متن کامل گزارش مجلس از وقوع سیل در ۳ استان
مهرداد لاهوتی سخنگوی کمیسیون عمران مجلس شورای
اسلامی در ادامه جلسه علنی صبح امروز مجلس گزارش این کمیسیون در مورد بررسی
وقوع سیل در استان های گلستان، مازندران و بوشهر را قرائت کرد.
متن این گزارش به شرح ذیل است:
مقدمه:
در سال جاری سیلهای مخربی در استانهای گلستان، مازندران و بوشهر حادث
گردید که منجر به بروز خسارات گسترده جانی و مالی و موجب تألم و تأثر
هموطنانمان شد. با پیگیریهای نمایندگان محترم استانهای گلستان و مازندران
در مجلس شورای اسلامی و دستور رئیس محترم مجلس به کمیسیون عمران، هیئتی
مرکب از اعضای کمیسیونهای عمران و برنامه و بودجه و محاسبات به همراه
مسئولان دستگاههای اجرائی از مناطق سیلزده شمالی بازدید بهعمل آوردند.
همچنین
هیئتی سهنفره به ریاست آقای علیپور نماینده محترم مجلس و رئیس کمیته راه
و ترابری کمیسیون عمران و آقایان حسینزاده و موسوینژاد نمایندگان محترم
مجلس از مناطق جنوبی بازدید داشتند و به بررسی جوانب امر پرداختند. اینک
مهمترین نتایج بررسی به شرح ذیل تقدیم مجلس محترم شورای اسلامی میگردد.
کلیات:
استان گلستان:
استان گلستان که در دهسال گذشته حدود سی سیل مخرب با چهارصد کشته را
متحمل شده است، از ابتدای سال جاری بیش از شانزده بار شاهد بروز سیلابها
بوده که شش مورد کل استان و ده مورد بعضی مناطق آن را تحت تأثیر قرار داده
است.
استان مازندران:
همچنین به فاصله یکماه دو سیل مخرب در
استان مازندران به وقوع پیوست و در سراسر استان خسارات زیادی به بار آورد.
تخریب جنگلها و مراتع، عدم انجام اقدامات مکفی در آبخیزداری و همچنین عدم
ساماندهی مناسب مسیلها و رودخانهها به خصوص در محدودههای مسکونی از
مهمترین عوامل بروز خسارات به استانهای مازندران و گلستان است.
استان بوشهر:
در
جنوب کشور نیز در پی بارندگیهای کم سابقه استان بوشهر با میانگین بیش از
۱۲۰ میلیمتر بارش در مدت زمان کمتر از چهار ساعت، رودخانهها طغیان و با
جاری شدن آبهای سطحی، مناطق وسیعی از استان بوشهر به خصوص شهرستانهای
دشتستان و بوشهر دچار سیل و آبگرفتگی شدند و بخشهای مختلفی از جمله تأسیسات
زیربنائی، راههای اصلی، روستایی و عشایری، واحدهای دامی،شیلات و مناطق
مسکونی دچار خسارات سنگین شد. لاهوتی ادامه داد: میزان بارندگیهای ثبت شده
در ایستگاههای بوشهر و دشتستان به ترتیب ۱۳۰ و ۱۴۷ میلیمتر که دارای دوره
بازگشت بیست و پنجساله بوده است. بررسیها حاکی از آن است که تکمیل سد
دالکی میتوانست سیلاب مزبور را مهار و ضمن تأمین آب مورد نیاز برای ۱۱۵۰۰
هکتار از اراضی پایین دست، از بروز خسارات وارده جلوگیری نماید.
نتیجه بررسی عوامل وقوع حادثه سیلاب ها و ارزیابی به تفکیک استان ها:
استان
گلستان: متأسفانه ۹ نفر از هموطنانمان در سیلابهای استان گلستان جان خود
را از دست داده و به پنجاه وسیله نقلیه و ۲۲۹۹ واحد مسکونی و تجاری خسارت
وارد شده است. خسارات وارده به زیرساختها، واحدهای تجاری، مسکونی و وسایل
نقلیه حدود ۴۶۴ میلیارد ریال برآورد گردید که جزئیات آن به شرح پیوست «الف»
میباشد و اینکه علیرغم مصوبه دولت جهت تأمین اعتبار ۲۰۰ میلیارد ریالی،
تاکنون هیچ مبلغی به استان پرداخت نشده است.
استان مازندران: سیل
اول در تاریخ ۲۲/۷/۱۳۹۱ همزمان با استان گلستان در مرکز و شرق استان به
وقوع پیوست. این سیل که در چهل سال گذشته بیسابقه بود، محدوده وسیعی از
استان مازندران بهویژه شهرستان بهشهر را در برگرفت. حسب گزارش سازمان
هواشناسی میزان بارندگی در ایستگاه عباسآباد بهشهر ۱۳۲ میلیمتر اعلام شد.
سیل دوم مازندران در تاریخ ۲۲/۸/۱۳۹۱ یعنی یکماه پس از سیل اول به وقوع
پیوست و بخشهای مرکزی و غربی استان، بهویژه شهرستانهای چالوس و نوشهر را
درگیر نمود که میزان بارندگی در ایستگاه نوشهر ۱۱۶ میلیمتر گزارش شد.
مجموع
خساراتوارده به استان در دو سیل مزبور ۱۸۵۸ میلیارد ریال برآورد گردید.
علاوه بر جان باختن هشتنفر از هموطنانمان این خسارات شامل خسارت به ۱۹۳
دستگاه وسایل نقلیه و تخریب ۸۴۸۶ واحد مسکونی، تجاری و همچنین زیرساختهای
شهری و روستایی است که جزئیات خساراتوارده به شرح پیوست «ب» تقدیم میشود.
استان
بوشهر: مجموع خساراتوارده به استان بوشهر در سیل مزبور ۱۵۲۹ میلیارد ریال
که شامل ۳۹۴ میلیارد ریال به بخش کشاورزی، ۷۲۹ میلیارد ریال به تأسیسات
زیربنائی و ۴۰۵ میلیارد ریال به بخشهای مسکونی، تجاری و صنعتی برآورد شده
است. در این سیل بیشترین خسارت به شهرستانهای دشتستان، بوشهر و دیلم وارد
گردید و با کمال تأسف پنج نفر از هموطنان عزیز استان بوشهر جان باختند. عدم
حضور به موقع مسؤولان اجرائی کشور و استان در مدیریت و امدادرسانی
بهگونهای که استاندار تا چند روز پس از وقوع سیل، در منطقه حضور نیافته و
مدیریت این حادثه به فراموشی سپرده شده بود و همچنین بازتاب ضعیف واقعه
مزبور در رسانه ملی با عنایت به این که میتوانست نقش مؤثری در اطلاعرسانی
مشکلات و معضلات ایفاء کند و متأسفانه به نحو شایستهای به این رسالت عمل
نکرد، مورد انتقاد نماینده محترم دشتستان در مجلس شورای اسلامی است. جزئیات
خسارات وارده به استان بوشهر به شرح پیوست «ج» این گزارش تقدیم میشود.
بعضی از علل وقوع حادثه و موارد تشدیدکننده بحران در سیلها:
۱-
ضعف توان مدیریت بحران استان و عدم وجود امکانات و اعتبارات لازم برای
مدیریت بحران بهدلیل تفکیک مدیریت توزیع اعتبارات و مدیریت بحران منطقه
همچنین در اختیار نداشتن اعتبار، بودجه و تنخواه
۲- خشکسالیهای اخیر و افزایش دامنه سیل بهدلیل شدت، میزان و تداوم بارشها
۳-
عدم ساماندهی مناسب حوضههای آبریز، مسیلها و رودخانهها و همچنین قرار
گرفتن شهرها و روستاها در کنار رودخانهها و مسیلها و نبود زیرساختهای
مناسب شهری و روستایی در تخلیه مناسب سیلابهای ورودی به مناطق مسکونی
۴-
عدم نظارت لازم بر رعایت حریم رودخانه و همچنین نحوه ساماندهی مسیلهای
عبوری از شهرها و آبادیها از جمله ساخت و ساز در مسیر سیلاب، حریم و بستر،
عدم رعایت معیارهای هیدرولیک جریان رودخانه در احداث پلهای احداثی و دیگر
سازههای متقاطع با رودخانه، تغییر مسیر طبیعی رودخانهها و آبراههها از
مسیر بستر طبیعی خود و کشت و زرع در این مسیرها، برداشت ناصحیح و غیراصولی
مصالح رودخانهای، فرسایش دیوارههای جانبی رودخانهها و تخلیه زباله و
نخالههای ساختمانی و غیره در بستر رودخانهها
۵- شخمزدن اراضی در
امتداد شیب، برخلاف اصول صحیح کشاورزی و نظارت نامناسب بر برداشت و احیای
جنگلها و مراتع در استانهای گلستان و مازندران
۶- نفوذپذیری پایین
خاک در استان بوشهر و قرارگرفتن در سطح ارتفاع پایینتری نسبت به دیگر
استانهای همجوار و تجمیع سیلاب حوضههای آبریز وسیع
توصیههایی جهت کاهش خسارات سیل:
۱- نظارت جدی بر حفظ مراتع و جنگلها
۲- احداث بندهای خاکی و سدهای آبخیزداری به منظور کنترل و ذخیرهسازی سیلابها
۳- بهسازی آببندها، سازههای متقاطع نظیر بند انحرافی و آبگیرها
۴- احداث و بهینهسازی دیوارههای سیلبند و کانالهای آبرسانی
۵-
بهسازی و اصلاح مسیر رودخانهها بهویژه در محدوده شهرها و همچنین پاکسازی
و لایروبی منظم مسیلها و رودخانهها در راستای افزایش ظرفیت تخلیه سیلاب
۶- آزادسازی، کنترل و رعایت حریم و بستر رودخانهها و مسیلها
۷- ایمنسازی مناطق مسکونی با احداث دیوارهای حفاظتی و ساحلی و همچنین احداث تأسیسات هدایت آبهای سطحی
۸-
افزایش ارتفاع پلها (لازم به توضیح است اهالی بسیاری از مناطق مسکونی
بهویژه در بافتهای فرسوده، پلهای غیراستانداردی به منظور دسترسی به منازل
خود بر روی مسیلها ایجاد کردهاند که موجب توقف تنه درختان، زباله و در
نتیجه کاهش ظرفیت کانالها و آبگرفتگی معابر و منازل میگردد.)
۹- راهاندازی سامانههای هشدار سیل
مهمترین مشکلات موجود در مدیریت حوادث مشابه:
۱- کاهش توان مدیریت بحران به دلیل تفکیک مدیریت بودجه و مدیریت بحران
این
مهم تبدیل به یکی از اصلیترین مشکلات مدیریتی پس از وقوع حوادث گردیده
است. بهطوریکه بعضاً استانها در زمان وقوع حوادث در تأمین و بسیج امکانات
با مشکل جدی مواجه شده و استانداران به عنوان نمایندگان عالی دولت در
مناطق، فاقد هرگونه تنخواه جهت هزینهکردن آن در موقع اضطرارای میباشند.
۲- کمبود اعتبارات مورد نیاز در مراحل چهارگانه آمادگی، پیشگیری، مقابله و امداد
۳- نبود سدهای مخزنی و ذخیرهای آب در مسیر رودخانهها و درههای فصلی
۴- عدم رعایت حریم و بستر مسیلها و رودخانهها
۵- نبود زیرساختهای مناسب شهری از قبیل دیوارهای حفاظتی و کانالهای دفع آبهای سطحی
۶- عدم توجه شهروندان به اطلاعیهها و اخطاریههای صادره
ارائه پیشنهاد:
۱-
تمرکز مدیریت اجرائی و توزیع اعتبارات حوادث غیرمترقبه در ستاد مدیریت
بحران کشور در حال حاضر توزیع اعتبارات حوادث غیرمترقبه در اختیار معاونت
برنامهریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور میباشد، در حالیکه مدیریت اجرای
حوادث برعهده ستاد مدیریت بحران است. لذا لازم بنظر میرسد در بودجه سال
۱۳۹۲ اعتبارات حوادث غیرمترقبه از معاونت برنامهریزی و نظارت راهبردی رئیس
جمهور به ستاد مدیریت بحران کشور انتقال یابد.
۲- قرار گرفتن تنخواه مورد نیاز در اختیار ستاد مدیریت بحران و استانداران جهت اقدامات اضطراری در مدیریت حوادث غیرمترقبه
۳- پیشبینی و تقویت ردیفهای مستقل جهت حوادث غیرمترقبه
۴-
اجرای طرحهای آبخیزداری در نواحی بالادست و نظارت ویژه بر نحوه برداشت و
احیای جنگلها و مراتع و همچنین کنترل حریم و بستر رودخانهها
۵- بررسی موانع و کمبودهای قانونی جهت کنترل مؤثر حریم و بستر رودخانهها و مسیلها به خصوص در مناطق مسکونی
پس
از پایان قرائت این گزارش حجت الاسلام محمدحسن ابوترابی فرد نایب رئیس
مجلس که ریاست صحن علنی را برعهده داشت طی سخنانی گفت: این بحث درباره آسیب
هایی است که سیل ایجاد کرده است و امیدواریم این موارد در دستور کار دولت
قرار گیرد تا گوشهای از تعلمات مردم در این رابطه مورد توجه قرار گیرد. مرجع / اقتصادآنلاین