از دوست و فامیل خود که بپرسید، خواهید شنید که اطلاعات شناسنامه ای برخی آنها درست درج نشده یا به اصطلاح از قلم افتاده است، برای نمونه برخی زوج ها از این گله دارند که نام یکی از آنها در شناسنامه دیگری به عنوان همسر ثبت نشده یا در برخی خانواده ها که فرزندان بیشتری دارند، نام برخی از فرزندان در شناسنامه مادر یا پدر از قلم افتاده است، هرچند که این اشتباه یا سهل انگاری ها در شناسنامه های افرادی که سن و سالی از آنها گذشته است، بیشتر به چشم می خورد و آنها به دلیل سن بالای خود به اشتباه تصور می کنند این از قلم افتادن ها برایشان ضرری ندارد، ولی این افراد باید بدانند که دیر یا زود به این نیاز پیدا می کنند که برای رفع این مشکل اقدام کنند.
این درحالی است که برخی مواقع مانند انحصار وراثت دیگر صاحب شناسنامه زنده نیست که برای رفع مشکلی که گریبان فرزندان یا بازماندگان او را گرفته است دست به کار شود، بنابراین باید این نکات را جدی گرفت و برای رفع آنها دست به کار شد.
*جلوی سوءاستفاده را بگیرید
شناسنامه در حقیقت سند هویت یک فرد است، زیرا اتفاقات مهم زندگی او در آن ثبت می شود، از تولد و ازدواج بگیرید تا طلاق و مرگ.
عبدالصمد خرمشاهی، حقوقدان دراین باره به جام جم می گوید: برای نمونه می توان به ازدواج اشاره کرد، طبق قانون شخصی که زنی را به عقد خود در می آورد، مکلف است ازدواجش را در شناسنامه به ثبت برساند، اگر ثبت نکند مجازات دارد. در این باره قانون مشخص است و صراحت دارد.
به گفته خرمشاهی از شناسنامه می توان به اشکال مختلف سوءاستفاد کرد، مثلا اگر مشخصات زوجه در شناسنامه ثبت نشود، مرد می تواند دوباره ازدواج کرده و برای زن دیگری هم مشکل ساز شود، چون امکان سوءاستفاده از اشتباهاتی که در مندرجات شناسنامه صورت می گیرد، متصور است و سابقه دارد.
خرمشاهی ادامه می دهد: بعضی از این سوءاستفاده ها را قانونگذار جرم دانسته و نکاتی را هم در نظر گرفته که در شناسنامه قید شوند؛ یعنی یکسری موارد است که قانونگذار تکلیف کرده و یکسری را هم به عهده خود افراد گذاشته است تا اگر نواقصی وجود دارد، اعلام کنند و رفع اشتباه شود.
به گفته او این رفع اشتباه اگر به موقع انجام شود، مشکلات زیادی را بر طرف می کند، برای نمونه شخصی را در نظر بگیرید که وضع مالی مناسبی دارد و در اثر یک حادثه فوت می کند، اگر او پنج فرزند داشته باشد که نام یکی از آنها در شناسنامه اش قید نشده باشد، این فرزند مشکلات زیادی پیدا می کند؛ زیرا باید به دادگاه برود و اثبات نسب کند.
خرمشاهی اضافه می کند: البته این شخص در پیچ و خم اداری هم گیر افتاده و خسارت مالی و معنوی زیادی می بیند.
خرمشاهی می گوید: سازمان ثبت احوال هم برای رفع این مشکل ها تصمیم های خوبی گرفته است برای نمونه تغییر نام و نام خانوادگی اکنون بدون نیاز به دادگاه در سازمان ثبت احوال انجام می شود.
او ادامه می دهد: در این باره هر چه بیشتر اداره های ثبت احوال اختیار داشته باشند، بهتر و به نفع مردم است.
*دستکاری شناسنامه برابر جعل است
اگر بخواهیم از برخی دیگر از اشتباه های شناسنامه ای حرف بزنیم باید به اطلاع ندادن به موقع ثبت واقعه فوت از سوی بستگان متوفی اشاره کنیم.
بهمن مشایخی، معاون اداره کل اسناد هویتی سازمان ثبت احوال کشور درباره بروز اشتباه ها می گوید: شاید اطلاعات به ثبت احوال ارائه نشده یا اطلاعاتی که در اختیار آنها قرار داده اند ناخوانا بوده است؛ ولی آنچه که واضح است، این نکته است که افرادی که چنین مشکلاتی دارند، می توانند در اسرع وقت با مراجعه به اداره های ثبت احوال محل زندگی خود، خیلی سریع مشکل را بر طرف کنند.
به گفته مشایخی، این افراد نباید این کار را پشت گوش بیندازند؛ زیرا با ارائه اسناد به ثبت احوال خیلی راحت می توان این ایراد ها را برطرف کرد.
آنهایی که برخی اطلاعات در شناسنامه شان درج نشده نباید خودشان این اطلاعات را در شناسنامه خود وارد کنند؛ زیرا مطابق قانون، این کار آنها جعل محسوب شده و شناسنامه یا سند هویتشان از درجه اعتبار ساقط می شود.
*آدم، بی نشان نمی شود
شاید شنیده باشید که برخی ، بعد از مدتی با مراجعه به دادگاه اعلام می کنند، قصد دارند نام فامیل خود را از شخصی که تا مدتی قبل تصور می کرده اند، فرزندشان است، پس بگیرند. عملی شدن این درخواست در صورت صحت آن نیاز به حکم دادگاه دارد. این مساله درباره افرادی که صاحب فرزندخوانده می شوند، دیده شده است.
مشایخی در این باره می گوید: در صورت احراز از سوی دادگاه مبنی بر نفی ولد و نبود رابطه نسب مستند به دلایل علمی و شرعی دادگاه حکم به نفی ولی صادر می کند و ثبت احوال نسبت به تعیین نام خانوادگی آزاد (بلامعارض) اقدام می کند.
*فامیل در ازدواج موقت
قانون، برای فرزندانی که ازدواج پدر و مادر طفل به ثبت نرسیده باشد، نیز تدابیری اندیشیده است. مشایخی می گوید: در این صورت اعلام ولادت و امضای سند به طور مشترک به عهده پدر و مادر خواهد بود و هرگاه حضور پدر و مادر باهم در اعلام ولادت میسر نباشد، سند طفل با اعلام یکی از ابوین که مراجعه می کند و با قید نام کوچک طرف غایب تنظیم خواهد شد و اگر مادر اعلام کننده باشد، نام خانوادگی مادر به طفل داده می شود.اگر ازدواج زوجین به ثبت نرسیده باشد( ازدواج به صورت شرعی باشد) و مادر طفل نیز حضور نداشته باشد، پدر به عنوان ولی قانونی می تواند اعلام کننده واقعه ولادت فرزندش باشد، در این صورت نیاز به حکم دادگاه نبوده و سند هویتی طفل با نام خانوادگی پدر و تکمیل مشخصات ولی و ذکر نام کوچک مادر تنظیم می شود.
*حذف نام همسر بعد از طلاق
هر وقت زن و مردی از یکدیگر طلاق بگیرند، می توانند نام و مشخصات یکدیگر را از شناسنامه خود حذف کنند. مشایخی دراین باره می گوید: در صورتی که ازدواج زوجین به طلاق منجر شود و طلاق از نوع بائن غیرمدخوله باشد در این صورت ازدواج و طلاق قابل حذف است و در غیر این صورت با ازدواج و طلاق مجدد امکان حذف ازدواج و طلاق اولیه و درج آخرین واقعه وجود دارد.
منبع/ جام جم
