آلودگی مداوم هوا در خوزستان موجی از مشکلات تنفسی ایجاد کرده و با افزایش بیسابقه مراجعههای قلبی و ریوی، بیمارستانهای استان را در آستانه فرسودگی قرار داده است.

خوزستان این روزها دیگر تنها با گرما و گرد و غبار دستوپنجه نرم نمیکند؛ موجی بیسابقه از بیماریهای قلبی و تنفسی، بیمارستانهای استان را در وضعیتی قرار داده که مسئولان حوزه درمان آن را «نگرانکننده»، «رو به تشدید» و محصول «یک بحران مزمن زیستمحیطی» توصیف میکنند؛ چالشی که ریشههای آن از دود فلرهای نفتی و تالاب هورالعظیم تا آتشسوزی مزارع و آلایندگی صنایع گسترده است.
افزایش کمسابقه بیماران تنفسی
طبق اعلام معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی اهواز، روند مراجعه بیماران مبتلا به عوارض آلودگی هوا در مهرماه امسال ۱۵ تا ۲۰ درصد و در آبانماه ۲۰ تا ۲۵ درصد نسبت به سال گذشته افزایش یافته است؛ افزایشی که مسئولان آن را «غیرطبیعی» توصیف کردهاند.در یک گزارش رسمی دیگر اعلام شد در ۲۴ ساعت منتهی به صبح ۱۹ آبان، ۱۱۰۰ بیمار قلبی تنفسی غیرعفونی به مراکز درمانی مراجعه کردهاند؛ ۱۵۰ نفر از این افراد کودک بودهاند. این آمار، رکورد سالانه مراجعه در یک روز را شکست.
اشغال ۲ هزار تخت در هر موج آلودگی
دکتر مهرداد شریفی، معاون بهداشت دانشگاه جندیشاپور، با بیان اینکه «آلودگی هوا دیگر پدیدهای مقطعی نیست»، تأکید کرده است:«در هر موج آلودگی، بین ۱۲ تا ۱۵ هزار بیمار تنفسی به اورژانسها مراجعه و حدود دو هزار نفر بستری میشوند. این حجم از بیمار، ظرفیت درمانی استان را به مرز فرسودگی رسانده است.»به گفته وی، سالمندان، کودکان، بیماران قلبی و مبتلایان به آسم بیشترین آسیب را از مواجهه با آلودگی هوا متحمل میشوند و مراجعه بیماران با علائم شدیدتر نسبت به سالهای قبل بیشتر شده است.کودکان؛ قربانیان خاموش آلودگیگزارش معاونت درمان دانشگاه نشان میدهد: بیماریهای قلبی–تنفسی غیرعفونی در کودکان طی یک سال اخیر از رتبه پنجم به رتبه دوم علت مراجعه رسیده است.مرگ ناشی از مشکلات تنفسی در کودکان زیر پنج سال در سال گذشته به رتبه دوم مرگهای این گروه سنی رسیده است.این روند از نگاه پزشکان «هشداردهنده» و نشانهای از تأثیر بلندمدت آلودگی هوا بر نسل آینده استان است.
هورالعظیم؛ منبعی که خاموش نمیشود
از اسفندماه سال گذشته دود ناشی از آتشسوزی در بخش عراقی تالاب هورالعظیم، نیمه غربی و مرکزی خوزستان را تحت تأثیر قرار داده است. بر اساس اعلام ادارهکل محیط زیست استان:حدود ۱۴۰ روز از بهار و تابستان امسال، خوزستان زیر دود هورالعظیم بوده است.گستره آتشسوزی در بخش عراقی به بیش از ۲۵ هزار هکتار رسیده است.محمدجواد اشرفی، مدیرکل محیط زیست خوزستان، میگوید:«آتشسوزیهای مکرر، کیفیت هوای اهواز، دشتآزادگان، کارون و چند شهر دیگر را به شدت تحت تأثیر قرار داده است. تنها راه پایدار، تأمین حقآبه تالاب و نمدار کردن زمین است.»صنایع و وارونگی دما؛ حلقههای دیگر زنجیره آلودگیدر کنار دود هورالعظیم، آلودگی خوزستان از چند مسیر دیگر نیز تقویت میشود:سوزاندن مزارع در نیمه دوم سالآلایندگی صنایع نفت، گاز، پتروشیمی و واحدهای بزرگ صنعتیگردوغبار و پدیده وارونگی دمامسئولان محیط زیست اعلام کردهاند که از ابتدای امسال از پنج مدیرعامل شرکتهای نفتی به دلیل تخلفات زیستمحیطی شکایت شده است.
افزایش سرطان و بیماریهای مزمن
مدیر امور بیماریها در دانشگاه علوم پزشکی اهواز اعلام کرده است:«در چند سال اخیر روند بروز سرطانها بهویژه در کودکان صعودی شده است. آلودگی هوا نقش شناختهشدهای در ایجاد سرطان دارد.»همچنین مراجعه بیماران مبتلا به آسم، COPD، بیماریهای قلبی–عروقی و مشکلات حاد تنفسی در سالهای اخیر روند افزایشی داشته است.براساس گزارش رسمی دانشگاه علوم پزشکی:تعداد بیماران گوارشی در ششماهه نخست سال، بیش از دو برابر سال گذشته شده است.کارشناسان تأکید میکنند آلودگی آب و هوا اثر سینرژی دارد و میتواند آسیبهای بلندمدت شدیدتری بر سلامت مردم بگذارد.
سردرگمیهای تصمیمگیری
برخی کارشناسان معتقدند رویکرد «عادیسازی آلودگی» و اصرار بر ادامه فعالیت ادارات و برخی مقاطع تحصیلی در شرایط «بسیار ناسالم» با اصول سلامت عمومی همخوانی ندارد.آنچه امروز در خوزستان رخ میدهد، یک پدیده کوتاهمدت نیست؛ ترکیبی از دود هورالعظیم، سوزاندن مزارع ، آلایندگی صنایع و تغییرات اقلیمی، خوزستان را درگیر یک بحران تنفسی مزمن و رو به تشدید کرده است.افزایش بستریهای تنفسی، رشد بیماری در کودکان، کاهش روزهای هوای قابل قبول و فشار بر بیمارستانها نشان میدهد اگر اقدامهای بنیادی انجام نشود، پیامدهای این بحران در سالهای آینده به شکل افزایش سرطان، بیماریهای مزمن ریوی و مرگومیر زودرس نمایان خواهد شد.خوزستان امروز بیش از هر زمان دیگری نیازمند تصمیمهای جدی، مداخلات فرابخشی و پایان دادن به ریشههای آلودگی است؛ ریشههایی که نفس مردم را هدف گرفتهاند.