دیابت‌؛ قاتل مرموزي كه كنترل مي‌شود

رییس مرکز بهداشت خوزستان به مناسبت روز جهانی دیابت گفت: بیماری دیابت یک بیماری مزمن و پنهانی است که به علت فقدان، کمبود و یا غیر موثر بودن انسولین تولیدی در بدن ایجاد می‌شود. انسولین، هورمون تنظیم‌کننده غلظت قند خون در بدن است.

 دکتر سیدمحمد علوی اظهار كرد: افزایش قند خون آثار مخرب بر اعصاب و رگ‌های خونی دارد و اگر میزان قند خون به صورت تصادفی از 200 میلی‌گرم در دسی‌لیتر فراتر رود، یا قند خون ناشتا مساوی یا بیشتر از 126 میلی‌گرم بر دسی‌لیتر افزایش یابد و یا تست تحمل قند خون دو ساعته از 200 میلی گرم تجاوز کند، فرد دچار دیابت شده است؛ به خصوص اگر با علايمی چون پر ادراری، پرخوری و پرنوشی همراه باشد.

وي با معرفی انواع مختلف بیماری دیابت، افزود: دیابت نوع یک، در اثر فقدان انسولین ایجاد می‌شود. قبلا تصور می‌شد که این نوع دیابت مربوط به کودکان می‌باشد، ولي در حال حاضر این تعریف مورد توافق کارشناسان امر نيست. دیابت نوع دو، در اثر غیر موثر بودن انسولین یا ناکافی بودن آن ایجاد می‌شود که علايم آن شبیه به دیابت نوع یک بوده ولی خفیف‌تر است و بيشتر بیماران ممکن است از دیابت خود مطلع نباشند. نوع دیگری از دیابت، دیابت بارداری است که در زنان باردار ایجاد می‌شود.

رییس مرکز بهداشت خوزستان ادامه داد: از سایر علل دیابت می‌توان به نقص ژنتیکی سلول‌های بتا اشاره كرد. همچنين اختلال عملکردی ژنتیکی غده پانکراس و یا دارویی و مصرف داروهایی مانند انتروفرون‌ها، استاتین‌ها و بتا بلوک‌ها را در ابتلا به ديابت دخیل دانسته‌اند.

علوی درباره اهمیت دیابت اضافه کرد: در سال جاری میلادی حدود 384 میلیون نفر مبتلا به دیابت در دنیا شناسایی شده است و سالیانه حدود سه و نیم میلیون نفر در اثر این بیماری جان خود را از دست می‌دهند. 5 درصد جمعیت ایران مبتلا به دیابت هستند، یعنی از هر 20 نفر یک نفر مبتلا به دیابت است که 50 درصد آنها از بیماری خود آگاه نیستند. 90 درصد این بیماران از نوع 2 هستند که عمده آنها به علت وزن بالا و کم‌تحرکی بيمار شده‌اند و با انجام رژیم‌ها و توصیه‌های خاص می‌توان از این تعداد جلوگیری و یا از مرگ و میر و عوارض بیماری کم کرد.

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندي شاپور اهواز با بیان عوارض بیماری دیابت اظهار كرد: از مهمترین عوارض دیابت می‌توان به مرگ و میر بیماران، قطع اندام، کوری و نارسایی کلیه اشاره کرد.
 
وي ادامه داد: حدود 50 درصد بیماران دیابتی بر اثر سکته قلبی یا مغزی جان خود را ازدست می‌دهند، قطع پا به علت پای دیابتیک و عفونت ناشی از آن (آمپوتاسیون) نمونه‌هایی از عوارض دیابت هستند. حدود یک درصد کل کوری‌ها در دنیا به علت دیابت و ناشی از درگیری شبکیه چشم است. همچنین نفروپاتی ناشی از دیابت یکی از علل مهم نارسایی کلیه در دنیا است.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی جندي شاپور اهواز عنوان کرد: خوشبختانه با افزایش سطح دانش عمومی مردم و ارايه خدمات بهداشتی مانند طرح شناسایی بیماران دیابتی در مراکز بهداشتی درمانی و مشاوره برای عموم مردم و ارايه توصیه‌ها و رهنمودهای بهداشتی می‌توان از بار این بیماری پنهان و قاتل تدریجی انسان‌ها کاست.

 وی گفت: بهبود سبک زندگی یکی از روش‌های کنترل و کاهش این بیماری است که درمورد شایع‌ترین نوع دیابت یعنی نوع 2 که حدود 90 درصد افراد دیابتی را شامل می‌شود، موثر است. از طریق کنترل وزن بدن، فعالیت ورزشی حداقل 30 دقیقه‌ای برای کاهش و کنترل وزن، خوردن 3 تا 5 وعده غذا در روز شامل میوه و سبزیجات، کاهش و حذف شکر و چربی‌های اشباع شده از رژیم غذایی و همچنین اجتناب از استعمال دخانیات چون سیگار و قلیان و مصرف الکل از اين شيوه‌ها است.

علوی ادامه داد: تشخیص زودهنگام بیماری و درمان مناسب در بيشتر افرادی که یا دارای زمینه فامیلی بیماری هستند و یا ریسک‌فاکتورهایی را در خود یا خانواده دارند از قبیل علايم مشکوک به دیابت، وزن بالا، سندروم متابولیک، BMI نامناسب، سابقه دیابت بارداری و سابقه تولد بچه درشت (ماکروزومی) مي‌تواند از تلفات اين بيماري كم كند.

وی همچنین تاکید کرد: مراقبت از پاها با تمیز نگهداشتن پا، مراجعه به پزشک و دریافت آنتی‌بیوتیک برای عفونت یا پیشگیری از آن و انجام معاینات ادواری چشمی، قلبی و عروقی، کلیوی و کنترل قند خون از دیگر راه‌های کنترل ديابت است.