خراسان جنوبی به لحاظ شرایط اقلیمی و آب و هوایی در ردیف استان های پرخطر کشور از لحاظ بلایای طبیعی بوده به طوری که این استان رتبه سوم لرزه خیزی کشور را به خود اختصاص داده است.

به طور کلی ایران کشوری حادثه خیز است، که 34 نوع از حوادث طبیعی دنیا در آن رخ می دهد.

طی چند سال گذشته اقدامات خوبی از جمله پرداخت تسهیلات و کمک های بلاعوض به مناطق روستایی اختصاص یافته که حجم عظیمی از واحدهای نامقاوم مقاوم سازی شده است، خراسان جنوبی هم به گفته برخی از مسئولان ارشد این استان کلکسیونی از حوادث و بلایای طبیعی است.

مقاوم سازی واحدهای مسکونی و اطلاع رسانی به مردم از مهمترین راهکارهای کاهش خسارات جانی و مالی ناشی از حوادثی از جمله زلزله به نظر می رسد.

مردم خراسان جنوبی به لحاظ بافت قدیمی شهر و خشت وگلی بودن منازل در معرض خطرات جدی ناشی از زمین لرزه ها هستند که همتشان را در امر مقاوم سازی می طلبد.

حوادثی مثل سیل و زلزله که در سطح کشور از احتمال وقوع بالاتر برخوردارند، از طریق ساخت سدها، سیل بندها و بندهای انحرافی و آبخیزداری مناطق کوهستانی و شیبدار و نیز با ساخت منازل مسکونی مقاوم در سطح قابل ملاحظه ای کاهش می یابند.

اما بیشترین خسارات جانی و مالی بر اثر پدیده های جوی ترکیبی و خطرات ثانویه ناشی از آنها است، مانند توفان، رعد و برق، خشکسالیها، سیل، آتش سوزی و ... بوجود می آید.

مسئول مرکز لرزه نگاری بیرجند  وقوع بیش از 50 زمین لرزه از ابتدای سال جاری تاکنون در این استان خبر داد.

علی هاشمی عنوان کرد: این استان زلزله خیز بوده و لزوم مقاوم سازی منازل مسکونی را می طلبد.

وی از وقوع بیش از 630 زمین لرزه طی سال گذشته در این استان خبر داد و گفت: این زمین لرزه ها با قدرت یک ریشتر به بالا به ثبت رسیده است.

هاشمی تعداد زمین لرزه های بالای سه ریشتر ثبت شده در استان طی سال گذشته را 30 زمین لرزه اعلام کرد و بیان داشت: زمین لرزه زهان با قدرت 5.6 ریشتر بزرگترین زمین لرزه استان در سال گذشته بوده است.

وی اضافه کرد: ایستگاه های لرزه نگاری بیرجند تمامی زمین لرزه ها با قدرت یک و نیم ریشتر به بالا را ثبت و ضبط می کنند.

به گفته وی زلزله های اردکول و حاجی آباد با 7.3 ریشتر، دشت بیاض در سال 74 و شهرستان طبس در سال 57 با قدرت 7.4 ریشتر از بزرگترین زمین لرزه های 30 سال گذشته استان بوده است.

هاشمی از فعالیت هفت مرکز لرزه نگاری در این استان خبر داد و گفت: از این تعداد چهار ایستگاه در حوالی شهرستان بیرجند و سه ایستگاه در شهرستان طبس فعال است.

وی با اشاره به اینکه هم اکنون سه ایستگاه لرزه نگاری استان نیز در حال راه اندازی و تجهیز است، افزود: از این تعداد دو مرکز در بیرجند و یک مرکز در طبس در حال تجهیز و راه اندازی است.

مسئول مرکز لرزه نگاری بیرجند اضافه کرد: این ایستگاه ها در سال جاری آغاز به کار خواهند کرد.

وی ادامه داد: ایستگاه های لرزه نگاری بیرجند در شمال بیرجند در روستای مننود، شرق بیرجند حوالی سربیشه، غرب بیرجند حوالی خوسف و در جنوبی بیرجند حوالی زیر کوه های باقران و ماژان واقع شده است.

هاشمی با اشاره به اینکه های ایستگاه های لرزه نگاری بیرجند وابسته به موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران است، افزود: تمامی ایستگاه ها قدرت ثبت زمین لرزه های با قدرت بالای یک ریشتر را دارند.

وی با اشاره به اینکه ایستگاه های لرزه نگاری استان نیازمند بروز رسانی است، افزود: در سال جاری دو سیستم جدید در استان راه اندازی خواهد شد.

هاشمی با اشاره به اینکه ایستگاه لرزه نگاری بیرجند از سال 84 آغاز به فعالیت کرده است، اظهارداشت: این ایستگاه ها پس از هفت سال نیازمند بروز رسانی سیستم های ثبت زمین لرزه هستند.

وی با اشاره به اینکه دریافت اطلاعات و اطلاع رسانی اهمیت خاصی در خدمات رسانی در بحران ها دارد، افزود: تجهیز ایستگاه ها به سیستم های جدید کارایی شبکه را افزایش خواهد داد.

به گفته وی این ایستگاه ها نیازمند تجهیزات رادیویی جدید هستند.

وی با اشاره به اینکه گسل های این استان همگی فعال هستند، افزود: ایستگاه های لرزه نگاری استان نیز در مناطق دارای گسل های فعال واقع شدند.

مسئول مرکز لرزه نگاری بیرجند یادآور شد: گسل های دشت بیاض، اردکول، نهبندان، گل، گیو و... از جمله گسل های فعال استان هستند.

مدیرکل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی خراسان جنوبی در گفتگو با مهر، با بیان اینکه مقاوم سازی واحدهای مسکونی روستایی از سال 85 در استان آغاز شده است، گفت: تاکنون 22 هزار و 770 واحد مسکونی روستایی در استان مقاوم سازی شده است.

علی اصغر آسمانی مقدم سهمیه استان برای پرداخت تسهیلات مقاوم سازی واحدهای مسکونی طی این مدت را 30 هزار و 570 فقره عنوان کرد و بیان داشت: از این تعداد حدود 28 هزار و 920 فقره با بانک انعقاد قرارداد شده است.

وی اضافه کرد: از این تعداد 22 هزار و 770 واحد تکمیل و ساکنین در این واحدها مستقر شدند.

30 هزار واحد روستایی مقاوم نیست

آسمانی مقدم تعداد واحدهای مسکونی روستایی استان را 85 هزار واحد برشمرد و بیان کرد: از این تعداد 55 هزار واحد از مصالح مستحکم و مقاوم برخوردارند.

وی ادامه داد: در حال حاضر 30 هزار واحد مسکونی روستایی در استان مقاوم نبوده و نیازمند مقاوم سازی است.

مدیرکل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی خراسان جنوبی با تاکید بر اینکه تسهیلات دولتی مناسبی برای روستائیان پیش بینی شده است، خواستار مقاوم سازی واحدهای مسکونی باقیمانده در استان شد.

مدیر کل دفتر مدیریت بحران استانداری خراسان جنوبی در گفتگو با مهر، با بیان اینکه خراسان جنوبی جزو سه استان زلزله خیز کشور است، گفت: وقوع 20 نوع حادثه از جمله زلزله، سیل، توفان، خشکسالی، مخاطرات دامی و گیاهی، سرمازدگی، انتشار ریزگردها و... این استان را جزو مناطق پرخطر قرار داده است.

محمدعلی آخوندی اظهارداشت: این جایگاه به دلیل وقوع تعداد زمین لرزه ها در استان است.

وی با بیان اینکه دو سوم استان در منطقه خطر بالا و بسیار بالا قرار دارد، افزود: زلزله، خشکسالی و سیل از مهم ترین حوادث طبیعی است که در استان رخ می دهد.

آخوندی با بیان اینکه برای مقابله با تبعات ناشی از زلزله  باید برنامه ریزی های جامعی انجام شود، عنوان کرد: در این راستا باید استفاده از تسهیلات دولتی برای مقاوم سازی منازل مسکونی بویژه در روستاها در بین مردم فرهنگ سازی شود.

مدیر کل دفتر مدیریت بحران استانداری خراسان جنوبی با اشاره به اینکه آموزش های پیشگیری و مقابله با بلایای طبیعی از مهمترین راهکارهای کاهش خسارات جانی است، افزود: این برنامه در دستور کار مدیریت بحران استان قرار دارد.

آخوندی از برگزاری سالانه 10 دوره آموزشی مدیریت بحران و مقابله با حوادث و سوانح ناشی از آن در استان خبر داد و گفت: در این راستا تمامی مسئولان اعم دهیاران، بخشداران و... این آموزش ها را فرا می گیرند.

وی ادامه داد: در این خصوص سالانه 100 نفر آموزش های مدیریت بحران را فرا گرفته و در مواقع بحران از آن استفاده می کنند.

آخوندی با اشاره به اینکه خسارات ناشی از سیل در استان کاهش چشمگیری داشته است، گفت: آموزش ها و تدابیر انجام شده در این زمینه موجب مدیریت صحیح از سوی مردم شده و خسارات مالی و جانی به حداقل ممکن رسانده است.

مدیر کل دفتر مدیریت بحران استانداری خراسان جنوبی یادآور شد: هم اکنون بسترهای لازم برای مقاوم سازی منازل از سوی دولت فراهم شده و این در حالی است، که استقبال مردم برای خوب بوده اما کافی نیست، به ویژه در بافت های فرسوده که باید اقدامات بیشتری در آن انجام شود.