متولیان امر در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مدتها بود که به فکر ایجاد ساز و کاری برای ساماندهی امور مربوط به خبرنگاران بودند تا اینکه در سالهای اخیر ایده راه اندازی سامانه "سمان" از سوی آنها عملیاتی شد، طرحی که هر چند می توانست مشکلات خبرنگاران و اصحاب رسانه را پایانی باشد ولی برخی مشکلات موجب گلایه خبرنگاران شده است. این مشکلات چند برابر می شود به شرطی که خبرنگار، استانی و دور از مرکز خبرگزاری باشد.

مسئولانی که یا از این طرف بام می افتند یا از آن طرف!

خبرنگاری که از وضع موجود کلافه شده است از تلاش یکساله خود برای ثبت نام در سمان و استفاده از خدمات آن می گوید. معتقد است که پیش از این و در ماههای نخست راه اندازی این سامانه شاید سهل گیری ها مورد انتقاد خبرنگاران واقعی بود ولی متاسفانه حال سخت گیری ها به اوج خود رسیده است به طوریکه مسئولان امر به اصطلاح "از آن طرف بام افتاده اند"!

این خبرنگار به فرآیند ثبت آثارش در سمان اشاره می کند و می گوید: ابتدا تنها قرار بود آثار دارای نام به همراه آدرس اینترنتی آنها روی سامانه بارگذاری شود ولی طولی نکشید که مسئولان مرتبط اعلام کردند که زیر آثار باید مهر و امضای مدیر عامل خبرگزاری زده شود که البته این موضوع ما را ناامید نکرد و کمر به همت آن بستیم تا مهر مدیر عامل را پای تک تک اخبارمان بزنیم- آن هم اخباری که آرم خبرگزاری در بالای آنها موجود است- ولی در نهایت دوباره در دستور العملی دیگر متولیان امر می گویند که باید تیتر و آدرس اخبار در برگه ای مجزا مهر شده و دارای سربرگ خبرگزاری به تایید مدیر عامل برسد.

این فعال رسانه ای که به شدت از این سخت گیری ها انتقاد دارد، می گوید اخباری که به طور معمول در خبرگزاریها منتشر می شوند فاقد نام هستند - مگر اینکه تولید رسانه ای به صورت گزارش تنظیم شده باشد - که با این تفاسیر برای ثبت آثار در سمان باید هر ماهه اخبار خود را به تایید و مهر و امضای مدیر عامل برسانیم و این موضوع به ویژه برای خبرنگارانی که در شهرستانها مشغول به فعالیت هستند مشکلات زیادی ایجاد کرده است.

شماره بیمه دارم، بیمه ندارم!

خبرنگار دیگری که از روند بیمه خبرنگاران انتقاد جدی دارد می گوید: دو سال پیش پرونده مربوط به بیمه خبرنگاری ام را پس از چندین ماه تلاش و دوندگی و مسافرتهای متعدد به تهران نهایی کردم که متاسفانه به دلیل ایجاد مشکلی در روند پرداخت حق بیمه مسئولان بیمه تامین اجتماعی خواستار ارسال دوباره نامه بیمه از سوی وزارت ارشاد شدند. این در حالیست که 9 ماه است برای دریافت نامه مجدد در حال پیگیری هستم و مسئولان امر معتقدند - علی رغم داشتن شماره بیمه - از ابتدا باید فرآیند را از طریق سامانه سمان پیگیری کنم در حالیکه پیش از این خبرنگار بودن و فعالیت بنده به تایید مراجع ذی ربط رسیده است.

وی ادامه می دهد: با این وجود ناامید نشدم و کار را از ابتدا آغاز کردم ولی با توجه به سنگ اندازی هایی که در مسیر ثبت آثار و معرفی نامه ها می شود ماههاست که پرونده من بلاتکلیف مانده است و دیگر از پیگیری آن مایوس شده ام.

تنها مهر و امضای مدیرعامل مورد قبول است

یکی دیگر از فعالان رسانه ای معتقد است که این همه سخت گیری برای خبرنگارانی که دارای مشکلات و دغدغه های زیادی در مسیر فعالیت حرفه ای خود هستند قابل توجیه نیست و می گوید: بسیاری از خبرنگاران واقعی با توجه به این سخت گیری ها قید ثبت نام در سمان را زده اند چرا که هر بار برای یک مشکل پرونده آنها ناقص معرفی می شود و گاه از دریافت تسهیلات مربوط به خبرنگاران بازمی مانند.

خبرنگار دیگری عنوان می کند که برخی اشکالاتی که متولیان در مجموعه به پرونده خبرنگاران وارد می کنند گاه مایه تامل و تعجب است. به عنوان مثال یک بار به خاطر اینکه معرفی نامه من به جای امضای خود مدیر عامل، "از طرف" بود مورد تایید قرار نگرفت و بار بعدی به خاطر اینکه "نام" مدیرعامل ذیل سمتش در نامه نیامده بود. به نظر می رسد این گونه ایرادات مصداق سخت گیری های بی مورد باشد چرا که امضای "از طرف" در هر سازمانی معمول است.

وی ادامه می دهد: بسیاری از خبرنگاران در رسانه ها زیر مجموعه دفاتر استانی فعالیت می کنند و انتظار می رود حتی نامه ای که به تایید مدیران کل دفاتر استانی خبرگزاری ها و مطبوعات می رسد مورد تایید سمان قرار گیرد در حالیکه این گونه نیست و مسئولان تنها به امضا و مهر مدیر عامل و مدیر مسئول قانع می شوند و این باعث مشکلات فراوانی برای خبرنگاران استانی شده است.

نباید نسبت به همه فعالان رسانه ای و خبرنگاران بی اعتماد بود

این فعال رسانه ای به طرح برخی نگرانیهای مسئولان در زمینه ثبت نام افرادی که خبرنگار نیستند در سامانه سمان اشاره می کند و معتقد است که می توان برای ترمیم این بی اعتمادی ها و همچنین  شناخت "سره" از "ناسره" از ظرفیت ادارات فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستانها در کنار سامانه بهره جست تا این چالش نیز در دیدگاه متولیان امر برطرف شود؛ یعنی به واقع مسئولان در معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد علاوه بر اطلاعات ارسالی توسط خود خبرنگار می توانند اسامی را به تایید رسانه مورد نظر و همچنین ادارات فرهنگ و ارشاد شهرستانها برسانند که این کار با یک استعلام شدنی است.

وی تصریح می کند که البته درصدی خطا در هر طرحی طبیعی است و نباید به بهانه این نگرانیها نسبت به همه فعالان رسانه ای و خبرنگاران بی اعتماد بود و با سنگ اندازی های بی مورد اصحاب رسانه را از دریافت تسهیلات در نظر گرفته شده ناامید کرد.

خبرنگار برگزیده ای که هنوز خبرنگار بودنش مورد تایید قرار نگرفته است

خبرنگار دیگری نیز در گفتگو با مهر می گوید که علی رغم ثبت نام در سامانه هر گاه به یک دلیل پرونده ناقص اعلام می شود و مجبور است که به رغم تراکم کاری و مشغله شغلی بخشی از زمان و دغدغه های خود را به رفع این مشکلات اختصاص دهد به طوریکه این طرح به جای ایجاد اطمینان خاطر برای خبرنگاران خود به مشکلی مضاعف برای این قشر تبدیل شده است.

وی که تاکنون در چندین جشنواره معتبر کشوری و استانی نامش جزء برگزیدگان بوده است می گوید که هنوز موفق نشده در طول سالهای اخیر هیچ کدام از هدایای رئیس جمهوری را دریافت کند چرا که همچنان خبرنگار بودن وی مورد تایید سایت سمان قرار نگرفته است!

هر چند شاید بخشی از سخت گیری های معاونت مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای تایید خبرنگاران در این سامانه قابل قبول و مورد تایید همگان باشد ولی سخت گیری هایی که منجر به آن شود که خبرنگاران عطای استفاده از تسهیلات را به لقای آن ببخشند مورد قبول هیچ فردی نیست.

با این تفاسیر مسئولان امر به جای اینکه "سر به سر" خبرنگاران بگذارند و هر بار به یک دلیل پرونده آنها را مورد تایید قرار ندهند ساز و کاری بیندیشند تا هم در ترمیم فضای بی اعتمادی به وجود آمده موثر باشد و هم بیش از این سنگ جلوی پای فعالان رسانه ای نگذارند.

به نظر می رسد متولیان امر باید ایرادات و نواقص طرح را رفع کنند و با اتخاذ بهترین راهکار برای شناسایی خبرنگار از غیر خبرنگار انگشت بی اعتمادیشان را از جهت گیری به سمت خبرنگاران واقعی به جهت دیگری بچرخانند.