وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعي در پاسخ به ايجاد شبهاتي درباره ميزان اشتغالزايي در دولت نهم و دهم براي اولين بار به ارائه جزئيات آمار بيکاري و اشتغال در ۸ سال گذشته پرداخت.

وزارت تعاون ، کار و رفاه اجتماعي پيرامون آمار ارايه شده در برنامه پايش از سوي مسعود نيلي کارشناس اقتصادي توضيحاني به شرح زير ارائه کرده است:

در ارتباط با آمار و اطلاعات ارائه شده در برنامه پايش مورخ ۲۵/۱/۹۲ توسط جناب آقاي نيلي کار شناس برنامه پايش به نظر مي رسد آمار ارايه شده از سوي وي شايد مربوط به يکي از شهرستانهاي کشور مي باشد. اما در همين رابطه به منظور تنوير افکار عمومي نکاتي به شرح زير ارايه مي شود.

اشتغال يک مقوله فرابخشي است و حاصل تعامل بازارهاي اقتصادي و مالي است و همه قوا و بخش هاي مختلف اقتصادي را در برمي گيرد. همه دولت ها کمک به بستر سازي ايجاد فرصت هاي شغلي را از وظايف اصلي خود مي دانند. زيرا اشتغال مهم ترين و اساسي ترين محور براي توسعه اقتصادي، امنيتي و مسائل اجتماعي و فرهنگي کشور محسوب مي گردد.

در دولت هاي نهم و دهم، طرح ها و رويکردهاي متفاوتي براي توسعه سرمايه گذاري و اشتغال ارائه گرديده است که برخي اجرا گرديده و تعدادي نيز ماهيت اجرائي دائم و مستمر دارند که از جمله مي توان به طرح هاي بنگاه هاي اقتصادي زودبازده و کارآفرين بعنوان يک طرح محوري و منطبق با سياستهاي جهاني، ساماندهي و حمايت از مشاغل خانگي، طرح کارورزي فارغ التحصيلان دانشگاهي، اشتغال مجدد مقرري بگيران بيمه بيکاري اشاره کرد.

همچنين معافيت حق بيمه و يا تخفيف در معافيت حق بيمه سهم کارفرما براي جذب بيکاران از طريق کاريابي هاي غير دولتي ،مشاغل خرد و خود اشتغالي ،طرح توسعه بخش کشاورزي، اجراي طرح استاد شاگردي از ديگر طرح ها است. علاوه بر اين اجراي طرح مسکن مهر، صندوق مهر امام رضا (ع) ،توسعه سرمايه گذاري و اشتغال در بخش تعاون و ساير طرح ها و پروژه هايي که درراستاي توسعه اشتغال و بويژه در مناطق روستايي توسط نهادهاي حمايتي صورت گرفته است.

آمار و اطلاعات موجود نشان مي دهد در قالب بنگاه هاي اقتصادي حدود ۶۲۸.۰۳۲ بنگاه اقتصادي در دولت نهم و دهم ازتسهيلات ارزان قيمت براي احداث ، توسعه و اتمام بنگاه هاي اقتصادي و نيز تثبيت اشتغال استفاده نموده اند که در اين راستا بيش از يک ميليون شغل ايجاد و حدود ۴۷۰ هزار فرصت شغلي تثبيت گرديده است.

علاوه بر آن در اين مدت با کسب حدود ۳.۸۴۶.۹۸۴ فرصت شغلي تعداد ۱.۷۲۰.۰۱۳ نفر صرفاً از طريق کاريابيهاي غير دولتي جذب شده اند که تعداد ۱.۱۸۲.۶۲۶ نفر با معافيت حق بيمه سهم کارفرما يا تخفيف در معافيت حق بيمه سهم کارفرما جذب بازار کار شده اند که آمار و اطلاعات اين افراد نزد سازمان تأمين اجتماعي موجود مي باشد.

- حدود ۷۱۹۷۷ نفر از فارغ التحصيلان دانشگاهي صرفاً در طرح کارورزي فارغ التحصيلان جذب شده اند.

- حدود ۷۷۰۰۰ تعاوني با پيش بيني اشتغال بيش از يک ميليون نفر طي ۸ ساله در کشور تشکيل شده است و طي دو ساله اخير حدود ۱.۱۱۵.۵۵۴ مجوز مشاغل خانگي صادر شده است و به تعداد ۴۸۹.۲۳۲ نفر از متقاضيان مشاغل خانگي تسهيلات براي خريد ابزار کار پرداخت شده است.

تجزيه و تحليل آمار سازمان تأمين اجتماعي در طي سال هاي ۱۳۸۴ لغايت آذر ماه ۱۳۹۱ حاکي از آن است که در طول اين مدت تعداد بيمه شدگان اين سازمان از حدود ۷.۳۵۱.۶۹۸ نفر به تعداد ۱۱.۸۹۳.۰۷۵ نفر افزايش يافته است ( در حدود ۳۸ درصد ) که توزيع بيمه شدگان به ترتيب در حوزه هاي اجباري، اختياري، حرف و مشاغل آزاد و ... مي باشد.

ضمن اينکه موضوع آمار ايجاد اشتغال جديد در کشور ما با وجود توليد نسبتاً خوب و مستمر آن، آمارهاي جمعيت و نيروي کار در کشور به راحتي قابل اندازه گيري نيست از جمله آمار مهاجرت نيروي کار خارجي و آمار مهاجرت نيروي کار داخلي توليد و ارائه نمي شود، آمار بازنشستگان صندوق هاي بازنشستگي در کشور هنوز بطور کامل يکپارچه نيست، آمارهاي جريان نيروي کار در کشور ( ميزان جابجايي نيروي کار ) توليد و تحليل نمي شود و آمار اشتغال مجدد بازنشستگان کشور مورد سنجش قرار نگرفته است.

بررسي و مقايسه شاخص هاي نيروي کار در سال هاي ۱۳۸۴ و ۱۳۹۰ حاکي از افزايش ۶.۶ ميليون نفري جمعيت ۱۰ ساله و بيشتر در کشور است. حال آنکه جمعيت فعال کشور فقط افزايش حدود ۳۰۰ هزار نفر را نشان مي دهد که نشانه کاهش نرخ مشارکت اقتصادي در کشور است ( از حدود ۴۱ درصد در سال ۱۳۸۴ به ۳۶.۹ درصد در سال ۱۳۹۰ و ۳۷.۷ درصد در سال ۱۳۹۱ ) است.

حال اگر آمارهاي نيروي کار کشور منتشره از سوي مرکز آمار ايران را طي اين دوره که سالانه حدود ۱.۵۱۲.۰۰۰ نفر اعلام گرديده است و بعلاوه بر اساس همين گزارش از اين تعداد سالانه ۷۸۳.۰۰۰ نفر به طور متوسط قوياً در اين دوره ۹۰-۱۳۸۴ وارد بازار کار شده اند.

از طرفي در ابتداي دوره تعداد بيکاران کشور بالغ بر ۲.۶ ميليون نفر اعلام شده است که در انتهاي دوره به ۲.۹هزار نفر افزايش يافته . به عبارت ديگر طي اين دوره حدود ۳۰۰.۰۰۰ به تعداد بيکاران کشور اضافه شده است.

با عنايت به مراتب فوق و با در نظر گرفتن اين فرض که از ۱.۵۱۲.۰۰۰ نفر جوانان محصل که سالانه در حال ورود به بازار کار بوده اند حدود ۷۸۳.۰۰۰ نفرشان قطعاً وارد بازار کار شده اند مي بايست نزديک به ۵.۵ ميليون فرصت شغلي در کشور ايجاد شده باشد که اين امر با توجه به اضافه شدن حدود ۳۰۰ هزار نفر به آمار جمعيت بيکار کشور پيش بيني ايجاد حدود۵.۲ ميليون فرصت شغلي جديد واقعي تر است.

ضمن اينکه با عنايت به آمار و ارقام فوق الذکر که حدود ۶ ميليون نفر به جمعيت فعال کشور اضافه شده است و اين ارقام با فرض غير فعال بودن محصلين جناب آقاي دکتر نيلي بفرمايند به جمعيت در حال تحصيل چند نفر در کشور اضافه شده است و بررسي نمايند حدود ۶ ميليون نفر جمعيت در سن فعاليت در محاسبات ايشان در کجا قرار گرفته است محصل هستند يا غير فعال.

ايشان اعلام فرمايند آمار بازنشستگان کشور طي ۸ سال گذشته که بخش عمده اي جايگزين شده اند در آمار اشتغال مورد محاسبه ايشان کجا قرار دارند.

با توجه به توسعه فعاليت هاي زير بنايي بويژه در بخش مسکن مهر آيا هيچ اشتغالي در اين بخش ايجاد نشده است؟