در حالی که ایران در طراحی و اجرای ابر پروژه های سد سازی به خودکفایی رسیده است، کلنگ سد بختیاری به عنوان بلندترین سد دنیا فردا با حضور رئیس جمهوری به زمین زده خواهد شد.
 
سد و نیروگاه بختیاری قرار است که در بخش سفلای رودخانه بختیاری در استان لرستان و در بخش جنوب غربی ایران در دامنه‌های جنوب غربی کو‌ه های زاگرس چین خورده و در شمال غرب ایستگاه تنگ پنج (هشتمین ایستگاه حد فاصل اندیمشک - دورود) در مسیر راه آهن تهران - اهواز، بر روی رودخانه بختیاری احداث شود.
 
ساختگاه سد بختیاری به فاصله مستقیم حدود 50 کیلومتری بالادست سد دز و پنج کیلومتر بالادست تقاطع رودخانه‌های سزار- بختیاری قرار گرفته است.
 
رودخانه بختیاری یکی از دو سرشاخه اصلی رودخانه دز می‌باشد که از ارتفاعات جنوبی اشترانکوه سرچشمه می‌گیرد و در نزدیکی ایستگاه تنگ پنج به رودخانه سزار می‌پیوندد و رود دز را تشکیل می دهد.
 
سد بختیاری قرار است به عنوان بلندترین سد دنیا در پهنه لرستان عرض اندام کند، موضوعی که به گفته مسئولان امر قرار است فردا با حضور رئیس جمهوری عملیاتی شود.
 
سید محمد رضا رضازاده رئیس هیئت مدیره و مدیر عامل شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران در این رابطه گفت: مراسم کلنگ زنی طرح سد و نیروگاه بختیاری، روز چهارشنبه هفتم فروردین ماه 92 با حضور ریاست محترم جمهور برگزار خواهد شد.
 
وی در مورد اجرای این سد افزود: پیش بینی شده است که سد بختیاری با هزینه اجرایی 17 هزار میلیارد ریال که با احتساب تعدیل و سایر هزینه های جانبی از قبیل تملک اراضی، بیمه و غیره مجموعاً به 35 هزار میلیارد ریال سرمایه گذاری نیازمند است، طی مدت 112 ماه ساخته و به بهره برداری برسد.
 
رضازاده در مورد اهداف و منافع ساخت این سد برای کشور اضافه کرد: هدف از ساخت این سد نصب یک هزار و 500 مگاوات ظرفیت نیروگاه برقابی است که امکان تولید سالانه 3 هزار گیگاوات ساعت برق، کنترل سالانه 5 میلیارد متر مکعب آب در حوزه رودخانه دز و بختیاری را فراهم می سازد.
 
بلندترین سد جهان به کمک "دز" می آید
 
وی ادامه داد: جلوگیری از ورود رسوبات رودخانه بختیاری به مخزن سد دز و افزایش عمر مفید آن سد، همچنین ایجاد یک مخزن مطمئن آب برای سه نیروگاه جریانی، حدّ فاصل سد بختیاری و سد دز بر روی رودخانه دز که در آن طرح ها نیز در مجموع 930 مگاوات ظرفیت برقابی نصب خواهد شد، از جمله اهداف این سد است و امکان مدیریت بهینه منابع آب به منظور افزایش سطح زیر کشت اراضی پایین دست، کنترل سیلاب های مخرب فصلی و افزایش ایمنی سد دز از دیگر اهداف مهم ساخت سد بختیاری به شمار می رود.
 
مدیر عامل شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران در مورد سایر اهداف این پروژه اضافه کرد: با بهره برداری از این پروژه ملی امکان استفاده از قابلیت های گردشگری، طبیعی و تاریخی در استان لرستان فراهم خواهد شد.
 
رضا زاده در مورد تامین منابع مالی این پروژه گفت: طی تصویب نامه ای که از سوی هیئت محترم وزیران صادر شده است، اموال و دارایی های نیروگاه های شهید رجایی 1 و 2 و مسجد سلیمان به منظور اجرای طرح سد و نیروگاه بختیاری اختصاص یافته است.
 
مطالعات انجام شده برای اجرای سد بختیاری
 
رضازاده درخصوص مطالعات انجام شده در مورد این پروژه گفت: مطالعات این سد از سال 1371 آغاز شده و تا سال 1388 زیر نظر مشاوران و کارشناسان داخلی و خارجی مورد ارزیابی قرار گرفته است.
 
وی ادامه داد: تاكنون نیز1500 میلیارد ریال اعتبار جهت احداث پروژه‌ های زیر ساختی شامل راه دسترسي اصلي،‌ راه‌ های دسترسی داخلي، سيستم انحراف و مطالعات این طرح هزينه شده است.
 
رضا زاده افزود: سد بختیاری به عنوان بلندترین سد بتنی دو قوسی جهان در 80 کیلومتری جنوب شرقی خرم آباد و در میان ارتفاعات سر به فلک کشیده زاگرس در مجاورت ایستگاه تنگ پنج راه آهن سراسری (هشتمین ایستگاه حدفاصل درود - اندیمشک) ساخته می شود.
 
وی عنوان کرد: این سد از نوع بتنی دو قوسی با ارتفاع 325 متر و طول تاج 509 متر طراحی شده است  و برای ساخت آن چهار میلیون و800 هزار متر مکعب  بتن ریزی مورد نیاز است.
 
مدیر عامل شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران اضافه کرد: نیروگاه سد بختیاری از نوع زیر زمینی و با 6 واحد توربین به قدرت 250 مگاوات ساخته خواهد شد؛ ظرفیت تولید این نیروگاه یک هزار و 500 مگاوات و با ظرفیت تولید سالیانه 3 هزار گیگاوات ساعت خواهد بود.
 
مشخصات و ویژگیهای حوزه آبریز سد بختیاری
 
مساحت حوضه آبریز در محل ساختگاه سد بختیاری در حدود 6388 کیلومترمربع و میانگین ارتفاع حوضه از سطح دریا 2212 متر است.
 
دبی متوسط سالانه رودخانه بختیاری در محل سد بر اساس یک دوره آماری 60 ساله معادل 144.6 مترمکعب بر ثانیه و متوسط بارش سالانه در حدود 1117 میلی‌متر است. شیب متوسط رودخانه بختیاری طی مسیر حدود 35 درجه است.
 
از جمله ویژگی های این پروژه عظیم این است که سد بختیاری بلندترین سد دو قوسی بتنی جهان با ارتفاع 315 متر محسوب می شود و از سوی دیگر بزرگترین مخزن مصنوعی ذخیره آب کشور پس از کرخه با حجمی معادل 4.8 میلیارد متر مکعب در تراز نرمال است.
 
با احداث این سد نیازی به جابجایی ساکنین در محدوده مخزن با توجه به صعب العبور بودن منطقه نیست و با احداث و آبگیری این سد اراضی کشاورزی زیادی غرقاب نخواهد شد و هیچ روستای دائمی به زیر آب نخواهد رفت که این موضوع در استان لرستان یکی از نقاط قوتی است که مردم را از اجرای پروژه خوشحال می کند.
 
ظرفیت نیروگاه بختیاری در ضریب کارکرد 20 درصد است و قابلیت تولید 1500 مگاوات برق را داراست. در مجموع نیروگاه بختیاری می تواند سالانه نزدیک به 3000 گیگاوات ساعت انرژی برق آبی تولید کند.
 
نقش قابل توجه ذخیره سازی و تنظیم آب این سد با توجه به حجم زیاد مخزن، بالا بودن شاخص‌های اقتصادی طرح در مقایسه با شاخص‌های اقتصادی سایر طرح‌های عمرانی از جمله طرح‌های برق‌آبی، کنترل سیلاب‌های فصلی و بهبود شرایط ایمنی در پایین دست سد، افزایش قابل ملاحظه ظرفیت ذخیره آب در حوضه رودخانه دز به‌منظور امکان مدیریت بهتر منابع آب و افزایش حجم آب قابل تنظیم و در نتیجه افزایش سطح زیر کشت اراضی در پائین دست، امکان تولید بهینه انرژی در زمان‌های پیک مصرف روزانه و سالیانه از دیگر ویژگیهای این پروژه است.
 
اثرات جانبی سد بختیاری؛نقش مهم احداث این پروژه در اشتغالزایی منطقه
 
طرح سد و نیروگاه بختیاری در زمان اجرا با بکارگیری نیروهای بومی، تاثیر مهمی در اشتغال‌زایی منطقه خواهد داشت.
 
از سوی دیگر بهبود شرایط اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در منطقه طرح، ایجاد امکان توسعه و سرمایه گذاری در محدوده طرح، بهبود سطح رفاهی زندگی اهالی، ارتقاء سطح آموزش و بهداشت و افزایش درآمد سرانه بواسطه ایجاد اشتغال در منطقه طرح و استفاده بهتر از قابلیت‌های گردشگری منطقه از دیگر مزایای این طرح است.
 
افزایش سهم منطقه در توسعه کشور، بهبود ارتباطات و حمل و نقل زمینی از طریق ایجاد جاده های دسترسی و افزایش ارزش افزوده خدمات درمنطقه طرح از دیگر اثرات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی اجرای این طرح ملی خواهد بود.