از آزادی خرمشهر ۳۱ سال می‌گذرد و حالا تنها تصاویر است که خاطرات این حماسه و دفاع را زنده می‌کند تا یادمان باشد آن چه را که از دشمن بعثی پس گرفته‌ایم،‌مدیون چه کسانی هستیم.

می توان 31 سال را تنها در چند لحظه پیمود. کافی است کتاب خرمشهر را ورق بزنید و بار دیگر از دریچه دوربین عکاسان دفاع مقدس به نظاره نشست، می‌توان صدای خمپاره‌ را با تمام وجود شنید. می‌توان ترس و وحشت کودکان و زنان را از پس تصاویر آن حس کرد و هلهله شادی برای آزادی شهر را از فراز مسجد جامع آن به گوش جان شنید. می توان هنوز معنی از خودگذشتگی را در قاب دوربین عکاسان دید که چگونه سرباز بی نام و نشانی، همرزم مجروحش را به دوش می کشد و می‌توان حس کودکی را فهمید که در خرابه‌های شهر در جست‌وجوی زندگی دوباره است. خرمشهر آزاد شد، آباد شدنش را اما نمی‌دانم...

کتاب عکس خرمشهر که از سوی انجمن عکاسان انقلاب و دفاع مقدس و بنیاد حفظ آثار و ارزش های دفاع مقدس منتشر شده است، راوی خاطرات عکاسان دفاع مقدس از روزهای جنگ و حماسه در خرمشهر است.

این کتاب شامل 287 قطعه عکس از 48 عکاس و هنرمند است که در طی روزهای مقاومت و دوره اشغال شهر و طی برگزاری عملیات بیت المقدس و آزادسازی شهر و تاثیرات ناشی از حضور دشمن در ایام اشغال به عکاسی پرداخته‌اند.

این کتاب حاوی عکس‌های پنج عکاس شهید سال‌های دفاع مقدس (حسین قشقایی، داریوش گودرزی کیا، محمد حسین مقصودی، بهروز مرادی، مجید منصوری و کاظم اخوان) است و همچنین بخش قابل ملاحظه ای از عکس‌های دوران مقاومت به هنرمند فقید، کارگردان سینمای دفاع مقدس مرحوم رسول ملاقلی پور اختصاص دارد.

در کتاب «خرمشهر» عکس‌هایی از: کاظم اخوان، مهرزاد ارشدی، مرتضی اکبری، بهزاد پروین قدس، مهدی جمشیدی، بهمن جلالی، امیرعلی جوادیان، محمد حسین حیدری، حمزه رازدشت، محسن راستانی، مرحوم مهدی رضوان، اسماعیل داوری، ناصر درخشان، رضا دقتی، مرتضی دهداری، یعقوب راهواره، مسعود زنده روح کرمانی، محسن شاندیز، کمال الدین شاهرخ، سعید صادقی، محمدرضا صفار خوش اقبال، محمد صیاد، علیقلی ضیائی، سعید فراتصه، مشتاق فرزانه، محمد فرنود، علی فریدونی، حسین قشقایی، منوچهر قلمچی، علی عبیری، احمد علیزاده نوحی، جاسم غضبانپور، علیرضا گلابیان، محمود گل محمدی، داریوش گودرزی کیا، رضا محمدی، بهرام محمدی فرد، بهروز مرادی، محمد حسین مقصودی، سید ضیاء الدین معزی مقدم، رسول ملاقلی پور، مجید منصوری، ساسان مویدی، اسعد نقشبندی، عزیزالله نعیمی، محمد نمازی، فاطمه سادات نواب صفوی و محمدرضا وکیلی به چاپ رسیده است.

به مناسبت سال‌روز آزادسازی خرمشهر تعدادی از عکس‌های این کتاب را مرور می‌کنیم:

کلاه‌‌خودهای عراقی‌ها که بعد از اسارت یا کشته شدن در خرمشهر از خود به به جا گذاشته اند.

کلاه‌خودهای بر جای مانده تنها ارمغان سربازان عراقی نبود...

در این عکس کاظم اخوان دیده می‌شود که به همراه دیگر عکاسان برای ثبت رویدادهای جنگ خرمشهر رفته بود. کاظم اخوان سهم به سزایی در ثبت رویدادهای جنگ به خصوص در خرمشهر بر عهده داشت.

 رزمندگان ایرانی آزادسازی خرمشهر را کنار مسجد جامع این شهر جشن می گیرند.

ویرانه‌های خرمشهر و رازی که در دل این صندوق پست نهفته است.

مجروحان خرمشهر پرستار خویش هستند.

جعبه مهمات یا قایق زندگی؛ نگاهی به وسعت بی کرانگی کارون، سر پر سودای کودکانه  و نخل‌هایی بی سر

تصویر کلاه‌خودهای افتاده بر زمین در قاب دوربین عکاسان بسیاری ثبت شده است از جمله ‌امیرعلی جوادیان و سعید صادقی که عکس های مشابهی از این صحنه دارند.

در میان خرابه‌ها، پنجره‌ای به سمت نور گشوده می‌شود.

مردم آزادی خرمشهر را به هم خبر می‌دهند و در میان صدای هلهله و شادی، چهره نگران اما امیدوارشان هویداست.

در پس همه خرابی‌ها، مسجد جامع، مأمن مومنان، همچنان استوار و پابرجاست.

واژه «ایثار» را صرف نکردند، عمل کردند.