در این گزارش نگاهی موشکافانه به میزان سکه‌های اهدایی در دولت نهم و دهم در طول برگزاری جشنواره‌ها و جوایز ادبی پرداخته می‌شود. آمار ارائه شده در این گزارش بر اساس آنچه «خانه کتاب» متولی برگزاری جشنواره‌ها و جوایز ادبی از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اعلام کرده مستند است.

 

* نگاهی به جوایز و جشنواره‌ها/ برگزاری دو جایزه «پروین اعتصامی» و «نقد» پیش از دولت نهم و دهم

از مجموع جایزه‌هایی که خانه کتاب به نمایندگی از معاونت فرهنگی عهده‌دار برگزاری آنها بوده، استارت آغاز جوایزی مانند: کتاب سال جمهوری اسلامی ایران، جشنواره نقد و جایزه پروین اعتصامی پیش از دولت نهم زده شده بود، البته با تفاوت‌هایی، مثلا کتاب سال از دوره بیست و سوم تا دوره سی‌ام در دولت نهم و دهم برگزار شد، اما تنها یک دوره از جشنواره نقد و جشنواره پروین اعتصامی در دولت گذشته و اصلاحات برگزار شده است.

 

* گزارشی از دوره‌های برگزار شده جوایز ادبی مختلف/ پرونده‌ای پر و پیمان

در زمینه جشنواره «نقد» باید گفت از دوره دوم تا نهم و جشنواره «پروین اعتصامی» از دوره دوم تا پنجم تماماً در دولت نهم و دهم برگزار شده است.

جشنواره‌هایی چون «گام اول»، «جلال آل احمد»، «فصل» و «خلیج فارس» هم که شروع و ایده آن در دولت کنونی بوده و همه برنامه‌های آن در دولت نهم و دهم بوده است.

شش دوره جایزه «گام اول» تاکنون برگزار شده است که دوره نخست آن در سال 1386 برگزار و اهدای جوایزش انجام شد و نهایتا دور ششم را سال گذشته برگزار کردیم.

دوره نخست جایزه «جلال آل احمد» سال 1387 برگزار و برگزیدگان خود را شناخت و دوره پنجم که آخرین دوره آن بوده است (سال گذشته 1391) برگزار شد.

با احتساب یک دوره جایزه «کتاب فصل» که اکنون داوری آن به پایان رسیده و روز یکشنبه ساعت 16 تا 18 مراسم اختتامیه و معرفی برگزیدگان آن برپا می‌شود حدود بیست و چهار دوره از این جایزه بطور کامل برگزار شده است، که اولین مراسم آن پاییز 1386 و آخرین مراسم آن هم روز یکشنبه 12 خرداد برپا خواهد شد.

آنچه در جایزه «پروین اعتصامی» گذشته است؛ از دوره دوم تا پنجم این جایزه در دولت نهم و دهم برگزار شده است، دومین دوره آن سال 1385 و پنجمین دوره آن سال 1391 برگزار شد.

جشنواره «نقد» و آنچه از گذشته تا امروز ادامه دارد؛ دومین دوره این جشنواره آبان سال 1384 برگزار شد که نهمین دوره آن هم سال گذشته 1391 برپا شد و برگزیدگان خود را معرفی کرد.

جشنواره «خلیج فارس» حرکتی جوان و نوپاست؛ دوره نخست جشنواره خلیج فارس در سال 91 برگزار شد و دومین دوره آن در اردیبهشت 92(ماه گذشته) برگزار شد.

 

* میزان اهدای سکه‌های وزارت ارشاد به جشنواره ها و جوایز ادبی

 این گزارش می‌افزاید، به تفکیک میزان اهدای سکه بهار آزادی در جوایز ادبی متفاوت است و آنچه در ذیل می‌آید به تفکیک هر جشنواره است .

با برگزاری جشنواره «گام اول» در شش دوره 281 قطعه سکه بهار آزادی به برترین‌ها اهدا شده است.

در جایزه «جلال آل احمد» 880 سکه کامل بهار آزادی و یک نیم سکه به برگزیدگان اهدا شده است.

در جایزه «کتاب فصل» با احتساب دوره بیست و چهارم که یکشنبه هفته آینده برگزار می‌شود، مجموعه 3هزار و 823 سکه (برخی نیم و برخی ربع بهار آزادی) به برگزیدگان اهدا شده است.

در جایزه «پروین اعتصامی» طی چهار دوره( از دور دوم تا پنجم) هزار و 160 سکه بهار آزادی اهدا شده است.

در جشنواره «نقد» 900 سکه بهار آزادی به برترین‌های این حوزه تعلق گرفت.

جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران، 10 هزار و 423 سکه بهارآزادی با احتساب سکه نیم و ربع به برگزیدگان اهدا کرده است.

در جشنواره «خلیج فارس»، حدود 490 سکه بهار آزادی به برترین‌ها اهدا شده است.

 

* آماری طلایی از آنچه در کارنامه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است

بر اساس این گزارش، مجموعا طی دولت نهم و دهم از سال 84 تا خرداد 92 نزدیک به 18 هزار قطعه سکه بهار آزادی به برگزیدگان جشنواره‌ها و جوایز ادبی اعطا شده است.

در این گزارش هدایایی که معادل سکه بهار آزادی به صورت نقدی به برگزیدگان اعطا شده است در آمار ذیل نام سکه بهار آزادی ارائه شده است، البته تعداد اینگونه جوایز نقدی اندک است که این موضوع مربوط به سال گذشته است که تهیه سکه بهار آزادی با توجه به عدم ثبات سکه مشکل بود، اما اعطای وجوه نقدی معادل قیمت روز سکه بهار آزادی به برگزیدگان بوده است.

در پایان یادآور می‌شود، در دولت هفتم و هشتم بسیاری از جوایز ادبی رونق چندانی نداشت و جوایزی چون «گام اول»، «جلال آل احمد»، «فصل» و «خلیج فارس» ابتکار دوره کنونی بوده و در دوره‌های گذشته مشابه نداشته است، اما جایزه «پروین اعتصامی» و «نقد» که در دوره اصلاحات برگزار شد، تنها شاهد برپایی یک دوره بود، لذا تعداد سکه‌های اهدایی آن قابل اعتنا نیست. تنها آنچه قابل توجه است برگزاری بیست و دو دوره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران است. اما نکته جالب در این راستا اینکه تعداد سکه‌های اهدایی این جایزه از سال 1385 و 1386 افزایش یافت. تعداد سکه‌هایی که به برگزیدگان در جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران اهدا می‌شد 22 سکه بهارآزادی بود اما در دوره کنونی این میزان به 50 سه یعنی بیش از صد در صد افزایش یافت.