از زمانی که خبر سفر رئیس جمهور به خوزستان سینه به سینه منتقل می‌شد و هنوز بسیاری از رسانه‌ها در مورد قطعیت این سفر اطلاع رسانی نکرده بودند مردم آبادان و خرمشهر دل و جانشان را فرش پای دولت تدبیر و امید کرده که شاید خبری ویژه که منطقه آزاد اروند هفته‌هاست آن را بر روی تابلوی بزرگ شهر (در میدان انقلاب) بولد کرده است محقق و نمایان شود.

«تابلوی خبری ویژه در راه است» روزها و هفته‌ها چشم مردم این منطقه و حتی پایتخت‌نشینان  را به خود جلب کرده بود و گوش‌ها با دل و جان در انتظار شنیدن خبری نو بود که شاید بتواند از مشکلات 25 ساله بعد از دوران جنگ تحمیلی این منطقه را برهاند.

سرانجام دوران انتظار به سر رسید و خبر سفر رئیس جمهور به خوزستان به عنوان آغازگر سفرهای استانی دولت یازدهم در رسانه‌ها منتشر و به طور رسمی به گوش مردم و مسئولان رسید، در این سفر از همان بدو ورود به اهواز، اعلام شد که آبادان و خرمشهر جزو مناطق آزاد هستند و دکتر روحانی با تاکید چندباره این موضوع در سخنرانی‌های متعددش، هیچ شک و شبهه‌ای در این زمینه باقی نگذاشت.

در این میان عده‌ای با شور و وصف باور نکردنی شاد و خوشحال شدند و سرازیری پول و ثروت و سرمایه و لاس وگاس شدن این منطقه را در اذهان پروراندند و عده‌ای دیگر گرانی اجناس و املاک و نبود ثبات مدیریتی و نگرانی از حصارکشی دورتادور شهر را مورد انتقاد و هجمه قرار دادند و همچنان دلواپس روزهای سخت در انتظار این منطقه هستند.

نقطه نظرات مسئولان و مردم در این خصوص متفاوت و جالب است که بخشی از آنها را گردآوری کرده‌ایم.

*عملکرد منطقه آزاد اروند قابل قبول نیست

یکی از شهروندان آبادانی اظهار کرد: از زمان تاسیس این سازمان، عملکرد منطقه آزاد اروند قابل قبول نبوده است.

بهروز صالح‌پور تصریح کرد: مشکل اشتغال جوانان که بزرگترین دغدغه آنها در این شهر است علاوه بر اینکه کاهش نیافته است بلکه به دلیل جذب نیروهای غیربومی و پروازی در این سازمان و البته پالایشگاه که بخش جذب نیروی انسانی آن بر عهده منطقه آزاد اروند است شدت بیشتری یافته است.

وی خاطرنشان کرد: مطمئنا با این دستور دولت تدبیر و امید، شاهد افزایش بی‌حد و حصر قیمت اجناس و املاک در مناطق آزاد آبادان و خرمشهر خواهیم بود.

دیگر شهروند خرمشهری نیز چنین عنوان کرد: امیدواریم با تصمیم جدید هیئت دولت بتوان در این زمینه به نتایج قابل قبولی دست یافت و زندگی شهروندان آبادانی را پررونق‌تر شاهد بود.

وی بیان کرد: با وجود همه درآمدهایی که از نفت و گاز و تجارت توسط پالایشگاه، پتروشیمی و منطقه آزاد اروند کسب می‌شود اما باز هم مشکلات چندین ساله خرمشهر بر قوت خود پابرجاست.

این شهروند خرمشهری از هیئت دولت می‌خواهد که اجرای مصوبه مناطق آزاد آبادان و خرمشهر را با نظارت هر چه دقیق‌تر اجرایی کند و در ادامه افزود: در صورتی که مدیریت این دو شهر چون سال‌های گذشته باشد نمی‌توان به آینده آبادان و خرمشهر و پیشرفت زندگی مردم آن امیدوار بود.

از سوی دیگر نگرانی ارگان‌ها و ادارات شهرستان به دلیل برچیده شدن همیشگی و زیروشش منطقه آزاد اروند قرار گرفتن نیز جای بحث فراوانی دارد که البته از یکسو به دلیل تمرکزگرایی مدیریتی، مثبت تلقی می‌شود و از سویی دیگر برای اداره منطقه آزاد اروند مدیریتی قدر و کارآمد را می‌طلبد که طی هشت سال عمر این سازمان از آن بی‌بهره بوده است.

رضا نصاری از شهروندان آبادانی نیز که اجاره نشین است گفت: تنها اعلام افزایش محدوده باعث فعال شدن دلال مسکن و املاک در منطقه شده و قیمت مسکن در شهرهای آبادان و خرمشهر به‌ناحق رو به افزایش رفته است.

وی افزود: همه اهالی کم بضاعت و کم درآمد منطقه که فاقد مسکن هستند از افزایش محدوده و به تبع آن بالا رفتن قیمت املاک دلهره داریم و امیدواریم مسئولان جلوی سوء استفاده کنندگان و دلالان فعال در این بخش را بگیرند.

*امکان پایه‌ریزی صنایع در خرمشهر نیست

 نماینده مردم خرمشهر در مجلس شورای اسلامی نیز با اشاره به تبدیل وضعیت منطقه آزاد اروند (قرار گرفتن دو شهر آبادان و خرمشهر زیرپوشش این منطقه) اظهار کرد: با این وضعیت تحریم‌ها و کمبود نقدینگی چگونه می‌توان صنایع را در این منطقه پی‌ریزی کرد؟

عبدالله سامری اضافه کرد: امیدواریم منطقه آزاد اروند با برنامه‌هایی منظم و اصولی و کارشناسی، اقداماتی جدید را به پیش برد در غیر این صورت نمی‌توان شاهد موفقیتی در اجرای این طرح بود.

وی عنوان کرد: باید در راستای لغو تحریم‌ها از سوی دولت شاهد حرکتی اساسی باشیم تا بتوان به آینده اقتصادی کشور امید بیشتری داشت.

*ایجاد فرصت‌های شغلی بی‌نظیر

 عضو هیئت مدیره منطقه آزاد اروند نیز  با اشاره به اهم هدف تاسیس و ماهیت وجودی منطقه آزاد اروند اظهار کرد: منطقه آزاد با توجه به اینکه نظام جمهوری اسلامی قصد دارد از این طریق بخشی از عقب ماندگی‌ها را جبران کند وارد عمل شده است که مطمئنا این مهم بدون برخورداری از نقشه راه محقق نمی‌شود.

عبدالله کعبی تصریح کرد: مهم‌ترین برنامه ما برای ایجاد اشتغال، جذب سرمایه گذاری خصوصی، ایجاد پالایشگاه کوچک، واحدهای پتروشیمی، کارخانجات، واحدهای سرمایه‌گذاری و گردشگری‌ است که این زمینه‌ها می‌توانند فرصت‌های شغلی بی‌نظیری را در این مناطق ایجاد کنند.

*مشکل بی‌ثباتی مدیریت در منطقه آزاد اروند حل شود

مشاور سازمان منطقه آزاد اروند نیز در این ارتباط اظهار کرد: در حال حاضر به دلیل تحریم‌های ظالمانه علیه ایران، امکان حضور و فعالیت بسیاری از شرکت‌ها نیست پس با لغو بخشی از تحریم‌ها امکان دسترسی سرمایه‌گذاران به منطقه آزاد اروند، بهره‌مندی از مزایای این منطقه بیشتر خواهد شد.

حمید حنظل‌عیدانی با اشاره به حضور مؤثر سفارتخانه‌ها در ایران عنوان کرد: مدیریت منطقه آزاد اروند می‌تواند با رایزنی سفارتخانه‌های مستقر در کشور، با دعوت از آن‌ها به این منطقه و معرفی ظرفیت‌ها و توانمندی‌های منطقه در راستای ایجاد بستر مناسب و همچنین حضور و فعالیت آن‌ها اقدامات مؤثری را صورت دهد.

وی درباره نبود ثبات مدیریتی این منطقه تصریح کرد: منطقه آزاد اروند شاهد فراز و نشیب‌های گسترده‌ای در خصوص بی‌ثباتی مدیریتی بوده است و اگر همچنان بی‌ثباتی در مدیریت ادامه داشته باشد در دولت تدبیر و امید نیز نمی‌توان به موفقیت این سازمان امیدوار بود.

از سوی دیگر نگرانی ارگان‌ها و ادارات شهرستان به دلیل برچیده شدن همیشگی و زیرپوشش منطقه آزاد اروند قرار گرفتن نیز جای بحث فراوانی دارد که البته از یکسو به دلیل تمرکزگرایی مدیریتی مثبت تلقی می‌شود و از سویی دیگر برای اداره منطقه آزاد اروند مدیریتی قدر و کارآمد را می‌طلبد که به جرات می‌توان گفت طی حدود هشت یا 9 سالی که از تاسیس این سازمان می‌گذرد از عمده مشکلات منطقه آزاد اروند، نبود ثبات مدیریتی منسجم بوده است.

*دولت طرح افزایش محدوده منطقه آزاد اروند را آسیب‌شناسی کند

شهردار آبادان، الحاق شهرهای آبادان و خرمشهر به محدوده منطقه آزاد اروند را به مردم این دو شهر تبریک گفت و اظهار کرد: بدون شک حرکت خوب دولت تدبیر و امید باعث رونق اقتصادی و کسب و کار آبادان و خرمشهر خواهد شد و ما این طرح را به فال نیک می‌گیریم.

محمودرضا شیرازی با اشاره به اینکه در 10 سال گذشته در بین مناطق آزاد کشور، فقط منطقه آزاد کیش عملکرد خوبی داشته بیان کرد: از دولت انتظار داریم در کنار مزایای فراوان این طرح، آسیب شناسی آن را در هم دستور کار قرار دهد تا نقاط ضعف آن مشخص و به حداقل برسد.

وی ادامه داد: شهرداری و شورای اسلامی شهر افتخار دارند در کنار تلاشگران منطقه آزاد در زدودن زنگارها از چهره مناطق و محلات این دو شهر با آنها همکاری کنند زیرا شورا و شهرداری بعد از الحاق محدوده به فعالیت خود ادامه خواهند داد و فصل جدیدی از همکاری‌ها آغاز خواهد شد.

شیرازی با اشاره به بودجه 100 میلیاردی شهرداری در سال آینده تصریح کرد: رویکرد شهرداری و شورای شهر توجه مضاعف به مناطق کم برخوردار است و به همین خاطر اولویت را به مناطق محروم داده ایم تا بتوانیم توسعه متوازن شهر را محقق کنیم.

و اما به راستی دو شهر آبادان و خرمشهر که به منطقه آزاد اروند پیوسته‌اند با حدود جمعیتی 500 هزار نفری می‌توانند امکاناتی چون کیش که تنها 8 هزار نفر جمعیت را داراست برای ساکنانشان فراهم کند؟ سوال اینجاست که ثبات مدیریت و نظم و انسجام و تعاملی که در همه سال‌های تاسیس منطقه آزاد اروند بین مسئولان این سازمان و البته ارگان‌های اجرایی ایجاد نشده است می‌تواند امروز به یک وحدت رویه تبدیل شود و مردم را شر این همه نواقص و کمبود و کاستی نجات دهد؟ آیا با توجه به مرزی بودن این مناطق و استفاده از بخش مثبت این امر، می‌توان سرمایه گذاران خارجی و داخلی را به سوی آبادان و خرمشهر روانه کرد و زمینه‌های جذب این تجار را فراهم کرد؟ به راستی آیا این دو شهر آمادگی برای قرار گرفتن در حوزه منطقه آزاد را دارند در حالی که مناطق مختلف آن هنوز با مشکلات ابتدایی و بدیهی چون نبود آسفالت، نبود آب شرب مناسب، شبکه فاضلاب نامناسب و ... دست و پنجه نرم می کنند و هزار اما و اگر دیگر!

* دقت شود تا منطقه آزاد اروند سنجیده اجرایی شود

و این در حالی است که دبیر مناطق آزاد کشور گفته، اضافه ‌شدن شهرهای خرمشهر و آبادان به منطقه آزاد اروند سبب می‌شود که به اقتصاد این مناطق کمک جدی شده است و از نظر تجارت و صادرات و به خصوص ارتباط با بازار عراق شاهد رونق اقتصادی باشیم.

اکبر ترکان گفت: در سفر رئیس‌جمهور کشورمان به خوزستان مصوب شد که منطقه آزاد اروند توسعه پیدا کرده و شهرهای آبادان و خرمشهر به آن اضافه شوند. 

وی افزود: به طور حتم این تصمیم سبب می‌شود که به اقتصاد این مناطق کمک جدی شود و از نظر تجارت و صادرات و به خصوص ارتباط با بازار عراق شاهد رونق اقتصادی باشیم.

ترکان تصریح کرد: با روی دادن این اتفاق این منطقه گامی به جلو خواهد داشت و به طور حتم در راستای بهبود اقتصاد این منطقه شاهد پیشرفت‌های چشمگیری خواهیم بود البته در اجرایی کردن این موضوع باید دقت بسیاری شود تا این موضوع به صورت سنجیده و موفقیت‌آمیز به مرحله اجرا در بیاید.

*منطقه آزاد اروند حصارکشی می‌شود

در نشست خبری که مدیرعامل سازمان منطقه آزاد اروند با حضور اصحاب رسانه برگزار کرد حجت بر همه تمام شد و در خصوص تبدیل وضعیت این منطقه به طور کامل توضیح داده شد که شاید بسیاری از شبهات را برطرف و بر بخشی دیگر از ابهامات صحه گذاشت تا با گذشت زمان بتوان آنها را درک و لمس کرد...

اسماعیل زمانی با بیان اینکه منطقه آزاد اروند به منظور توسعه شهرهای آبادان و خرمشهر ایجاد شده است، اظهار کرد: منطقه آزاد اروند یکی از بزرگترین مناطق آزاد کشور به لحاظ اتصال به سرزمین اصلی است.

وی از جاده‌های آبادان ـ اهواز، آبادان ـ ماهشهر، آبادان ـ اروندکنار ، آبادان ـ قفاس، خرمشهر ـ اهواز و امام صادق به سمت اهواز به عنوان شش گیت خروجی پیش بینی شده نام برد و تصریح کرد: به غیر از گیت‌های یاد شده مابقی محدوده (شهرهای آبادان و خرمشهر) حصار کشی می‌شوند.

*خارجی‌ها بدون ویزا وارد منطقه آزاد اروند می‌شوند

مدیرعامل سازمان منطقه آزاد اروند در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه برخی مزیت‌های منطقه در زمان اعلام قابل اجراست و برخی دیگر پس از انجام فنس کشی قابلیت اجرایی پیدا می‌کند از معافیت مالیاتی کارکنان دولتی و غیردولتی در محدوده منطقه آزاد اروند به عنوان نخستین مزیت قابل اجرای آن نام برد و گفت: آن 10 درصد مالیاتی که پیشتر از حقوق کارکنان کسر می‌شد از این پس به درآمدهای آنان افزوده خواهد شد.

وی معافیت اصناف و کسبه از پرداخت مالیات که موجب عرضه کالا با قیمت ارزان‌تر می‌شود را دیگر مزیت قابل اجرا خواند و افزود: کارخانجات تولیدی نیز می‌توانند بدون پرداخت مالیات کالاهای خود را عرضه کنند ضمن آنکه این کارخانجات می‌توانند مواد خام اولیه مورد نیاز خود را بدون پرداخت عوارض گمرکی وارد کنند و این بدان معناست که آنان مشمول قانون ارزش افزوده می شود.

زمانی با اشاره به اینکه برخی دیگر از مزایا پس از انجام حصارکشی و استقرار گمرک و سازمان‌های نظارتی مربوطه در گیت‌ها شکل اجرایی پیدا می کنند، افزود: بر اساس مصوبه مجلس تمام مردم سراسر کشور می‌توانند برای یک بار در طول سال، 80 تا یک صد دلار کالای مورد نیاز (لوازم خانگی) خود را بدون پرداخت عوارض گمرکی از مناطق آزاد خریداری کنند و از آن خارج شوند که این مسئله شامل منطقه آزاد اروند نیز می‌شود.

به گفته وی با انجام و اتمام کار فنس‌کشی محدوده منطقه آزاد اروند، ورود خارجی‌ها بدون ویزا از طریق فرودگاه، بنادر و مرز خشکی امکان پذیر می‌شود که این امر محدودیت زمانی و مکانی ندارد.

و اما امروز مردان و زنانی که هشت سال تمام چه در این خاک ماندند و روز و شب را در سنگرها با چشمانی نیمه باز به دفاع از خانه و کاشانه و مرز و دیارشان پرداختند و چه آنانی که به دلایلی تاب نیاورند و رفتند و پس از دوران جنگ به خانه و کاشانه بر باد رفته شان بازگشتند، همه و همه، به ویژه جوانان آبادانی و خرمشهری در انتظار قدم‌های مثبت دولت تدبیر و امید در ساماندهی وضعیت منطقه آزاد اروند هستند، منطقه‌ای آزاد که هشت سال تمام با توجه به همه ظرفیت‌های موجود، تنها زرق و برق و مدیران پروازی و چند ماهه را بر مسند ریاست خود دیده است و اقدامی چشمگیر حداقل در بخش اشتغال نداشته است.

امید می‌رود با کشیدن حصار بر در و دیوار شهرهای آبادان و خرمشهر حداقل بتوان برای همیشه با فقر امکانات، نبود اماکن تفریحی، کوچه‌ها و خیابان‌های زخمی و مملو از کنده کاری و دلزده از فاضلاب، بیکاری و هزار و یک مشکل دیگر که چون بغضی کهنه، گلوی آبادان و خرمشهر را حتی برای یک جرعه نفس حبس کرده است و ریه‌هایش را از گرد و غبار قفل؛ خداحافظی کرد و تنها شاهد خوشبختی و دوران آبادانی و شکوفایی و پیشرفتی به قد و قواره دوران پیش از جنگ (نه کمتر و نه بیشتر) را برای منطقه به ارمغان آورد تا شاید از پشت این حصارهای دوستی بتوان پنجره ای از امید به روی این دو شهر جنگ زده باز کرد.

گزارش از مریم خبازی