صدای نانوشته دانشجویان

دانشجویان نسل Z امروز بی‌انگیزه نیستند؛ بلکه نگرانی آن‌ها از آینده شغلی، یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های این نسل به شمار می‌رود. در شرایطی که فرصت‌های استخدامی با رشد جمعیت فارغ‌التحصیلان همخوانی ندارد و دریافتی برخی رشته‌ها، به ویژه رشته‌های علوم پزشکی، پاسخگوی هزینه‌های زندگی نیست، طبیعی است که جوانان در وضعیت پراضطراب و بعضاً سرخورده قرار گیرند.

این نگرانی‌ها نه تنها به انتخاب مسیر تحصیلی و حرفه‌ای آنان آسیب می‌زند، بلکه بر انگیزه، تمرکز و بهره‌وری در محیط دانشگاه نیز اثر مستقیم دارد.

همزمان، مشکلات رفاهی و آموزشی دانشجویان فشارهای موجود را تشدید می‌کند؛ از جمله چالش‌های اساسی، فرسودگی خوابگاه‌ها، کیفیت نامطلوب برخی غذاها، کمبود امکانات آزمایشگاهی، پراکندگی فضاهای آموزشی و فاصله چشمگیر محتوای آموزشی با نیازهای واقعی جامعه است که این مسائل باعث می‌شود که دانشجویان زمان و انرژی خود را صرف حل مشکلات اولیه کنند و نتوانند تمرکز کافی برای یادگیری و توسعه مهارت‌های علمی و عملی داشته باشند.

دانشجویان دانشگاه‌های استان و از جمله دانشجو معلمان با مشکلاتی خاص روبه‌رو هستند؛ بسیاری از آن‌ها معتقدند که شرایط فعلی نه تنها انگیزه آن‌ها را کاهش داده، بلکه در برخی موارد، زمینه‌ساز افت تحصیلی نیز شده است؛ برای مثال، نبود زیرساخت‌های مناسب در کلاس‌ها و خوابگاه‌ها، کیفیت پایین آموزش‌های عملی و پراکندگی فضاها، باعث می‌شود دانشجو نتواند مهارت‌های لازم برای ورود مؤثر به بازار کار یا محیط آموزشی را به دست آورد.

در نتیجه، نسل امروز دانشجویان با ترکیبی از دغدغه‌های شغلی، محدودیت‌های رفاهی و آموزشی و فشارهای روانی مواجه است. این شرایط، اگر مورد توجه قرار نگیرد، می‌تواند آثار بلندمدتی همچون کاهش کیفیت آموزش، افت انگیزه دانشجویان، افزایش مهاجرت نخبگان و گسترش یاس اجتماعی را به همراه داشته باشد.

در چنین فضایی، مسئولان دانشگاهی و کارشناسان اجتماعی بر ضرورت اصلاح ساختار رفاهی، ارتقای زیرساخت‌ها، پیوند موثر دانشگاه با صنعت و بازنگری در سیاست‌های اشتغال تاکید می‌کنند و هشدار می‌دهند که بی‌توجهی به مشکلات این نسل، پیامدهایی همچون مهاجرت و فرار نخبگان را تشدید می‌کند.

در ادامه روایت‌هایی از نگرانی‌ها و گلایه‌ دانشجوها در فضای دانشگاهی تشریح شده است.

پای صحبت چند تن از دانشجویان

یکی از دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اهواز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا بیان کرد: بیشتر از هر چیزی، نگران آینده شغلی خود هستم چون زمانی که مشکلات نیروهای درمان در زمینه تاخیر در برخی دریافتی ها را می بینم تصور می کنم که آیا من نیز در چند سال آینده با این مشکلات روبرو می‌شوم؟

وی در خصوص وضعیت خوابگاه و امکانات رفاهی اظهار کرد: با یک ساختمان قدیمی، اتاق‌های کوچک و شلوغ و کیفیت غذای معمولی روبرو هستیم، زمانی که بعد از اتمام کلاس ها با خستگی فراوان به خوابگاه بر می گردم فضای مناسبی برای استراحت کردن نمی‌بینم.

یک دانشجوی دانشگاه فرهنگیان نیز در خصوص مشکلات خود گفت: مهم‌ترین مشکل، نبود زیرساخت‌های مناسب برای آموزش معلمی است؛ خوابگاه‌ها فرسوده‌اند، امکانات آموزشی محدود است و فضای دانشگاه پراکنده و غیرمتمرکز است.

وی ادامه داد: ما قرار است فردا معلم نسل‌های جدید باشیم، اما خود هنوز درگیر ابتدایی‌ترین نیازهای رفاهی هستیم.

این دانشجو افزود: از مسئولان انتظار می رود ارتقای امکانات آموزشی و خوابگاهی را در دستور کار قرار دهند.

آینده مبهم شغلی مهمترین دغدغه دانشجویان

معاون فرهنگی و دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپوراهواز مهم‌ترین دغدغه دانشجویان امروز را آینده شغلی دانست و اظهار کرد: براساس آمار رسمی کشور، نرخ بیکاری ۹.۵ درصدی و نرخ بیکاری ۹.۵ درصد و سهم بالایی از کل بیکاران کشور دارای مدرک دانشگاهی نشان می‌دهد مساله اشتغال یک چالش ملی و نگرانی دانشجویان طبیعی است.

وی تاکید کرد که در برخی رشته‌های علوم پزشکی با وجود نیاز کشور به نیروی درمان، تأخیر در جذب و محدودیت استخدام دولتی دیده می‌شود؛ موضوعی که در مهاجرت بخشی از نخبگان نیز نقش دارد.

به گفته وی، اصلاح نظام پرداخت، تقویت امنیت شغلی و حفظ کرامت حرفه‌ای کادر درمان برای ماندگاری نیروهای تخصصی ضروری است.

دکتر احمد نژادی سلامی با اشاره به درخشش دانشجویان نسل Z در عرصه‌های بین‌المللی گفت: موفقیت‌هایی همچون کسب مدال نقره یکی از مخترعان جوان دانشگاه در لندن نشان می‌دهد که این نسل توان رقابت جهانی دارد و برخلاف برخی تصورها، تنبل نیست؛ بلکه شیوه‌های کاری آن‌ها فناورانه‌تر و هدفمندتر شده است.

مهاجرت و ناامیدی از چالش‌های جدی جوانان

در ادامه، امیرحسین زندی یک جامعه‌شناس با تاکید بر نقش شبکه‌های اجتماعی در افزایش مطالبه‌گری نخبگان گفت: دانشجوی امروز تحلیلی‌تر، نقادتر و دغدغه‌مندتر از گذشته است و فاصله میان دانشگاه و جامعه باید کمتر شود.

وی عوامل محرکی چون احساس ناامیدی، مهاجرت، نبود امنیت شغلی و بی‌ثباتی اقتصادی را از چالش‌های جدی جوانان دانست.

تاکید بر پیوند موثر بین دانشگاه، صنعت و جامعه

علی حسین حسین زاده رییس دانشگاه شهید چمران اهواز نیز بیان کرد: پیوند موثر میان دانشگاه، صنعت و جامعه، کلید دستیابی به «فناوری‌های نوین»، «ارتقای بهره‌وری» و «تحقق اقتصاد دانش‌بنیان» است؛ از این‌رو، تعامل با دستگاه‌های اجرایی، بخش خصوصی و نهادهای صنعتی و حمایت از طرح‌های تحقیقاتی کاربردی، از اولویت‌های اساسی این دانشگاه است.

حرکت دانشجویان به سمت مهارت آموزی

سید محمد رضا موالی زاده استاندار خوزستان نیز با انتقاد از فضای مدرک‌گرایانه جامعه گفت: آموزش عالی باید از مدرک ‌محوری فاصله گرفته و به سمت مهارت‌آموزی مؤثر حرکت کند.

وی با اشاره به ظرفیت‌های گسترده خوزستان در حوزه‌های نفت، پتروشیمی، فولاد، فلزات، کشاورزی و گردشگری تاکید کرد: دانشگاه‌ها باید با صنعت و بخش‌های اجرایی پیوند عمیق‌تری برقرار کنند و با ارائه راه‌حل‌های کاربردی، به حل مسائل استان کمک کنند.

آنچه از سخنان مسئولان، کارشناسان و خود دانشجویان برمی‌آید این است که نسل امروز دانشگاه‌ها، نسلی توانمند، مطالبه‌گر و آگاه است؛ اما سایه سنگین مشکلات ساختاری، رفاهی و شغلی بر مسیر رشد و انگیزه آنان تاثیر گذاشته است.

کمبود امکانات اولیه در خوابگاه‌ها، فاصله آموزش‌های دانشگاهی با نیازهای واقعی جامعه، محدودیت‌های اشتغال، بی‌ثباتی اقتصادی و نبود امنیت شغلی، ترکیبی از چالش‌هایی را ساخته که بخش مهمی از انرژی و تمرکز دانشجویان را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

با وجود این مشکلات، توان علمی و ظرفیت‌های فناورانه نسل Z از موفقیت‌های بین‌المللی گرفته تا مهارت‌های دیجیتالی نشان می‌دهد که اگر زیرساخت‌ها اصلاح و سیاست‌های حمایتی به‌درستی اجرا شود، این نسل می‌تواند نقش مهمی در توسعه استان و کشور ایفا کند.

سخنان مسئولان درباره ضرورت ارتقای زیرساخت‌ها، پیوند دانشگاه و صنعت و اصلاح نظام پرداخت، گامی امیدوارکننده است؛ اما تحقق این وعده‌ها مستلزم برنامه‌ریزی عملی، عزم مدیریتی و سرمایه‌گذاری جدی است.

دانشجویان امروز نه‌تنها آینده نیروی کار کشور، بلکه سازندگان فضای علمی و آموزشی فردا هستند.

رسیدگی به دغدغه‌های آنان از رفاه تا امنیت شغلی نه یک انتخاب، بلکه ضرورتی حیاتی برای حفظ سرمایه انسانی، جلوگیری از مهاجرت نخبگان و تضمین پیشرفت واقعی جامعه است.