خوزستان در آرزوی نفس تازه؛ کودکان قربانیان اصلی آلودگی هوا  

 در روزهایی که هوای خوزستان بار دیگر به مرز هشدار رسیده است، نفس کشیدن برای هزاران شهروند اهوازی و ساکنان دیگر شهرهای استان دشوار شده، آمار مراجعان تنفسی به مراکز درمانی رکورد تازه‌ای را ثبت کرده است.

مدارس و دانشگاها بارها به صورت غیر حضوری برگزار شده و ادارات استان نیز با تاخیر آغاز به کار کرده و یا دورکار شده اند و در تصمیم گیری اخیر مسئولان ذیربط، مدارس دوره ابتدایی و متوسطه اول شهرهای آلوده استان تا پایان هفته آینده غیرحضوری برگزار می‌شوند.

مسئولان دانشگاه علوم پزشکی اهواز با هشدار نسبت به افزایش بیماران تنفسی، از مردم خواسته‌اند تا حد امکان از خانه خارج نشوند.

خشک شدن تالاب‌های حیاتی همچون هورالعظیم، آتش‌سوزی‌های مکرر در مرز ایران و عراق، فعالیت‌های گسترده صنعتی، سوزاندن بقایای مزارع کشاورزی و ترافیک فشرده شهری، همه در کنار شرایط جوی پایدار، ترکیبی خطرناک از آلودگی مداوم را ایجاد کرده‌اند.

تالاب بین المللی هورالعظیم در ماه‌های اخیر بارها شاهد وقوع آتش‌سوزی و پدیده خودسوزی ناشی از خشکی و کاهش آبگیری بوده است.

در ۲ دهه اخیر، به‌دلیل کاهش بارندگی، احداث سدهای متعدد در بالادست و محدود شدن جریان آب از سوی عراق، بخش‌های وسیعی از این تالاب خشک یا کم‌آب شده است.

خشک شدن هور علاوه بر آسیب به تنوع زیستی، زمینه‌ساز افزایش گرد و غبار و بروز آتش‌سوزی‌های گسترده در مناطق مرزی ایران و عراق شده است.

این وضعیت علاوه بر تأثیر مستقیم بر سلامت جسمی مردم به‌ویژه کودکان و سالمندان خسارات سنگینی نیز بر بخش‌های اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی وارد کرده است.

کارشناسان بارها هشدار داده‌اند که در صورت ادامه این روند، بحران آلودگی در خوزستان می‌تواند به بحرانی مزمن و غیرقابل بازگشت تبدیل شود.

آمار بی سابقه مراجعان تنفسی به دنبال آلودگی هوا

مدیر امور بیمارستانی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز گفت: آمار مراجعان تنفسی خوزستانی منتسب به آلودگی هوا به مراکز درمانی زیر پوشش دانشگاه، منتهی به ساعت هشت صبح روز دوشنبه ۱۹ آبان ماه، یک هزار و ۱۰۰ نفر ثبت شده که در سال جاری بیشترین آمار برای ۲۴ ساعت است.

وی افزود: بر اساس آمار منتهی به روز سه شنبه ۲۱ آبان ماه نیز ۸۴۵ نفر بیمار با مشکلات قلبی و تنفسی غیر عفونی به بیمارستان های زیر پوشش دانشگاه مراجعه کردند.

این آمار، رکورد مراجعین در یک روز را شکست که ۱۵۰ نفرآن معادل ۱۳ درصد کودکان بودند.

دکتر مصیب رفیعی پور به مردم خوزستان توصیه کرد: تا حد امکان از مواجه شدن با آلودگی پرهیز کنند، از منزل خارج نشوند و در و پنجره ها را باز نکنند.

وی ادامه داد: مردم از فعالیت های بدنی سنگین و به ویژه بردن کودکان به محیط های باز از جمله پارک خودداری کنید و یا فعالیت های ورزشی درمدرسه انجام نشود.

رفیعی پور اظهار کرد: مصرف مایعات را جدی بگیرید و از ماسک های استاندارد فیلتر دار استفاده شود.

آلودگی هوا یکی از عوامل بروز انواع سرطان در کودکان

مدیر امور بیمارستانی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز بیان کرد: اثرات طولانی مدت آلودگی هوا به شکل بیماری‌های قلبی ، تنفسی و یا بروز انواع سرطان ها مشخص می شود به گونه ای که در یک دهه اخیر با آلودگی تدریجی هوای استان، میزان بروز انواع سرطان در کودکان افزایش یافته که آلودگی هوا می تواند یکی از عوامل موثر باشد.

وی ادامه داد: در بزرگسالان نیز می تواند یکی از عوامل موثر در بروز سرطان هایی از جمله ریه و یا بروز انواع بیماری‌های تنفسی و یا انسداد ریوی باشد.

به گفته مهراد شریفی معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز طی یکسال گذشته یک هزار و ۶۲۴ مورد مرگ‌ بر اثر آلودگی هوا در استان ثبت شده که ۴۲۷ میلیون دلار خسارت مالی برای بخش سلامت استان به دنبال داشته است.

آلودگی هوای اهواز چند منبعی است

مدیر کل حفاظت محیط زیست خوزستان اعلام کرده است: آلودگی هوای اهواز و دیگر شهرهای استان به چند منبع اصلی مربوط می‌شود که اثرات تجمعی آن‌ها باعث تداوم شرایط ناسالم هوا شده است.

محمد جواد اشرفی اضافه کرد: تاثیر دود هورالعظیم در روزهای اخیر کمتر شده اما دود مزارع کشاورزی و ترافیک شهری همچنان هوای اهواز را ناسالم کرده است.

وی ادامه داد: فعالیت‌های حمل‌ و نقل شهری بیشترین سهم را در تولید آلاینده‌ها دارند و بر اساس مطالعات دانشگاهی، حدود ۶۶ درصد از آلودگی هوا را شامل می‌شوند.

اشرفی با بیان اینکه فلرهای نفتی به تنهایی حدود ۱۶ درصد در تولید آلاینده‌ها نقش دارند افزود: سوزاندن زباله و لاستیک‌های فرسوده در حاشیه شهرها نیز یکی از منابع پنهان اما مؤثر آلودگی است که در مناطق مختلف از جمله کیانشهر و کوت‌عبدالله مشاهده می‌شود.

وی تصریح کرد: در روزهای اخیر بیش از ۲۰ هزار هکتار از مزارع کشاورزی استان، به‌ویژه شالیزارها، دچار آتش‌ سوزی شده‌اند این آتش‌ سوزی‌ها همراه با سکون هوا و نبود باد باعث تجمع آلاینده‌ها و افزایش آلودگی در شهرها شده است.

مدیر کل حفاظت محیط زیست خوزستان از کشاورزان خواست از سوزاندن بقایای مزارع خودداری کنند تا شاخص آلودگی کاهش یابد.

اشرفی با اشاره به اینکه طی روزهای اخیر پایداری هوا و نبود جریان باد موجب تشدید شرایط آلودگی شده، افزود: در حال حاضر حتی با کاهش دود قابل مشاهده، شاخص آلودگی بالا باقی مانده، زیرا آلاینده‌های صنعتی و شهری در جو ساکن می‌مانند و پراکندگی ندارند.

وی تصریح کرد: تعطیلی مدارس و تغییر ساعات کاری ادارات بر اساس پروتکل‌های ملی کیفیت هوا انجام می‌شود و در صورت عبور شاخص از عدد ۲۰۰، تعطیلی ادارات نیز در دستور کار قرار می‌گیرد.

اشرفی تأکید کرد: کاهش آلودگی هوای خوزستان نیازمند همکاری همه دستگاه‌ها، کاهش ترددهای غیرضروری، مدیریت پسماند و پیشگیری از آتش‌سوزی مزارع است.

اهواز آلوده ترین شهر کشور

معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری خوزستان با بیان اینکه، روز ۱۸ آبان ماه، اهواز آلوده‌ترین شهر کشور اعلام شد گفت: طی ۲ روز قبل از آن، آلودگی هوای این شهر بیشتر جنبه صنعتی داشته و شرایط به‌گونه‌ای شده که آلودگی در شهر حبس شده است.

مهران علم‌الهدایی در نشست مدیریت بحران اعلام کرد: دستگاه‌های مربوطه باید راهکارهای اساسی برای حل مشکل آلودگی هوای استان ارائه دهند.

مدیرعامل شرکت مناطق نفت‌خیز نیز ابراز امیدواری کرد: تا پایان سال جاری، فلرهای نفتی اطراف اهواز جمع‌آوری شوند، که با وجود دشواری کار، اما تلاش خود را انجام خواهیم داد.

ابراهیم پیرامون اظهار کرد: داده‌هایی که از سوی اداره‌ کل حفاظت محیط‌زیست درباره آلودگی فلرها ارائه می‌شود، گمراه‌کننده است و باید سهم آلودگی ناشی از حمل‌ونقل و آتش‌سوزی در هورالعظیم نیز در آلوده کردن هوای اهواز مشخص شود.

وی گفت: بهسازی تعدادی از فلرهای نفتی اطراف اهواز انجام شده و نیز ۱۰ فلر دیگر تا سه ماه آینده نهایی خواهد شد.

پیرامون افزود: امکان کاهش تولید نفت وجود ندارد و در صورت نیاز حتی افزایش خواهیم داد؛ در حال حاضر حجم تولید نفت در وضعیت ثابت قرار دارد.

انجام برنامه مشترک با کشورعراق برای حل خودسوزی تالاب هورالعظیم

به گفته استاندار خوزستان قراراست کارگروهی در سطح ملی برای تقویت و هماهنگی‌ همکاری ۲ جانبه با کشورعراق به منظور مهار آتش سوزی تالاب هورالعظیم تشکیل شود.

سیدمحمدرضا موالی‌زاده اظهار کرد: در جلسه هیات دولت مقرر شد که کار مشترکی با کشور عراق برای حل معضل زیست محیطی خودسوزی تالاب هورالعظیم انجام شود و این موضوع از طریق وزارت امور خارجه و سازمان حفاظت محیط زیست کشور پیگیری خواهد شد.

موالی‌زاده با بیان اینکه با طرف عراقی مذاکرات لازم برای انجام تعهدات خود در رفع مشکل آتش سوزی تالاب هورالعظیم در حال انجام است ادامه داد: هفت‌ماه است که دود ناشی از آتش سوزی تالاب در کنار آلایندگی صنعتی استان شرایط تنفس مردم را دچار مشکل کرده است.

وی با بیان اینکه دود ناشی از خودسوزی تالاب هورالعظیم برای مردم استان مشکل ساز شده است افزود: احتمال می رفت با خنک شدن هوا این معضل زیست محیطی حل شود اما همچنان خودسوزی تالاب ادامه دارد.

براین اساس نتیجه می گیریم تداوم آلودگی هوا در خوزستان، دیگر صرفا یک معضل زیست‌محیطی نیست، بلکه به بحرانی فراگیر در حوزه سلامت، اقتصاد و کیفیت زندگی مردم تبدیل شده است.

خشک شدن تالاب‌ها، آتش‌سوزی مزارع، آلاینده‌های صنعتی و ضعف در مدیریت منابع زیست‌محیطی، چهره‌ای غبارآلود از استانی نشان می‌دهد که سال‌هاست میان توسعه صنعتی و حفظ محیط‌زیست گرفتار مانده است.

اگر اقدامات ملی و منطقه‌ای برای مهار آلودگی، ترمیم اکوسیستم تالاب‌ها و کنترل فعالیت‌های آلاینده به‌سرعت عملی نشود، پیامدهای سلامتی، اجتماعی و اقتصادی آن می‌تواند برای سال‌ها بر دوش مردم خوزستان باقی بماند.

خوزستان همچنان در انتظار نفس تازه‌ای است که از تصمیم، مسئولیت‌پذیری و همکاری واقعی سرچشمه بگیرد.