بحث نیروی انسانی در صنایع استان زرخیز خوزستان همیشه با مشکلاتی چون عدم به‌کارگیری و جذب نیروهای بومی و یا عدم پرداخت حقوق و مزایا طبق قانون اداره کار و ... همراه بوده است.

صنایع نقش اساسی و تعیین کننده‌ای در توسعه و شکوفایی شهرها و استان‌ها دارند. البته این رویه همیشه یک مسیر مشخص را دنبال نمی‌کند و در برخی موارد با وجود رونق صنایع در یک منطقه، هیچ بهره و سودی نصیب مردم و آن منطقه مورد نظر نمی‌شود. استان خوزستان که مهد صنایع کوچک و بزرگ در همه بخش‌های نفتی، گازی، کشاورزی، تولیدی و صنعتی است در کش و قوس‌های مدیریتی سود و ضرر حاصل از صنایع خود را نصیب منطقه‌ و در ابعادی بزرگ‌تر به کشور تقدیم می‌کند.

در این میان از نقش نیروی انسانی نمی‌توان غافل بود زیرا با وجود همه پیشرفت‌های کمی و کیفی صورت گرفته امروزه باز هم دست فن آوری و تولید به دامان طبیعت و نیروی انسانی گره خورده است و نمی‌توان این دو را از هم جدا دانست. در استان زرخیز خوزستان نیز این مقوله با نقطه ضعف‌هایی همراه است و همچنان یک پای کارش می‌لنگد زیرا مسئله بیکاری و نبود اشتغال همواره از دغدغه‌های دیروز و امروز مردمش بوده است.

در اکثر مناطق استان به ویژه آنجا که پالایشگاه و پتروشیمی سر درآورده است عدم به‌کارگیری نیروهای بومی در بخش‌های مختلف اشتغال بیداد می‌کند و گلایه نیروهای بومی از سوی دیگر فریاد! حال در این میان تخصیص یافتن امتیازات پالایشگاه و پتروشیمی و کارخانه‌جات و دیگر صنایع موجود نصیب شهر و یا آن منطقه محروم و مردم آن می‌شود یا خیر؟! جای بحث دارد...

در این گزارش تمام سعی‌مان بر این است که به نقش نیروی انسانی و دغدغه‌های پیش روی این بخش در صنایع مختلف استان خوزستان با توجه به موقعیت مکانی و زمانی شهرهای مختلف بپردازیم.

*بی‌‌توجهی نفت و گاز آبادان به نیروی کار بومی

شهرستان آبادان با برخورداری از پالایشگاه و پتروشیمی، نیروگاه برق و شهرک صنعتی و هزاران ظرفیت آبی و شیلات و کشاورزی و اقتصادی و تجاری؛ خوشبختانه در بخش صنایع پیش‌رو و متاسفانه در توجه به منابع انسانی بسیار کندرو است. بسیاری از جوانان این منطقه بیکار و جویای کار هستند و برای یافتن شغل رهسپار مناطق دیگر می‌شوند.

در این خصوص نماینده مردم آبادان در مجلس شورای اسلامی اظهار کرده است: بیکاری در شهرهای آبادان و خرمشهر به اوج خود رسیده است.

محمدسعید انصاری افزود: در هر خانه‌ای یک یا دو جوان بیکار داریم که با وجود پالایشگاه و ظرفیت‌هایی که این شهرستان دارد نباید چنین روندی حکمفرما باشد.

وی در ادامه از دولت جدید خواست با توجهی ویژه به این شهرستان در راستای رفع مشکل بیکاری جوانان بکوشد.

و اما با توجه به اینکه عمده درآمد این منطقه بر نفت و گاز و پتروشیمی تکیه زده است انتظار می‌رود حداقل نیروی انسانی این صنایع از منطقه تامین شود که البته این امر با خبر فاز دو پالایشگاه آبادان با فراز و نشیب‌هایی همراه بوده است. در این میان بسیاری از کافی نت‌ها و حتی خود پالایشگاه و اداره کار منطقه آزاد اروند (که جذب نیروی انسانی پالایشگاه را بر عهده دارند) اقدام به نام نویسی جوانان بیکار کردند و با وجود گذشت چند ماه از این وضعیت هنوز هیچ چیزی گریبانگیر مردم و جوانان نشده است.

و البته اخراج نیروهای پیمانکاری پالایشگاه هر 30 و یا 40 روز یکبار که برای همه مردم این شهرستان به نوعی عادت تبدیل شده است و جذب نیروی جدید آن هم از مناطق و شهرهای دور و نزدیک و البته غیربومی روند اشتغال را در آبادان بسیار نابه سامان کرده است.

اما عدم ثبات و حمایت از نیروی انسانی در پالایشگاهی که با سرانگشت اشاره می‌تواند معضل بیکاری منطقه را حذف کند این روزها صحبت هر محفل آبادانی‌ست.

*ثبت نام و نام‌نویسی روندی در استخدامی‌ها ندارد

مدیرعامل پالایشگاه آبادان نیز در این شهر و در خصوص راه اندازی فاز 2 پالایشگاه اظهار کرده است: هیچ خبری از فاز 2 پالایشگاه آبادان نیست و نام نویسی و ثبت نام افراد جویای کار در این زمینه فعلا تاثیری در روند استخدامی‌ها ندارد.

مسلم رحیمی ادامه داد: در صورت راه اندازی فاز 2، 4 هزار نیرو استخدام می‌کنیم و این امر طبق گفته‌های قبلی‌مان بر قوت خود باقی‌ست.

وی خاطرنشان کرد: برای راه اندازی این فاز در انتظار موافقت وزارت نفت هستیم و این موضوع از دستان مسئولان محلی و استانی خارج است.

مدیرعامل پالایشگاه آبادان همچنین عنوان کرد: در راستای حمایت از جوانان منطقه و رفع مشکل بیکاری، در صورت راه اندازی فاز جدید پالایشگاه آبادان، اولویت استخدام بر جذب 100 درصدی نیروهای بومی‌ست.

و اما این بخشی از مشکلات در شهری‌ست که وابسته به صنایع مختلف به ویژه نفت و گاز است و جزو نخستین‌ها در این زمینه به شمار می‌رود.

به جرات می توان گفت عمده مشکل نیروی انسانی این منطقه، عدم حمایت از نیروهای بومی می‌توان است.

*وضعیت رسیدگی به نیروی کار در امیدیه قابل قبول است

با توجه به اینکه اکثر شهرهای استان خوزستان با تکیه بر درآمدهای حاصل از تولید و انتقال نفت و گاز روز و شب می‌گذرانند سری به امیدیه می‌زنیم و وضعیت نیروی انسانی آن را در صنایع مختلف بررسی می‌کنیم.

فرماندار امیدیه اظهار کرد: این شهرستان بر منابع نفتی و گازی مستقر شده است و در روز حدود 600 هزار بشکه نفت تولید و 90 میلیون مترمکعب گاز به دیگر مناطق منتقل می‌کند که این روند، امیدیه را در استان و کشور از اهمیت ویژه‌ای برخوردار کرده است.

حسین لامی‌زاده گفت: مشکلات کارگران و کارمندان این منطقه را با جدیت بررسی می‌کنیم و در صورت مشاهده دغدغه و نگرانی در بحث حقوق و موارد دیگر این موضوع را از طریق شهرستان و یا استان دنبال خواهیم کرد.

وی ادامه داد: در بحث پرداختی‌ها، کارکنان و پرسنل نفت و گاز این شهرستان، حقوق معوقه‌ای ندارند و در صورت بروز چنین امری، حقوق‌ها با تاخیر 10 تا 15 روزه پرداخت می‌شود.

فرماندار امیدیه تصریح کرد: در این خصوص تدابیر خاصی اندیشیده شده است و با حوزه نفت و گاز وارد مذاکره شده‌ایم تا مشکل خاصی گریبانگیر پرسنل و نیروی انسانی این بخش نشود.

وی بیان کرد: ممکن است نارضایتی کارگران در بحث پیمانکاران صورت پذیرد که البته این روند طبیعی است و به زودی درصدد رفع آن نیز برخواهیم آمد.

لامی‌زاده با بیان اینکه به مدیران نفت و گاز شهرستان، پالایشگاه و انتقال خطوط امیدیه گفته شده است که مشکلات پرسنل خود را سریعا برطرف کنند افزود: در مدتی که فرماندار این شهرستان بوده‌ام خوشبختانه تجمع خاصی که ناشی از نارضایتی کارگران و کارکنان باشد را نداشته‌ایم.

وی با بیان اینکه در این شهرستان شهرک‌های صنعتی و تولید نیز وجود دارد عنوان کرد: اگر به نیروهای انسانی و مشغول به کار در بخش‌های مختلف تولیدی و صنعتی رسیدگی شود مطمئنا چرخ اقتصاد بهتر می‌چرخد.

فرماندار امیدیه با اشاره به اینکه در بحث پرداخت حقوق کارکنان شهرک‌های صنعتی نیز با حقوق معوقه روبه رو نیستیم تصریح کرد: در این شهرستان، شهرک‌های صنعتی در زمینه‌های ساخت پنجره‌های دوجداره، ساخت درب و پنجره، بتون و ... مشغول به فعالیت هستند و اشتغالزایی خوبی در شهرستان ایجاد کرده‌اند.

*عمده مشکلات به تحریم‌ها و عدم تخصیص به موقع اعتبارات بازمی‌گردد

وی اضافه کرد: بیشترین عقب افتادگی‌های پرداختی در زمینه شهرداری‌هاست به دلیل مشکلات درآمدزایی که البته در این زمینه نیز با شورای اسلامی شهر وارد مذاکره شده‌ایم و همه تلاشمان را برای رفع این مشکل شهرداری خواهیم کرد.

لامی‌زاده در پاسخ به این سوال که حمایت از کارگران و پرسنل تا چه میزان در تعالی و شکوفایی منطقه و واحدهای تولیدی و صنعتی موثر است خاطرنشان کرد: با تحقق این امر مطمئنا نیروی کار با فراغت خاطر بیشتری می‌تواند کار خود را دنبال کند و انگیزه و علاقه مضاعفی برای استحکام موقعیت شغلی‌اش می‌یابد.

وی با بیان اینکه با حمایت از نیروی انسانی و کار، حس وفاداری و مسئولیت پذیری آنها را افزایش می دهیم ادامه می دهد: باید حقوق کارگران، اضافه کاری‌های آنها و بیمه‌های مکمل و سایز مزایای آنها به خوبی تامین شود تا بتوان شاهد رونق اجتماعی و اقتصادی آن منطقه بود.

فرماندار امیدیه در پاسخ به سوال خبرنگار فارس مبنی بر نمره قبولی امیدیه در خدمت رسانی به قشر کارگر در شهرستان چند است تصریح کرد: در این زمینه فکر می‌کنم مسئولان شهرستان قابل قبول عمل کنند و البته مسیر طولانی‌تری را در پیش‌رو دارند.

وی ادامه داد: عمده دلایل کم و کاستی‌های خدمت رسانی به قشر کارگر و پرداختی‌های با تاخیر را می‌توان شرایط تحریم کشور و عدم تخصیص به موقع اعتبارات دانست که با توجه به اینکه اوضاع اقتصادی کشور با شکست تحریم‌ها رو به بهبود رود این روند شکل ساماندهی‌تری به خود خواهد گرفت.

*تحریم‌ها و وضعیت بنیه مالی، شادگان را ضعیف‌تر کرده است

در شادگان نیز که بدون برخورداری از کارخانه و پالایشگاه و پتروشیمی درآمدزایی می‌کند و مردم آنها عمدتا با تکیه بر کشاورزی روزگار خود را می‌گذرانند وضعیت نیروی کار و حمایت از این بخش به گونه‌ای دیگر رقم خورده است.

معاون فرماندار شادگان با اشاره به اینکه مسئولان دستگاه‌های اجرایی و ارگان‌های مختلف موظف هستند حقوق پرسنلشان را به موقع پرداخت کنند گفت: البته تحریم‌ها و وضعیت بنیه مالی شهرستان در این زمینه نقش موثری را ایفا می‌کند.

نعمت‌الله آلبوغبیش اظهار کرد: در این شهرستان تنها درآمد مردم کشاورزی و امید آنها به اجرای طرح فولاد شادگان است که هنوز در حال ساخت و ساز بوده و به مرحله اجرا نرسیده است.

وی با اشاره‌ای مختصر به این طرح صنعتی در شادگان تصریح کرد: این طرح در دو بخش در حال احداث بوده که پیشرفت فیزیکی بخش احیای آن 75 درصد و بخش فولادسازی 45 درصد است.

معاون فرماندار شادگان با اشاره به رعایت حقوق کارگران در این شهرستان عنوان کرد: پرداخت به موقع حقوق پرسنل و کارکنان بخش‌های مختلف اجرایی قطعا در تعالی فعالیت آنها تاثیر به‌سزایی دارد و البته پرداخت بیمه آنها توسط کارفرما نیز که از واجبات امر است که باید مورد توجه ویژه مسئولان امر قرار گیرد.

*عوارض خوزستان بین مناطق محروم تقسیم شود

وی با اشاره به حقوق‌های معوقه کارگران در این شهرستان تصریح کرد: مشکل عمده این بخش در شهرداری ایجاد شده است که البته طی چند ماه گذشته با تمهیدات اندیشیده شده اکثر حقوق‌های معوقه کارگران پرداخت شده است و مورد دیگر مربوط به حقوق معوقه کارگران اداره آب و فاضلاب شهرستان بود که آنها نیز به تازگی بخشی از این مبالغ را دریافت کرده‌اند.

آلبوغبیش با اشاره به مشکل شهرداری این شهر بیان کرد: شادگان منبع درآمد خاصی جز کشاورزی ندارد به همین دلیل شهرداری در درآمدزایی بسیار محدود بوده و همین امر آن را با مشکلات مالی و اعتباری مواجه ساخته است.

وی با ارائه راهکار به مسئولان برای رفع مشکلات اعتباری و درآمدی شادگان عنوان کرد: پیشنهاد می‌کنم عوارضی که به استان سرازیر می‌شود را بین شهرستان‌ها به ویژه مناطق محروم‌تر و دورافتاده تقسیم کنند تا بخشی از این گونه مشکلات آنان رفع شود.

معاون فرماندار شادگان ادامه داد: همچنین بخشی از درآمدهای شهرهایی چون اهواز و بندرامام که از صنایع، کارخانه‌جات و پتروشیمی و نفت و گاز برخوردار هستند به شهرهایی همجوار محروم اختصاص یابد تا گوشه‌ای از نواقص و کمبودهای موجود را برای مردم پوشش دهد.

وی در پاسخ به سوال خبرنگار که مدیریت تا چه میزان در تعالی بخش تجاری و اقتصادی منطقه دخیل است خاطرنشان کرد: نقش مدیریت بسیار موثر است اما در صورتی که اعتبار هم مکمل آن باشد و این مسئله در سال‌های اخیر با وجود وضعیت بد اقتصادی کشور دامنگیر صنایع و همه بخش‌های تولیدی و اقتصادی نیز شده است.

آلبوغبیش با بیان اینکه در این شهرستان، حمایت ویژه‌ای از کشاورزان صورت می‌پذیرد ادامه داد: جهاد کشاورزی شهرستان با وجود مشکلات کشاورزان که ناشی از کمبود آب برای آبیاری اراضی کشاورزی بوده است بیش از پیش آنان را حمایت کرده و با توزیع نهاده‌های مورد نیاز کشاوری، کشت شلتوک را در شادگان نسبت به سال گذشته به رشد 70 درصدی رسانده است.

وی با اشاره به مشکلات کشاورزان منطقه ابراز داشت: چون این شهرستان در پایین‌ترین قسمت رودخانه جراحی قرار گرفته است با خشکسالی و شوری آب مواجه می‌شود و همین امر کشاورزان را برای کشت و کار با مشکل مواجه می‌کند.

معاون فرماندار شادگان با بیان اینکه توزیع نامناسب آب از دیگر مشکلات کشاورزان شادگانی‌ست گفت: این قشر نیز چون سایر بخش‌های جامعه نیازمند حمایت هستند که مسئولان استانی و ملی باید با توجه به شرایط منطقه این وضعیت را هر چه بیشتر مدنظر قرار دهند.

*مشکلات پیش پای صیادان زیاد است

در شهرستان هندیجان نیز که عمده درآمد مردم آن در بخش صید و صیادی و البته کشاورزی‌ست، وضعیت صیادان را در بررسی اجمالی مورد بازبینی قرار می‌دهیم و با توجه به مشکلاتی که هر از گاهی در کارشان ایجاد می‌شود به سراغ فرماندار شهرستان رفته و علت این امر و تلاش‌ها برای رفع مشکلات این قشر را از وی جویا شده‌ایم.

بهروز فرج‌اللهی اظهار کرد: طبق قانون، قایق‌های صیادی که موتور آنها زیر 48 اسب بخار قدرت دارد می‌توانند در دریا مشغول به فعالیت صید و صیادی باشند که در این شهرستان بیش از 85 درصد صیادان، قایق‌هایی با موتورهای بالای 48 اسب بخار دارند.

وی اضافه کرد: به همین دلیل از ورود آنها به آب‌های آزاد جلوگیری آمده و در کارشان وقفه ایجاد شده است که ما با رایزنی‌های صورت گرفته خواستار رفع مشکل آنها شده‌ایم.

فرماندار هندیجان با بیان اینکه عمده درآمد مردم این منطقه صیادی و کشاورزی‌ست تصریح کرد: مسئولان باید مردم این منطقه محروم را حمایت کنند به ویژه جوانان که با وجود همه مشکلات پیش‌روی اشتغال، تنها به صیادی روی آورده‌اند.

وی ادامه داد: این شهرستان هیچ درآمد خاصی از منابع نفت و گاز و کارخانه‌جات نمی‌برد به همین دلیل مسئولان باید با نگاهی ویژه به رفع مشکلات آن بپردازند.

فرج‌اللهی همچنین عنوان کرد: برای رفع مشکل صیادان از سوی شورای تامین در حال رفع مشکل هستیم و با توجه به اینکه مصوبه ذکر شده مربوط به سال 73 و استانی است امیدواریم این روند در روزهای آینده حل و فصل شود.

وی اضافه کرد: در همین راستا تاکنون چندین تجمع در شهرستان صورت گرفته است که امیدواریم با همکاری مسئولان استانی هر چه سریع‌تر به سرانجام برسد.

*دولت باید کشاورزان را حمایت کند

در خصوص بخش کشاورزی شهرستان نیز رئیس اداره تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی هندیجان اظهار کرد: خرید تضمینی محصول کشاورزی از سوی دولت بزرگترین کشاورزان در این منطقه است.

لاله نیرومند گفت: دولت باید بخش کشاورزی را حمایت کند و آن را به تولید انواع محصولات تشویق کند.

وی با بیان اینکه عدم خرید محصول کشاورزان با قیمت تضمینی آنان را به تولید محصول گندم و یا جو محدود کرده است تصریح کرد: تنها با پرداخت تسهیلات به کشاورزان نمی‌توان این مشکلات را حل کرد بلکه باید مدیریت صحیح این تسهیلات در بخش‌های زیرساختی کشاورزی، زمینه را برای تولید انواع محصولات در مناطق مختلف و افزایش محصولات فراهم آورد.

رئیس اداره تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی هندیجان در پایان خاطرنشان کرد: ارائه تسهیلات کشاورزی با طی مسیر طولانی اداری نیز همراه است که این روند مشکل کشاورزان را چندین برابر و دلسرد از ادامه کار و یا دریافت وام می‌کند.

امید است با توجهی مضاعف به مجموعه نیروی انسانی به‌ویژه بومی، در بخش‌های مختلف تولیدی و اقتصادی استان بتوان شاهد افزایش میزان اشتغالزایی و کاهش مشکلات کارگران و مجموعه پرسنل شاغل در صنایع استان بود.

مریم خبازی