«دوران دانشجویی یعنی دوران کسب تجربه. اینکه در هر جایی سرک بکشیم و دست به هر کاری بزنیم. تجربیات دوران تحصیل در دانشگاه چه با موفقیت به پایان برسد چه شکست، شیرینی خاص خودش را دارد. دوران دانشجویی آن‌قدر سایه سنگینی دارد که در این زمان هر کاری زیر سایه این صفت قرار می‌گیرد. مانند لباس دانشجویی، غذای دانشجویی، کار دانشجویی، دوست دوران دانشگاه و ... .»

نشریه رویش نو طی گزارشی با ذکر این مقدمه نوشت: آنان که نخستین تجربیات کاری خود را در این دوران کسب کرده‌اند خاطراتی به یاد ماندنی دارند. اما دانشجویان بیشتر به چه کارهایی علاقه‌مند هستند و در دوران تحصیل با وجود مشغله درس، می‌توانند چه کارهایی بکنند؟

استادان کارفرما

یکی از کارهایی که برخی از دانشجویان در زمان تحصیلشان می‌توانند آن را تجربه کنند، کمک به پروژه‌های پژوهشی استادان است. این کار پول چندانی ندارد و اگر کارفرما پولشان را هم ندهد نمی‌توانند اعتراضی کنند چون در پایان ترم به جواب اعتراضشان رسیدگی می‌شود! البته اگر هم پول زحماتشان را از این کار بگیرند نباید منتظر باشند نامی از آنها در این پروژه برده شود.

شبکه‌های هرمی

یکی از اصلی‌ترین مخاطبان شبکه‌های هرمی دانشجویان هستند. زمانی که نخستین بار این شیوه پول درآوردن در ایران باب شد و هنوز جرم محسوب نمی‌شد کلاس‌های یکی از دانشگاه‌های مهم کشور به خاطر فعالیت در این شبکه‌های هرمی یکی پس از دیگری تعطیل می‌شد و دانشجویان نخبه به جای درس خواندن به دنبال آن بودند که از هوش خود برای کلاه گذاشتن بر سر دوستانشان استفاده کنند. این کار سوای پول بادآورده، دانشجویان را از درس و دانشگاه فراری داده بود. تا چند وقت پیش نیز خانه‌های دانشجویی یکی از مکان‌های اصلی برای معرفی کار هرمی به افراد تازه‌کار بود.

بازاریابی

بازاریابی در هر زمینه‌ای چه مسکن و چه فروش اقلام گوناگون به دلیل آنکه زمان و مکان ندارد بیشتر مخاطبانش را دانشجویان و یا فارغ‌التحصیلان به دنبال کار تشکیل می‌دهند. این کار نیاز به حضور ندارد و شاغلان در آن به صورت پورسانتی حقوق می‌گیرند.

تدریس در کلاس کنکور

آن زمان‌ها که کنکور هنوز شاخش شکسته نشده بود، بیشتر دانشجویانی که رتبه‌های خوب کنکور را کسب کرده بودند جذب موسسات کنکور می‌شدند و چند سال بعد هم یک کتاب تست می‌نوشتند و یا مشاوره تحصیلی می‌دادند. کار خوب و پردرآمدی بود. البته همه دانشجویان هم به کلاس‌های کنکور نمی‌روند. تدریس خصوصی در همه مقاطع تحصیلی از کارهای پرطرفدار زمان دانشجویی است.

پرسشگران دانشجو

دیده‌اید برخی از جوانان در حاشیه نمایشگاه و یا همایشی ایستاده‌اند و سوالاتی از شما می‌پرسند. حالا هم که نزدیک انتخاباتیم حتی در کوچه و بازار ممکن است این آمارگیرها به سراغتان آمده باشند. آمارگیری هم یک کار دانشجویی است که درآمد اندک اما پرزحمتی دارد.

پخش کارت

البته پخش کردن کارت و بروشور کار دانشجویی نیست اما به دلیل آنکه زمان در آن نقش ندارد برخی از دانشجویان بدشان نمی‌آید در محل‌های دور از تحصیلشان این کار را انجام دهند. پولش بد نیست اما اگر خدای نکرده یکی از این برگه‌ها را به دست همکلاسی یا استادان بدهید نباید چند روزی در دانشگاه آفتابی شوید.

دست‌فروشی

این کار را به سختی می‌توان کار دانشجویی دانست اما آن گروه از دانشجویانی که از حمایت مالی خانواده بی‌بهره‌اند و باید پول خوابگاه، کتاب و غذای خود را دربیاورند دست‌فروشی هم می‌کنند. کم نیستند مهندسان و پزشکان و ... که در رزومه کاری‌شان خاطره‌ای از بساط کردن در گوشه خیابان دارند.

پایان‌نامه نویسی

برخی از دانشجویان علاقه‌مند به پایان‌نامه نویسی برای آن بخش از دانشجویان که پول پدر دارند و تنبل و درس‌نخوان هم تشریف دارند پایان‌نامه می‌نویسند تا هرچه زودتر نظام دانشگاهی از دست این گروه از دانشجویان که تنها مدرک تحصیلی می‌خواهند راحت شود. این کار پول خوبی هم دارد.

کارهای تخصصی نیمه‌وقت

کارآموزی کردن در رشته‌های تحصیلی یکی از شانس‌هایی است که نصیب هر دانشجویی نمی‌شود. کمتر کارفرمایی هست که راضی شود کار نیمه‌وقتی به دانشجو برای کسب تجربه بدهد. این نوع شرکت‌ها بیشتر به دنبال فارغ‌التحصیلانی هستند که به صورت کارآموز و تمام‌وقت به کار بپردازند.

خبرنگاری

کار روزنامه‌ و خبر در رزومه کار بیشتر دانشجویان وجود دارد. بسیاری از دانشجویان رشته‌های علوم انسانی و ریاضی یک بار هم که شده تجربه کار در یک تحریریه را دارند اما کمتر دانشجویی به جز دانشجویان رشته ارتباطات این تجربه را ادامه داده‌اند.

کافی‌شاپ

بسیاری از دانشجویان مشتری کافی‌شاپ هستند و برخی نیز در آن کار می‌کنند. این کار از آن‌ دست کارهای دو سر برد است. هم تمام وقتت را در جایی می‌گذرانی که بیشتر دانشجویان با صرف هزینه در آنجا وقت‌گذرانی می‌کنند و هم پول می‌گیری. حقوق این کار چندان نیست اما پرطرفدار است.

نگهبان شیفت شب

گمان نکنید این کار پیرمردها است؛ نه. آمار دانشجویان غیر تهرانی که شب‌ها در یکی از این دکه‌های نگهبانی می‌خوابند کم نیست.

همه این دانشجویان که در بالا توصیف شدند، حقشان است که در آینده مدیر، وکیل و ... شوند. بسیاری از دانشجویان ترجیح می‌دهند ایام تحصیل به سرعت واحدهایشان را پاس کنند و به قول معروف پله‌های ترقی را یکی پس از دیگری طی کنند و برایشان فرقی نمی‌کند هنوز دستشان در جیب پدرشان باشد اما برخی دیگر دوست دارند این دوران را با پول خودشان به پایان ببرند و برای این استقلال مالی دست به هر کاری می‌زنند. کارهایی که خاطرات شیرین دوران دانشجویی‌شان را شکل می‌دهد.