ای برگرداننده دلها و دیدهها، حال ما را نیکوترین حال بگردان
"یا
مقلب القلوب و الابصار
یا
مدبراللیل و النهار
یا
محول الحول و الاحوال
حول
حالنا الی احسن الحال"
عید نوروز یا همان تحول طبیعت و حلول بهار و پایان زمستان در واقع عید همه بشریت و تمامی انسانهاست که پیام آن دارای شمول و گسترهای به وسعت هستی است، چرا که تحول در مسیر زندگی و رهایی از زمستان و تاریکی برای رسیدن به سعادت و روشنایی هم وظیفه یک انسان است و هم خواسته او.
عید نوروز، از جمله اعیادی است که قدمتی دیرین و گسترهای وسیع دارد. ملتهای گوناگون از جمله ایرانیان، از عهد باستان تا به حال این مراسم را با آداب و رسومی خاص برگزار میکنند. این سنت حسنه که با حلول بهار و نو شدن طبیعت همزمان شده آداب و رسوم زیبایی در دل خود دارد که مورد توجه و سفارش آئین مقدس اسلام بوده است.
دید و بازدید و صله ارحام، عیادت مریضان، دستگیری از فقرا و مستمندان، ذکر و توجه قلبی و لسانی به خداوند متعال و توسل به اهل البیت(ع)و... از جمله سنتها و آداب و رسومی هستند که در سال نو در میان مردم ما رایجاند.
اعمال عید نوروز
در کتاب مفاتیحالجنان برای این روز انجام اعمالی البته مستحبی ذکر شده است، از جمله این اعمال، نماز عید نوروز است که نمازی است همراه با قرائت سوره حمد و سورههای قدر، کافرون، توحید، فلق و ناس و بسیار شبیه به نمازی است که ضمن آداب و اعمال روز
جمعه و روز عید غدیر خم وارد شده است.
اما اعمال عید نوروز چنان که امام صادق علیه السّلام به معلّی بن خنیس تعلیم داده، به این شرح است: چون روز نوروز شود غسل کن و پاکیزهترین جامههای خود را بپوش و به بهترین بوها خویشتن را خوشبو گردان و در آن روز روزه بدار و چون از نماز پیشین و پسین«ظهر و عصر»و نافلههای آن دو فارغ گشتی چهار رکعت نماز بخوان، هر دو رکعت به یک سلام، پس از رکعت اول بعد از سوره حمد 10 مرتبه سوره قدر و در رکعت دوّم بعد از سوره حمد 10 مرتبه سوره کافرون و در رکعت سوم بعد از سوره حمد 10 مرتبه سوره توحید و در رکعت چهارم بعد از سوره حمد 10مرتبه سوره فلق و ناس را بخوان و پس از نماز بر سجده شکر رفته و این دعا را بخوان:
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ الْأَوْصِیَاءِ الْمَرْضِیِّینَ وَ عَلَی
جَمِیعِ أَنْبِیَائِکَ وَ رُسُلِکَ بِأَفْضَلِ صَلَوَاتِکَ وَ بَارِکْ عَلَیْهِمْ
بِأَفْضَلِ بَرَکَاتِکَ وَ صَلِّ عَلَی أَرْوَاحِهِمْ وَ أَجْسَادِهِمْ اللَّهُمَّ
بَارِکْ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ بَارِکْ لَنَا فِی یَوْمِنَا هَذَا
الَّذِی فَضَّلْتَهُ وَ کَرَّمْتَهُ وَ شَرَّفْتَهُ وَ عَظَّمْتَ خَطَرَهُ
اللَّهُمَّ بَارِکْ لِی فِیمَا أَنْعَمْتَ بِهِ عَلَیَّ حَتَّی لا أَشْکُرَ أَحَدا
غَیْرَکَ وَ وَسِّعْ عَلَیَّ فِی رِزْقِی یَا ذَا الْجَلالِ وَ الْإِکْرَامِ
اللَّهُمَّ مَا غَابَ عَنِّی فَلا یَغِیبَنَّ عَنِّی عَوْنُکَ وَ حِفْظُکَ وَ مَا
فَقَدْتُ مِنْ شَیْءٍ فَلا تُفْقِدْنِی عَوْنَکَ عَلَیْهِ حَتَّی لا أَتَکَلَّفَ
مَا لا أَحْتَاجُ إِلَیْهِ یَا ذَا الْجَلالِ وَ الْإِکْرَام.
خدایا
بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست آن جانشینان پسندیده و بر تمام پیامبران و رسولانت، با برترین درودهایت و ایشان را برکت ده به برترین برکتهایت و درود فرست بر جانها و تنهایشان، خدایا بر محمّد و خاندان محمّد برکت ده و به ما در این روز برکت ده که آن را برتری و کرامت و شرافت دادی، و مرتبهاش را بزرگ نمودی.
خدایا به من برکت ده، در آنچه به من نعمت دادی، تا احدی را جز تو سپاس نگویم و در روزیام بر من وسعت ده، ای صاحب بزرگی و بزرگواری. خدایا هر آنچه از من غایب شده باک نیست مبادا کمک و نگهداریات از من غایب گردد و هرچه را گم کردهام، یاریات را بر آن از من گم مساز تا در آنچه به آن نیازمند نیستم، خود را بر زحمت نیفکنم،
ای صاحب بزرگی و بزرگواری.
در کتابهای غیر مشهور روایت کردهاند: در وقت تحویل سال این دعا را بسیار بخوانند که بعضی به تعداد 366 مرتبه گفتهاند:
یَا مُحَوِّلَ الْحَوْلِ وَ الْأَحْوَالِ، حَوِّلْ حَالَنَا إِلَی أَحْسَنِ الْحَالِ
ای گرداننده حول و احوال بگردان حال ما را به نیکوترین حال
و به روایت دیگر:
یَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَ الْأَبْصَارِ یَا مُدَبِّرَ اللَّیْلِ وَ النَّهَارِ یَا
مُحَوِّل الْحَوْلِ وَ الْأَحْوَالِ حَوِّلْ حَالَنَا إِلَی أَحْسَنِ الْحَالِ
ای برگرداننده دلها و دیدهها، ای مدبر شب و روز ای برگرداننده حول و احوال بگردان حال ما را به نیکوترین حال