این ساختمان که با نام ارگ آزادی به دلیل واقع شدن در خیابان تاریخی آزادی واقع شده است، قرار بود در محور فرهنگی پیش از انقلاب جای بگیرد. این محور از فرودگاه مهرآباد به دلیل ورود گردشگران خارجی آغاز می شد و به ساختمان تئاتر شهر می رسید. این مسیر در میانه راه به برج آزادی که قرار بود کلکسیون معماری ایرانی باشد برخورد می کرد و پس از آن نیز ساختمان ارگ آزادی در این مسیر قرار می گرفت که برای آن کاربری پایگاه صنایع دستی و هنرهای سنتی ایران را در نظر گرفته بودند.

فضایی در سقف یکی از راهروهای روبه روی دفتر معاون میراث فرهنگی که با کاربری بادگیر و نورگیر استفاده می شد اما اکنون بسته شده است

اما این طرح فرهنگی پس از انقلاب اسلامی تعطیل شد و از ساختمان ارگ آزادی به عنوان سازمان مرکزی میراث فرهنگی استفاده می شود که به دلیل حضور رئیس و معاونان سازمان، کارشناسان و کارمندان زیادی به این مکان رفت و آمد می کنند.

سعید فلاح فر، کارشناس پیشکسوت حوزه مرمت آثار تاریخی گفت: بخشی از طراحی این ساختمان بر عهده آقای امانت طراح برج آزادی بود بعد از انقلاب نیز مرحوم شیرازی طرح هایی را به آن اضافه کرد در نهایت این ساختمان روز ۲۴ اسفند ۱۳۸۳ با شماره ثبت ۱۱۴۰۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.

نحوه معماری پنجره ها به این شکل بوده اما در طراحی های جدید این نوع معماری حذف و صاف شده است

این کارشناس مرمت ادامه داد: مرمت هایی که انجام شده نه تنها شکل اولیه این بنای تاریخی را به هم می زند بلکه قوانین ثبت را نیز زیر پا می گذارد چون این ساختمان در فهرست میراث ملی ثبت شده و طبق قانون بعد از ثبت نباید هیچ دخل و تصرفی در بنا بوجود آورد.

نظر این کارشناس درباره مرمت نادرست ساختمان ارگ آزادی درحالی است که رو به روی دفتر معاون میراث فرهنگی نورگیرهایی وجود دارد که در راهروی یکی از بخش های سازمان قرار گرفته اما یکی از این نورگیرها بسته شده است، از سوی دیگر در ضلع جنوب غربی ساختمان ارگ آزادی برای رفت و آمد رئیس سازمان میراث فرهنگی و مهمانان طراز اول سازمان در این ساختمان تاریخی، آسانسور کار گذاشته شده است. در ضلع جنوبی این ساختمان نیز پله های فرار اضطراری وجود دارد که به شیوه ای غیرهمخوان با شیوه طراحی داخلی ساختمان ساخته شده است.

 برای ساخت پله از سنگ مرمر و نرده راه پله ها از فلز استفاده شده است

در این باره، فلاح فر توضیح داد: پله های ارگ آزادی آجری است چون اساس این ساختمان بر پایه آجر ساخته شده است اما در این بخش از پله هایی با سنگ های مرمر استفاده کرده اند از سوی دیگر، نرده های این پله ها نیز با اینکه در جاهای دیگر ساختمان با چوب کار شده، در این بخش فلزی هستند.

این استاد دانشگاه افزود: رواق تعریف شده  در این ساختمان نیز با ارسی بسته شده است درحالی که برای ساخت آن لایه بندی های اقلیمی تعریف شده درحالی که در هیچ بنای ثبت شده ای اجازه دخالت وجود ندارد از سوی دیگر الحاقاتی که خودش جزو تاریخ بنا باشد نباید پاک شوند.

پنجره های کور شده در داخل راه پله های اضطراری

وی  افزود: هر اقدامی در بنای تاریخی باید برگشت پذیر باشد یعنی اگر در مرمت کاری انجام شد باید بتوان هر زمان که اراده کردند آن را بردارند اما در بخشی که پله های فرار کار گذاشته شده چنین مواردی را رعایت نکرده اند و مصالح به کار رفته غیر قابل برگشتند.

این استاد مرمت درباره اینکه چطور رفت و آمد مرمت کاران و کارشناسان میراث فرهنگی منجر به اعتراض نسبت به چنین اشتباهات مرمتی نشده است گفت: برخی از مرمت کاران و کارشناسان به خاطر پول و یا جایگاه، زیر نظرات غیرکارشناسی مدیران را امضا کرده و یا از دیدن آن چشم پوشی می کنند.

راه پله درست رو به روی پنجره کار گذاشته شده است

وی گفت: ما دایه دار فرهنگ هستیم و مدعی داشتن فرهنگ غنی ایرانی. از سوی دیگر قوانین حمایت از مولفان و نویسندگان را داریم اما قانون کپی رایت رعایت نمی شود با این حال اگر در این باره گلایه داشته باشیم قابل فهم است اما در معماری هنوز به این تفکر نرسیده ایم که اگر ساختمانی به هر شکلی که طراحی شده باید به همان شکل باقی بماند و الحاقاتی را به آن اضافه نکنیم.

به عنوان مثال هیچ وقت نمی توان گفت که من از نوع لبخند مونالیز خوشم نمی آید و می خواهم برایش عینک بگذارم! در معماری نیز به همین صورت است و نمی توان گفت که رنگی که به کار برده شده دیگر جالب نیست و باید آن را تغییر داد با این حال هنوز در حوزه فهم معماری مشکلات زیادی داریم. همچنین ادب حکم می کند که در یک بنای ثبت شده و تاریخی به هنرمند و معمار آن احترام گذاشته و ساختمان را با همان شکلی که طراحی شده نگه داریم.

مرمت نادرست ساختمان اصلی سازمان میراث فرهنگی که باید نمونه ای از بهترین شیوه نگهداری از یک بنای تاریخی و ثبت شده در کل کشور باشد متاسفانه جلوی چشم مدیران و معاونان این سازمان انجام شده است با این حال پیگیری های خبرنگار مهر از معاون میراث فرهنگی این سازمان درباره این موضوع هنوز بی نتیجه مانده است.