تیم فوتبال نفت آبادان در فصل دوازدهم لیگ برتر با عملکرد ضعیفی که از خود بر جای گذاشت، نتوانست انتظارات هواداران دو آتشیه خود را برآورده کند و سرنوشتی جز سقوط نداشت. تصمیم‌گیری‌های غلط و کارشناسی نشده و آمد و رفت‌های متعدد در راس باشگاه و تیم، کمر تیم نفت آبادان را خم کرد؛ کمر فوتبال شهری که مردمش تشنه فوتبال هستند.
 
مُهر سقوط پاي پرونده نفت آبادان چند هفته پيش از پايان لیگ ثبت شد تا اين تيم عملا با لیگ برتر خداحافظی کند. اين اتفاق نه تنها براي مردم آبادان بلكه براي كل هواداران فوتبال در خوزستان ناراحت‌كننده بود؛ چرا كه اين تيم از محبوبيت خاصي در بين مردم برخوردار است. باتوجه به اتفاقات عجيبي كه در طول فصل دوازدهم براي طلايي‌پوشان آباداني افتاد، چنین سرنوشتي برای این تیم پیش‌بینی می‌شد.
 
در این گزارش در پي چرايي سقوط اين تيم ريشه‌دار آباداني برآمده ایم و با مدیرعاملان فعلي و گذشته اين باشگاه و چند تن از پیشکسوتان فوتبال خوزستان به گفت‌وگو پرداخته ایم.
 
** تغييرات مكرر در راس تيم و باشگاه
 
قطعا نحوه عملكرد مديريت در هر مجموعه‌اي در موفقیت و يا عدم‌موفقیت آن مجموعه تاثير خواهد داشت. البته مهم‌تر از آن ثبات مدیریت است كه مي‌تواند شكل درستي به آن مجموعه دهد. توجه به مديريت بحران نيز از شاخصه‌هاي يك مدير موفق است كه توانايي آن را در مواجه با شرايط سخت و كنترل آن با اتخاذ تصميمي منطقي نشان مي‌دهد.
 
عباس پریوز از كارشناسان فوتبال آبادان، سیاستگذاری‌های غلط، ساختار تشکیلاتی و سازمانی معیوب، کنترل مدیریت از پایتخت، انتصاب هیات مدیره‌ها و مدیرعاملان اصلی و علی‌البدل غالبا شرکت نفتی و از جنس سیاسی، صنعتی، غیرمطلع و غیرمسلط به امور مختلف باشگاه‌داری حرفه‌ای را از عوامل سقوط نفت آبادان بر می‌شمارد و ادامه می‌دهد "مدیرانی ناکارآمد در این باشگاه طی سه سال هر کاری که خواستند به دلخواه خود انجام دادند و با چشم بستن روی حقایق، فوتبال این باشگاه را سکوی پرتاب قدرت، شهرت و ثروت خود قرار دادند و صحنه ورزش و صندلی مدیریتی باشگاه را ترک کردند و پاسخگو نبودند."
 
علی حکمت اولین مدیرعامل باشگاه صنعت نفت در لیگ دوازدهم نيز با تاكيد بر اين‌كه اختلافات هیات مدیره و راس تیم باعث سقوط نفت شد، از دوران مديريتي خود دفاع مي‌كند و مي‌گويد "در زمان مدیریت من هیات مدیره یکدستی داشتیم، حاشیه‌ها را کنار گذاشته بودیم و دغدغه‌ها را به تیم انتقال نمی دادیم. درکل به نظرم عملکرد باشگاه در زمان مدیریتی من خوب بود."
 
وی ادامه می‌دهد "در زمان مدیرعاملی‌ام در ابتدای لیگ، قرعه بدی به ما خورد و چند بازیکن جدید هم جذب کرده بودیم اما رفته‌رفته تیم در حال بهتر شدن بود که کاستا برکنار شد. به نظرم اگر او مي‌ماند، تیم هم در لیگ باقي مي‌ماند. به نظر من هیات مدیره باید طبق آن برنامه از پیش تعیین شده کار مي‌كرد و نباید با هر شعار و فشاری، تیم را به هم مي‌ريخت و مربی را تغییر مي‌داد."
 
او بیان می‌کند "معتقدم بازیکنان نقشی در سقوط تیم نداشتند و تغییرات مدیریتی و جابه‌جایی‌هایی که صورت گرفت، در نماندن تیم در لیگ تاثيرگذار بود. زمانی که صالحی بعد از من مدیرعامل باشگاه شد، به نظرم نتوانست نتیجه بگیرد. او روی نگه داشتن سکوها بسيار کار کرد و کمتر به تیم رسید و حتی در نیم‌فصل نیز نتوانست ضعف‌های تیم را برطرف و بازیکنان خوبی را جذب کند و حتی ابوذر رحیمی یکی از بهترین بازیکنان تیم را از دست داد."
 
ناصر گودرزی مدیرعامل فعلی باشگاه نفت آبادان نیز تغییرات مكرر در اين باشگاه را هدفمند نمي‌داند و مي‌گويد "در فصل گذشته نفت آبادان ثبات مديريتی نداشت و اين موضوع يكي از عوامل سقوط تيم به ليگ يك بود. به هر حال تغییرات قطعا هدفمند نبوده است چرا كه اگر هدفمند بود، نتيجه آن سقوط تيم نمي‌شد. اختلاف سليقه‌ كه نهايتا باعث متضرر شدن فوتبال آبادان و تيم نفت شد هم از ديگر عوامل عدم‌‌نتيجه‌‌‌گيري تيم بود."
 
وی كه معتقد است نفت آبادان با مديرعامل اول فصل نيز سقوط مي‌كرد، نسبت به تغيير مكرر مديرعامل باشگاه انتقاد مي‌كند و ادامه می‌دهد "پس از حكمت، صالحي آمد و سپس من مديرعامل باشگاه شدم اما معتقدم اگر خود حكمت نيز در اين سمت مي‌ماند، نهايتا تيم سقوط مي‌كرد. به نظرم مهم‌ترين علت سقوط تيم، عدم‌ثبات مديريتي بود."
 
گودرزی بیان می‌کند "مديرعاملان قبل از من هم برنامه‌هايي داشته‌اند اما به خاطر تغييرات زودهنگام نتوانستند تفكراتي را كه داشتند و به سود مجموعه نيز بود، پياده كنند. به نظرم مسوولان در مجموعه شهري و وزارت نفت بايد به اين مساله رسيدگي كنند و اگر انتظاري از مجموعه نفت هست و مي‌گوييم كه چرا نتيجه نمي‌گيرد و چرا اين مشكلات را دارد، اين موضوع را مدنظر قرار دهيم كه نبايد به اين صورت باشد كه يك مديرعامل شش ماه يا يك سال در اين سمت باشد، بلكه بايد ثبات مديريت داشته باشيم و به مديري كه در مجموعه است، يك مدت زمان چهار ساله فرصت داده شود تا بتواند برنامه‌ريزي كرده و تيم را از اين وضعيت خارج كند."
 
حبيب گله‌داری كه از پیشکسوتان فوتبال آبادان است و در گذشته نیز مربی این تیم بوده در این خصوص می‌گوید "معمولا در بحث مدیریتی مالک یا کارفرما، ساختار، خطوط و برنامه‌هایی را تعیین و بر آن‌ها نظارت و کنترل دارد که به نظر می‌رسد در نفت آبادان هیات مدیره باشگاه تعهد داشت اما تخصص نداشت و آمار نيز گویای وضعیت آسانسوري اين تيم است که این نشان از ضعف مدیریت مي‌باشد."
 
** ضعف در يارگيري
 
بسیاری از کارشناسان معتقدند که باشگاه نفت‌آبادان در جذب بازيكن و مربي عملكرد خوبي نداشت و به دليل ضعف در اين مورد از ساير تيم‌ها عقب ماند.
 
پریوز در اين خصوص توضيح‌مي‌دهد "باشگاه با حذف ماشین گلزنی‌اي نظیر فونیکه‌سی و لئون پاچاچیان که نقش مهمی در موفقیت سال‌های گذشته تیم داشتند، بدون جایگزین کردن بازیکنان مناسب، باعث زیان بزرگي به تیم و تضعیف نفت و سقوط این تیم شد. همچنین عقد قرارداد با سرمربیان در خارج از چهارچوب‌های باشگاه‌داری حرفه‌ای توسط یکی از اعضای هیات مدیره در کسب این نتایج ضعیف تاثيرگذار بود."
 
این پیشکسوت فوتبال ادامه می‌دهد، "باتوجه به این‌که 80 درصد نتیجه‌گیری در فوتبال به یارگیری مناسب در ابتدای فصل و ترمیم تیم در نیم‌فصل بستگی دارد اما رانت‌خوارهای مافیاي این باشگاه با دخالت در زمينه یارگیری و انتصاب مدیران ناكارآمد باعث شدند نفت در لیگ دوازدهم دچار بحران شود."
 
حکمت نیز با بیان این‌که در یارگیری بازیکنان در زمان مدیریتی‌ام نقشی نداشتم در اين خصوص می‌گوید "من در زمان مدیرعاملی‌ام یک بار برای همیشه در ابتدای فصل استعفا دادم ولي از من خواستند بمانم تا مدیرعامل جدید انتخاب شود و پس از آن من فقط کارهای اداری را انجام می‌دادم و با تیم کاری نداشتم؛ من اسماً مدیرعامل بودم اما کارهای تیم را هیات مدیره انجام می‌داد و در جذب بازیکنان هم دخالتی نداشتم و قائم‌مقام و هیات مدیره باشگاه‌ این کارها را انجام می‌دادند."
 
همچنين گله‌داری در اين خصوص بیان می‌کند "در کدام باشگاه چهار مربی و سه مدیرعامل جابه‌جا می‌شوند؟ این موضوع نشان می‌دهد که هیات مدیره تصميم‌هاي درستي در گزینش سرمربی و حتی بازیکنان نداشته است.
 
** استفاده نكردن از نظرات پيشكسوتان
 
بهره‌بردن از نظرات و راه‌کارهای پیشکسوتان می‌تواند در پیشبرد اهداف يك باشگاه‌ها يا تيم نقش اساسی‌ای داشته باشد. برخی کارشناسان آبادانی معتقدند که عدم‌توجه این باشگاه به پیشکسوتان و نادیده‌گرفتن نظرات آن‌ها در رسيدن نفت به بن‌بست سقوط تاثيرگذار بوده است.
 
پریوز که از عدم‌توجه مسوولان باشگاه نفت نسبت به کارشناسان و پيشكسوتان این رشته گلایه دارد، عنوان می‌کند "مدیران بی‌دغدغه، خودخواه و مغرور تیم نفت حتی حاضر نشدند برای یک بار با دعوت از منتقدان و کارشناسان، مشکلات و راه‌کارهای این باشگاه را بشنوند  و حتی درصدد حذف آن‌ها برآمدند ولی میلیون‌ها تومان صرف تست‌گیری بازیکنان ضعیف و سفارشی دلال‌ها کردند."
 
** عدم‌بهره از استعدادهاي آكادمي
 
توجه به زیرساخت‌ها ازجمله آکادمی‌های فوتبال ازجمله مواردی است که در فوتبال جهان جهت رشد این رشته به آن توجه می‌شود. آکادمی‌ها با پرورش بازیکنان براساس روش‌هاي روز جهان در پیشرفت فوتبال و پشتوانه‌سازي تيم‌هاي بزرگسالان تاثیر بسزايي دارند که متاسفانه ضعف باشگاه نفت آبادان در این مورد نيز مشهود است.
 
حکمت در این خصوص می‌گوید "زمانی‌که من آمدم پس از سال‌های سال، آکادمی فوتبال آبادان را تشکیل دادم و به بومی‌گرایی توجه کردم اما اگر بعد از من در اين زمينه كاري نشد، من مقصر نیستم."
 
همچنین پریوز که نگاهی به نتایج سال‌های گذشته و همچنين فصل دوازدهم نفت دارد، عنوان می‌کند "این نتایج نشان می‌دهد تیم‌های پایه و آکادمی باشگاه نفت به دلیل استفاده از نیروهای ناکارآمد  و مردودین سال‌های گذشته آن هم به طور باندی، جناحی و انحصاری، طی 10 سال گذشته، این باشگاه را به کمیته امداد و جیره بگیر کردن افراد تبدیل نموده است که به جز حیف و میل کردن بیت‌المال هیچ عملکرد مثبتی نداشته‌اند."
 
گله‌داری نیز بیان می‌کند "توجه به پتانسیل‌های بومی و زیرساخت‌ها، هنر مدیریت است تا با استفاده از داشته‌ها و هزینه‌های کمتر به این موارد پرداخته و باعث پیشرفت فوتبال شود. به نظر من برای چهار، پنچ سال باید با یک برنامه‌ریزی مستمر بر ساختارها و تیم‌های پایه کار شده تا خودمان بازیکن تولید کنیم."
 
البته گودرزی با تاكيد بر اين‌كه حمايت از آكادمي باشگاه نفت آبادان در دستور كار قرار دارد، مي‌گويد "اين كار شروع شده است ولي بايد يك ساختار خوب به آن داده شود تا تيم‌هاي پايه‌ فعال‌تر شوند و خروجي‌اي براي تيم اصلي‌مان داشته باشيم. علاوه بر اين ما حمایت از باشگاه‌هاي فوتبال فعال سطح شهر آبادان را نیز مدنظر داریم."
 
به هر حال نفت باتوجه به اين شرايط به ليگ يك سقوط كرد اما راه‌هايي براي جان گرفتن دوباره اين تيم وجود دارد. بهره‌مندی از مدیریت صحیح، ثبات در سمت‌هاي كليدي تيم و باشگاه، استفاده از کارشناسان و صاحب‌نظران این رشته و توجه به زیرساخت‌ها نبايد از ديد مسوولان ذيربط دور بماند.