آماده سازی آن را برای ثبت جهانی شدن برعهده دارد.

وی بیان داشت: تمام شاخصه ها در شوش برای ثبت جهانی شدن وجود دارد، شوش نمونه بارزی از تمدن بشری با مجوعه ای از شاخص های هنر معماری و شهرسازی است و محل رخدادهای تاریخی است.

ارسطو زاده بیان داشت: با ثبت جهانی محوطه تاریخی شوش نگاه دنیا نه تنهامتوجه شهرستان شوش می شود، بلکه نگاه جهان به استان خوزستان تغییر می یابد و خوزستان این مهد تمدن ایران مورد توجه محققان و باستان شناسان تمام دنیا قرار می گیرد.

با ثبت جهانی شدن محوطه تاریخی شوش، بعد از اثرتاریخی چغازنبیل، محوطه تاریخی شوش دومین اثرتاریخی است که در شهرستان شوش ثبت جهانی می شود و استان خوزستان با داشتن سه اثر تاریخی ثبت جهانی شده که شامل آبشار های شوشتر، چغازنبیل و محوطه تاریخی شوش که تا یک ماه دیگر ثبت جهانی می شود تنها استان کشور است که سه اثر تاریخی بین المللی را در خود جای می دهد.

این نشان از اهمیت تاریخی استان خوزستان است و در کنار سایر شاخص های مهم دیگری که در این استان وجود دارد ازجمله مرزی بودن استان که نقشی اساسی در صادرات و واردات کشور دارد، تولید کننده 82 درصد نفت کشور و همچنین یکی از مهم ترین استان هایی است که در بحث کشاورزی همواره بهترین رتبه ها را در تولیدات کشاورزی داشته و با برخورداری از بسیاری شاخص های فرهنگی و اقتصادی وسیاسی دیگر می تواند توجه دنیا را به خود جلب کند و رسیدن به این مهم عزم و اراده مسولان کشوری را مطالبه می کند.