فرآیند ائتلاف پیشرفت این است که سه نفر اعلام کردند از نظریات یکدیگر در اداره کشور در فضای بعد از انتخابات استفاده کنند؛ یعنی در روند تصمیمگیری حضور دارند و برد یک نفر برابر با باخت فرد دیگر محسوب نمیشود.
ائتلاف پیشرفت با هدف اجماع اصولگرایان برای انتخابات ریاستجمهوری یازدهم شکل گرفت و در این راستا علیاکبر ولایتی، غلامعلی حدادعادل و محمدباقر قالیباف اعضای این ائتلاف را تشکیل میدهند.
در این راستا حسین حواسی کارشناس مسائل سیاسی یادداشی را پیرامون اساس شکلگیری ائتلاف پیشرفت و آخرین تغییر و تحولات آن در اختیار خبرگزاری فارس قرار داده است که به شرح زیر است:
رای اصولگراها و مخصوصاً این ائتلاف و به ویژه دو نفر از آنها در مدلهای موفقی در ائتلافهای گذشته حضور داشتهاند؛ یکی مدل 6+5 بود که فرآیندی ایجاد کرد که انتخابات مجلس هشتم را تسهیل کرد و سازوکاری ارائه داد که رسیدن به اجماع را بین گروهها و احزاب مختلف اصولگرا را سهل کرد.
شبیه این مدل نیز در مدل 8+7 برای معرفی نامزدهای اصولگرا برای انتخابات مجلس نهم هم استفاده شد؛ لذا میتوان گفت این مدل، تاکنون موفق بوده و مدلهای ائتلافی برای اصولگرایان تاکنون توانسته است تا حدودی از تفریق و تشتت نظرات و آراء معطوف به این نظرات در جامعه سیاسی و فضای انتخاباتی بکاهد؛ از این رو به نظر میآید که این وضعیت محل مناسبی را ایجاد کرد که ائتلاف سهگانه یا پیشرفت از برخی افراد شاخص شکل بگیرد.
این موضوع زمزمهای بود که ابتدا وجود داشت و بعد هم از حالت بالقوه به حالت بالفعل درآمد و این آقایان هنگامی که از این ائتلاف صحبت میکنند در مورد شکلگیری آن اتفاق نظر را دارند و اینکه شکل گرفتن این ائتلاف با رویکرد مثبت اعضای سه نفره به وجود آمد و در واقع سرچشمه گرفته شده از مدلهای موفق در 6+5 و 8+7 بود؛ نکته دیگر هم در مورد این ائتلاف و ائتلافهای نظیر آن، این است که انتخابات ریاست جمهوری تفاوتهای ماهوی زیادی با انتخاباتهای مجلس دارد؛ در انتخابات ریاست جمهوری کرسی فقط یکی است و تعدد کاندیداها رسیدن به اجماع را در مراحل اولیه یا ثانویه فوقالعاده مشکل میکند؛ که تجربه دو دوره شدن انتخابات در سال 84 از این نمونه است.
اگر بخواهیم مقایسهای داشته باشیم برای مثال در انتخابات مجلس در حوزه انتخابیه تهران 30 کرسی نمایندگی وجود دارد و احتمال اینکه افراد به یک کرسی مشخص برسند باعث میشود که اصطلاحا میتوان گفت نفع کسی در ضرر فرد دیگر وجود ندارد ولی در انتخابات ریاست جمهوری اینگونه نیست.
یعنی اگر کسی از کرسی ریاست جمهوری باز میماند تمام موارد را از دست میدهد و مثل احزاب نیست که تعدادی از افراد آن وارد مجلس شوند و درصدی را از مطلوبیت در اختیار داشته باشند بلکه انتخابات ریاست جمهوری فضای 0 و 100 است؛ یعنی میتوان گفت حاصل جمع جبری منافع اینجا برابر 0 میشود یعنی نفع یکی برابر است با ضرر کسی و نفع حداکثری برای یک نفر و ضرر حداکثری برای فرد دیگر است که این ائتلاف این مسئله را تا حدودی پاسخ داده است.
فرآیند این ائتلاف این است که سه نفر اعلام کردند از نظریات یکدیگر در اداره کشور در فضای بعد از انتخابات استفاده کنند؛ یعنی در روند تصمیمگیری حضور دارند و برد یک نفر برابر با باخت فرد دیگر محسوب نمیشود.
افراد هر وقت در یک ائتلاف قرار میگیرند نیروهای معطوف به آنها یا هوادارانی که علاقمندی نسبت به هر کدام از آنها در ائتلاف وجود دارد تا حدودی نظم مییابد و از تخریب یا حملاتی که برای تخریب دیگر کاندیداها وجود دارد، کاهش مییابد.
همچنین در خصوص امکان گسترش این ائتلاف نیز باید گفت هرچه قدر جلو میرویم تبدیل شدن مثلث به مربع متساویالاضلاع بسیار سخت میشود؛ از زمان تشکیل ائتلاف مدت زیادی گذشته است و این یکی از دلایلی است که موجب میشود سه، چهار نشود.
افراد ائتلاف شرایط حضور در ائتلاف را اعلام کردند که یکی از شرایط این است که نامزدها کف رأی را داشته باشند.
همچنین بعضیها بودند که این شرایط را داشتند ولی ترجیح دادند که به صورت مستقل وارد فضای انتخابات شوند.؛با اضافه شدن افراد جدید به این 3 نفر حوزه تصمیمگیری بسیاری سخت میشود یعنی هر چقدر تعداد این 3 نفر افزایش یابد با ورود نفرات جدید فضای جدیدی از نظرات وارد میشود که مکانیزم انتخاب کاندیداها را سختتر میکند.
از این رو اضافهشدن فرد جدید به ائتلاف مساوی است با از هم گسیختگی یا فروپاشی ائتلاف.
همچنین در ادامه بحث باید گفت اعضای ائتلاف سهگانه کمیسیونهای تخصصی را ایجاد کردند که هر کدام از این افراد مسئولیت این کمیسیون را بر عهده بگیرند و اعلام کردهاند اصولگرایانی که علاقمند به این ائتلاف هستند میتوانند به این کمیسیونها ورود کنند و از نظرات آنها استفاده شود تا در صورت کسب کرسی دولت آینده توسط یک نفر از این سه نفر افرادی که در کمیسیونها وجود دارند مشروط بر اینکه دارای خصوصیت تخصص، تعهد و اصولگرایی باشند برای همکاران دولت آینده در حوزه وزرا و به عنوان عضو کابینه معرفی شوند.
در خصوص مشخص شدن نامزد نهایی نیز باید گفت تصمیم اینکه هر سه عضو ائتلاف پیشرفت بروند و اینکه نامزد نهایی بعد از ثبتنامها مشخص شود و بعضا اعلام کردند تا هفته پایانی انتخابات این روند را ادامه میدهند یکسری علت داشته است؛ چراکه وقتی این سه نفر با هم ثبتنام میکنند و وارد فضای انتخابات میشوند در مقابل تخریبهای احتمالی از وضعیت مناسبتری برخوردار میشوند یعنی در بدترین حالت اگر فضای تخریب صورت گیرد این تخریب بین این سه نفر تکثیر میشود اما به هر حال این فقط یک احتمال است.
دومین مورد اینکه هنوز فضای انتخاباتی و تبلیغاتی در کشور شکل نگرفته و این فضای انتخاباتی، تبلیغاتی و رقابتی بعد از ثبتنام کاندیداها و تایید شورای نگهبان به وجود میآید و کشور مهیای انجام انتخابات خواهد شد و در این فضا وضعیت عمومی به سمت شناخت و آگاهی از کاندیدای رسمی ریاست جمهوری میرود و در اینجا کاندیدا میتواند خود را بررسی کند.
در یک فضای انتخاباتی، تبلیغاتی و قانونی مردم کاندیداها را میشناسند و بعد از این شناخت است که میتوانیم بگوییم نظرسنجی و کسب نظر عمومی قابل فهم است؛ بر همین اساس است که میگوییم نظرسنجی را به هفته آخر منتقل کنیم؛ چراکه ه در آن مقطع مشخص میشود که چه کسی توان ورود به انتخابات را دارد و احتمال اینکه چه کسی توان کسب رایآوری از مردم را داشته باشد خیلی زیاد است و به نظر بنده ائتلاف سهگانه میخواهد این کار را انجام دهد.
ائتلاف سهگانه تمام فضای سیاسی کشور نیست و باید دانست که توان پیشگویی فضای سیاسی کشور با ضریب خطای کم وجود ندارد چرا که فضای سیاسی کشور ترکیبشده از کنشها و واکنشهای سیاسی و اجتماعی متفاوتی در حوزه نخبگان سیاسی و در حوزه عمومی است.
در حوزه نخبگان سیاسی نیز باید اجازه دهیم افرادی که لازم میدانند وارد انتخابات شوند به انتخابات ورود پیدا کنند و بعد از گذر از شورای نگهبان به صورت قانونی کاندیدا معرفی شود زیرا ممکن است آرایش سیاسی قبل از ثبتنامها با آرایش سیاسی بعد از آن متفاوت باشد.
ائتلاف سهگانه باید دو وضعیت را رعایت کند که یکی کنش سیاسی است که آن را انجام میدهد و دوم واکنشهای سیاسی است که باید در مقابل آرایش سیاسی موجود در کشور انجام دهد؛ یعنی این حالت ژلهای در ائتلاف سهگانه همراه با عقلانیت است البته اگر نتوانند این فضا را شکل دهند و نگاهی به آرایش سیاسی نکنند و وارد یک فضای رقابتی بدون ابزار، تعداد و حتی رقبا شوند احتمالا دچار یک وضعیت جدید میشوند.
البته نکته قابل بحث این است که هر سه نفر در فضای نخبگان، مذهبی و سیاسی در حال مذاکره برای کسب نظر نخبگان سیاسی و مذهبی هستند که مصداق این ادعا دیدار با مراجع، علما، نمایندگان مجلس، دانشگاهیان، احزاب و گروههای سیاسی است که حکایت از این دارد که این گروهها، تشکلها و اعضای موثر و مرجع در فضای سیاسی اجتماعی کشور دارای نفوذ هستند و این نفوذ میتواند نظر اجتماعی را نسبت به فردی تغییر دهد و این تغییرات میتوانند از یک درصد تا صد درصد صورت گیرد؛ چراکه موضعگیری افراد نسبت به یک شخص، گروه یا ائتلاف میتواند موجب موفقیت یا عدم موفقیت آن گروه و یا ائتلاف شود.
دو مورد برای خروج ائتلاف سهگانه قابل طرح است: یک نظر استقبال عمومی و دوم نظر و اقبال شخصیتها، گروهها و نخبگان سیاسی و مذهبی است؛ اینکه بر روی نخبگان سیاسی و مذهبی تاکید دارم این است که قانون اساسی در مورد رئیسجمهور مشخصاتی همچون رجل سیاسی و مذهبی بودن ذکر میکند و از نگاه بنده نیز این دو مشخصه پررنگ است؛ البته توجه به الزامات این دوره از انتخابات ریاست جمهوری مانند وضعیت اقتصادی و توانمندی در حوزه سیاست خارجی نیز حائز اهمیت است.
درباره نظرسنجی احتمالاً اخباری منتشر میشود و خیلی از سیاسیون و حتی عموم مردم بر آن استناد میکنند؛ البته روش و مکانیزم نظرسنجی بسیار مهم است و باید با یک نگاه کاملا علمی به ظرافتهای یک مدل نظرسنجی پرداخت.
کسی که وارد انتخابات ریاست جمهوری میشود سه منطقه رای دارد که اولین منطقه، منطقه سبز است که افراد مستقر در این منطقه به صورت مجازی رای آری خود را به آن کاندیدا اعلام میکنند؛ منطقه بعدی منطقه خاکستری است که افرادی که این منطقه را تشکیل میدهند افرادی هستند که همه نسبت به آن نامزد نظری ندارند و بالاخره منطقه آخر نیز منطقه قرمز است که در این مناطق نسبت به کاندیدا رای منفی وجود دارد یعنی کسانی هستند که حتما به این نامزد رای نمیدهند و ائتلافها برای معرفی گزینه نهایی خود حتما باید این سه مناطق را مد نظر داشته باشند.
در فضای تبلیغات کاندیدا علاقه دارد که فضای خاکستری و قرمز را به فضای سبز برای خود تبدیل کند که البته کاندیداهایی که در بین مردم شناخته شده هستند با تبلیغات زودهنگام تغییر مناطق قرمز و خاکستری به مناطق سبز برای آنان مشکل میشود چرا که با تمام ابزار و فرآیندهای لازم نسبت به کاندیدای دیگر برای کسب نظر مردم استفاده کردند و الان اگر در حوزه ابزار یا فرآیندها نوآوری نداشته باشند نمیتوانند فضای قرمز و خاکستری را تغییر دهند.