هم اکنون جمعیت کارجویان خارجی در ایران به بیش از 2 میلیون نفر بالغ شده که وزیر کار، تعاون و رفاه اجتماعی ارزان بودن کارگران خارجی و تمایل کارفرمایان در استفاده از آنها را دو عامل موثر در جذاب بودن بازار کار ایران برای بیگانگان قلمداد می‌کند.

علی ربیعی با اعلام اینکه بیش از 2 میلیون کارگر خارجی هم اکنون در بازار کار ایران حضور دارند گفت: به دلیل تمایل کارفرمایان برای استفاده از کارگر ارزان خارجی و بی میلی کارجویان برای اشتغال در برخی رشته ها، تعداد کارگران خارجی حاضر در ایران افزایش یافته است.

ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص خود و بهره مندی از منابع سرشار طبیعی که می تواند فراهم کننده موقعیت های شغلی بسیاری باشد و همچنین به دلیل وقوع جنگ در دهه های اخیر در کشورهای هم جوار مانند افغانستان، عراق، پاکستان و ... جاری شدن قوانین بین الملل در خصوص پناهندگان و مواردی از این دست؛ شرایط برای پذیرش مهاجران خارجی مستعدتر شده است.

سایه مهمان‌های ناخوانده در بازار کار ایران

همین امر سبب شد تعداد زیادی افغانی، پاکستانی و ... از مرزهای مختلف وارد ایران شوند. از طرفی انفجار جمعیت کشور در دهه 60 و افزایش ظرفیت دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی طی سال های اخیر، نیروی کار عظیم پیش بینی نشده و بدون برنامه ریزی را به بازار کار کشور تحمیل کرد و سبب شد یک ارتباط نابرابری بین جویندگان کار و فرصت های شغلی موجود در کشور به وجود آید.

در این میان، حضور اتباع بیگانه در کشور بر افزایش تعداد جویندگان کار و محدودیت بازار کار می افزاید. این نیروهای مهاجر در ایران به عنوان بار اضافی تلقی شده و یک آسیب و صدمه در بازار کار داخلی به حساب می آیند و چه بسا ممکن است دستمزد دریافتی خود از سوی کارفرما را نیز در داخل کشور مصرف نکرده و با این کار چالش و مشکلات عدیده ای را نیز فراهم کنند.

از سوی دیگر دستیابی به نیروی کار ارزان و غالبا بدون تخصص با ساعات کار طولانی و طفره رفتن از پرداخت مالیات و حق بیمه، بسیاری از کارفرمایان را علاقه مند به استفاده از نیروی کار خارجی کرده است.

ورود 300 هزارکارگر جدید خارجی به ایران

بر اساس آخرین سرشماری صورت گرفته در کشور طی سال 90، جمعیت اتباع خارجی حاضر در ایران 1 میلیون و 688 هزار و 195 نفر بوده است. به گفته وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی هم اکنون تعداد کارگران خارجی حاضر در ایران به بیش از 2 میلیون نفر رسیده که این موضوع نشان دهنده ادامه روند رو به رشد مهاجران خارجی در کشور است.

جدول افزایش هجوم اتباع بیگانه به بازار کار ایران

سهم اتباع افغانستان از کل جمعیت ایران در آخرین سرشماری صورت گرفته 1.93 درصد، عراق 0.07 درصد و پاکستان 0.02 درصد بوده است. 0.03 درصد از کل جمعیت نیز، تابعیت سایر کشورها را داشته اند و 0.19 درصد تابعیت خود را اظهار نکرده اند.

با این حال، وزارت تعاون، کار و رفاه در بخش بررسی اشتغال اتباع بیگانه در ایران تاکید دارد که احتمال کم اظهاری و یا پنهان کاری اتباع خارجی در ایران وجود دارد؛ بنابراین می توان نتیجه گرفت آمارها بیشتر از ارقام اعلام شده نیز باشد.

در این میان، استان های تهران با 418 هزار و 257 نفر (32.6 درصد)، خراسان رضوی با 178 هزار و 475 نفر (13.9 درصد) و اصفهان با 133 هزار و 14 نفر (10.4 درصد) بیشترین تعداد اتباع خارجی 10 ساله و بیشتر را در خود جای داده اند.

ترکیب کارجویان خارجی از 4 کشور همسایه

از مجموع 1 میلیون و 688 هزار و 195 نفر اتباع خارجی 10 ساله و بیشتر در کل کشور، بیشترین تعداد با 200 هزار و 522 نفر در گروه سنی 15 تا 19 ساله قرار دارند، به طوری که نسبت اتباع خارجی 15 تا 19 ساله به کل جمعیت اتباع خارجی 10 ساله و بیشتر در سال 1390، 15.6 درصد بوده است.

پس از آن بیشترین تعداد اتباع خارجی با تعداد 195 هزار و 795 نفر (15.3 درصد) در گروه سنی 20 تا 24 ساله قرار دارند. از میان 1 میلیون و 688 هزار و 195 نفر تبعه خارجی 10 ساله و بیشتر در کشور، 736 هزار و 875 نفر (57.5 درصد) باسواد، 477 هزار و 162 نفر (37.2 درصد) بی سواد و 67 هزار و 735 نفر (5.3 درصد) وضع سواد خود را ذکر نکرده اند.

استان های تهران و خراسان رضوی بیشترین تعداد اتباع خارجی باسواد و استان های تهران و اصفهان بیشترین تعداد بی سوادان خارجی را به خود اختصاص داده اند.

جدول آمار حضور خارجی ها در ایران

بررسی ها نشان می دهد اتباع بیگانه حاضر در ایران عموما در 10 استان کشور ساکن هستند. تهران، خراسان رضوی، اصفهان، فارس، قم، کرمان، البرز، یزد، مرکزی و سیستان و بلوچستان؛ 10 استانی هستند که اتباع خارجی ترجیح می دهند در آنها ساکن شوند.

به صورت کلی از 1 میلیون و 688 هزار و 195 خارجی سال 90 که به گفته وزیر کار این روزها به بیش از 2 میلیون نفر نیز افزایش یافته است، 548 هزار و 237 نفر در تهران، 224 هزار و 65 نفر در خراسان رضوی، 178 هزار و 746 نفر در اصفهان و 110 هزار و 829 نفر نیز در استان فارس ساکن هستند. مابقی تا 1 میلیون و 688 هزار نفر در استان های دیگری که ذکر شد حضور دارند.

جدول وضعیت سکونت اتباع خارجی در 10 استان ایران