جاذبه‌های گردشگری و دیدنی منطقه آزاد اروند هر ساله سیل عظیم مسافران و مهمانان نوروزی را به این منطقه می‌کشاند.

منطقه آزاد اروند در شمال غربی خلیج فارس به وسعت 172 کیلومتر مربع در منطقه تلاقی دو رودخانه بزرگ و سرشار از آب اروند رود و کارون، دربرگیرنده بخش‌هایی از شهرهای آبادان و خرمشهر واقع شده، و دارای مرز مشترک با کشورهای عراق و کویت است.

این منطقه با داشتن ظرفیت‌های عظیم حمل و نقل جاده‌ای و ریلی و هوایی و دسترسی آسان به آب‌های بین‌المللی و دریایی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، خصوصا مجاورت با بصره، دومین استان بزرگ عراق، این منطقه را به دروازه بزرگ تجارت با عراق و سپس امتداد آن تا کشورهای سواحل مدیترانه تبدیل کرده است، همچنان که این منطقه را در محور ارتباطی و مسیر زیارتی عتبات عالیات قرار داده است.

این منطقه و شهرهای همجوار آن؛ آبادان و خرمشهر، از دیر باز به عنوان کانون تجاری و صنعتی و کشاورزی و سیاحتی مهمی شناخته شده است.


*خرمشهر

شهرستان خرمشهر یکی از شهرهای جنوبی استان خوزستان است که نام قبلی آن محمره بوده و با 23 کیلومتر مربع مساحت و (طبق سرشماری سال 1385) با 123 هزار نفر جمعیت، در ناحیه باتلاقی و پست دلتای رودخانه اروندرود واقع شده است.

خرمشهر، نخستین و بزرگترین بندر خاورمیانه تا قبل از جنگ تحملی بوده و هم اکنون دومین بندر کانتینری کشور است. موقعیت استراتژیک و تجاری این بندر از دیرباز باعث توسعه این شهر شده بود بطوریکه آن را عروس شهرهای خاورمیانه می‌نامیدند.

گذر رود کارون از دل این شهر و تقسیم آن به دو بخش و پل‌های ارتباطی میان این دو بخش بر فراز رودخانه پرخروش و مواج کارون، جلوه زیبایی به آن بخشیده که با قایق‌ها و کشتی‌های در حال عبور به‌ویژه قایق‌های مسافری و رستوران‌های شناور بر روی آب با جلوه‌های دل انگیز در دل شب این زیبایی‌های کارون و شهر خرمشهر صدچندان می‌شود، اما صحنه وصف ناپذیر غروب خورشید در افق آسمان خرمشهر و سرخی افق آمیخته با نخل‌های سر به فلک کشیده آن را هیچ نقاش زبردستی نتوانسته است رسم کند و هیچ شاعری وصف کند.

از این‌رو رونق تجاری و توسعه انسانی خرمشهر همواره موجب حسادت دشمنان و مصدر چشم‌داشت و طمع استعمارگران بوده، تا جایی که این شهر شاهد و عرصه چند جنگ بزرگ در طول تاریخ بوده است.


*جزیره مینو

جزیره مینو را که در گذشته‌ای نه چندان دور با نام جزیره صلبوخ می‌شناختند، دو شاخه اروندرود در بر گرفته و در فاصله 10 کیلومتری خرمشهر واقع شده است.

بزرگ‌ترین قطر جزیره 2.6 کیلومتر و مساحت آن 8.17 کیلومتر مربع است. مینو شهر، شهر سرسبز کوچکی است که در دل این جزیره قرار گرفته‌ و بزرگترین آبادی آن به شمار می‌آید. این شهر با جمعیتی حدود 12 هزار نفر، و با نخل‌های سر به آسمان کشیده و زیبای خود، تفریحگاهی طبیعی برای مردم آبادان و خرمشهر به حساب می‌آید. در جزیره مینو پنج نهر بزرگ جریان دارد که دو تای آن‌ها از رود جرف و سه تای آن‌ها از اروندرود منشعب شده است و از این‌رو کشاورزی و پرورش دام و ماهی‌گیری در این جزیره جایگاه خاصی دارد. با برنامه‌ریزی صورت گرفته توسط سازمان منطقه آزاد اروند، در آینده نه چندان دور به قطب گردشگری منطقه تبدیل خواهد شد.


*آبادان

شهرستان آبادان، شبه جزیره‌ای بسیار زیبا است به طول 46 کیلومتر و عرض بین 3 تا 20 کیلومتر در دلتای اروند رود، بین رودهای بهمن‌شیر و کارون و اروند و در یک‌صد و 10 کیلومتری اهواز در دهانه ورودی خلیج فارس و در همسایگی کویت و عراق قرار دارد.

شهر آبادان مرکز شهرستان و بلندی آن از سطح دریا دو متر است. شهرستان آبادان حدود 2063.1 کیلومتر مربع مساحت دارد.

شهرستان آبادان پر آب‌ترین شهر استان خوزستان به حساب می‌آید چرا که دو رودخانه اروند و بهمنشیر در آن جریان دارند و با وجود پالایشگاه نفت، کارخانه پتروشیمی و با دسترسی آن به آب‌های آزاد جایگاه مهمی در اقتصاد کشور به خود اختصاص داده است.

ایجاد منطقه آزاد صنعتی و تجاری اروند در بخش‌هایی از شهرهای آبادان و خرمشهر در سال‌های اخیر اهمیت و موقعیت تأثیرگذار این دو شهر را دو چندان کرده است.

کشاورزی در آبادان به کشت و پرورش درخت خرما (نخل) اختصاص دارد. تعداد نخل‌های موجود در این ناحیه را 4 میلیون اصله برآورد کرده‌اند که از انواع خرماها می‌توان «سعمران برمی»، «قنطار»، «حلاوی»، و «بریم» را نام برد.

بازار ته لنجی‌های این شهر مملو از مسافرانی است که برای خرید به این بازار هجوم می‌آورند و حال و هوای خاصی به آن بخشیده است. دیگر بازار و بازارچه‌های شهر زیبای آبادان اعم از خیابان امیری، بازار ماهی، بازار بزرگ شهر، بازار کویتی‌ها و دیگر مناطق تجاری آن شاهد حضور شمار زیادی از مسافران و گردشگران از اقصی نقاط کشور است.


*زیرساخت‌های گردشگری در منطقه آزاد اروند (بندر خرمشهر)

این بندر در محل تقاطع دو رود کارون و اروند، قرار دارد، و پس از اتصال به راه آهن سراسری ایران و پیوستن به مرکز کشور و دریای شمال به سرعت توسعه یافت. این بندر امکان پهلو گرفتن 9 فروند کشتی اقیانوس پیما را داراست.

ظرفیت بندر خرمشهر برای تخلیه کالای عمومی حداقل 4 هزار و حداکثر 6 هزار تن در روز بوده و اغلب واردات و صادرات کشور در این بندر صورت می‌گرفته است.

*بندر آبادان

این بندر در جزیره آبادان در 16 کیلومتری جنوب بندر خرمشهر و در کنار اروند رود قرار دارد. تأسیسات و تجهیزات این بندر متعلق به شرکت ملی نفت ایران است و اسکله‌های متعدد آن اختصاص به صدور مواد نفتی و و ورود ماشین آلات مورد نیاز آن را داشته است.


*اسکله اکوان

اسکله‌ای تاریخی که نقش بسیار مهمی در جنگ جهانی دوم داشته است و امروزه به‌جز آهن پاره‌ای از آن در ساحل اروند رود باقی نمانده است.


*پالایشگاه نفت آبادان

پالایشگاه آبادان که یک‌صد سال از تاسیس آن می‌گذرد، نخستین مجتمع صنعتی ایران است و مادر صنایع ایران نام دارد. این پالایشگاه در قرن بیستم و تا قبل از حملات موشکی صدام به آن، بزرگ‌ترین پالایشگاه جهان به شمار می‌آمد. در حاضر نیز پالایشگاه آبادان بزرگترین پالایشگاه ایران و چهارمین پالایشگاه بزرگ جهان است و یکی از نخستین واحدهای بزرگ صنعتی کشور است که از نظر تنوع تولید از بزرگ‌ترین پالایشگاه‌ها و از مراکز بزرگ صنعت نفت دنیا محسوب می‌شود، به طوری که تعداد تولیدات و فرآورده‌های آن به بیش از یک‌صد مورد بالغ می‌شود.

*پتروشیمی آبادان

در اواخر سال 1342 انستیتو نفت فرانسه از طریق سازمان برنامه و بودجه کشور مأموریت یافت تا در مورد امکان ایجاد صنایع پتروشیمی در ایران مطالعات جامعی به عمل آورد، این مطالعات منجر به تأسیس شرکت سهامی پتروشیمی آبادان شد. در سال 1346 عملیات ساختمانی مجتمع آغاز و در سال 1348 رسما به بهره‌برداری رسید. در سال 1354 طرح گسترش آن به منظور افزایش تولید به اجرا درآمد.