نهال‌ها بمیرند، مردم نفس نمی‌کشند
دو سال از فرمان رهبر انقلاب برای کاشت یک میلیارد درخت می‌گذرد، اما در خوزستان میلیون‌ها نهال تولیدی در حال نابودی‌اند. طرحی که قرار بود ریه‌های زمین را زنده کند، حالا قربانی وعده‌های روی کاغذ و بی‌عملی دستگاه‌های دولتی شده است.
دو سال از فرمان تاریخی رهبر معظم انقلاب برای اجرای طرح ملی «کاشت یک میلیارد درخت» می‌گذرد؛ اما در خوزستان، استانی که در صف اول جنگ با بیابان و ریزگردهاست، میلیون‌ها نهال آماده کاشت در حال نابودی‌اند و در عوض، گرد و خاک نفس مردم را گرفته است.بررسی‌ها نشان می‌دهد که طرحی که قرار بود هم زمین را سبز کند و هم امید را در دل کشاورزان، امروز به نماد دیگری از بی‌تعهدی اداری، نبود نظارت و شکست در مدیریت منابع تبدیل شده است.
از وعده تا واقعیت؛ میلیون‌ها نهال بلاتکلیف
در شهریور ۱۴۰۲ و هم‌زمان با آغاز اجرای طرح ملی، کشاورزان خوزستان با همکاری اداره کل منابع طبیعی، میلیون‌ها نهال تولید کردند. به گفته عبدالوهاب اهوازی‌راد، رئیس اتاق اصناف کشاورزی اهواز، حدود ۲۰ میلیون نهال در استان آماده کشت شد؛ اما نهال‌ها هرگز از خزانه خارج نشدند.او می‌گوید: «منابع طبیعی قول خرید نهال‌ها را داده بود، اما اکنون فقط پنج درصد مطالبات پرداخت شده. اگر تا پایان فصل کشت اقدامی نشود، میلیون‌ها نهال از بین می‌روند.»
بیابان پیش می‌رود؛ دستگاه‌ها عقب می‌مانند
در همان حالی که نهال‌ها در خزانه‌ها خشک می‌شوند، خوزستان همچنان درگیر طوفان‌های گرد و غبار است. بر اساس داده‌های رسمی، استان بیش از ۱.۲ میلیون هکتار اراضی بیابانی دارد که ۳۵۰ هزار هکتار آن کانون بحرانی ریزگرد است.دادستان مرکز استان، امیر خلفیان، در جلسه‌ای در مهر ۱۴۰۴ هشدار داده است:«پروژه‌های مقابله با گرد و غبار مستقیماً با سلامت مردم در ارتباط‌اند؛ اما برخی شرکت‌ها و ارگان‌های مرتبط در انجام وظایف خود کوتاهی کرده‌اند و باید پاسخگو باشند.»گزارش دادستانی تصریح می‌کند که از هفت کانون شناسایی‌شده ریزگرد در خوزستان، تنها برای سه مورد اقدام مؤثر صورت گرفته است. منابع مالی ناکافی و عدم اجرای تفاهم‌نامه‌ها میان دستگاه‌های اجرایی، عملاً اجرای طرح‌ها را متوقف کرده است.
سپاه در میدان، دولت در حاشیه
در سوی دیگر ماجرا، سپاه حضرت ولی‌عصر (عج) و بسیج سازندگی از سال ۱۳۹۵ تاکنون بخش مهمی از پروژه‌های بیابان‌زدایی را پیش برده‌اند.در فروردین و اردیبهشت ۱۴۰۴، سپاه اعلام کرد اجرای پروژه‌های ۳ هزار هکتاری در کانون شماره ۴ و نهال‌کاری گسترده در غیزانیه اهواز آغاز شده است.سردار حسن شاهوارپور، فرمانده سپاه استان، در گفت‌وگو با خبرنگاران گفته است:«بیابان‌های خوزستان می‌توانند از تهدید به فرصت تبدیل شوند. با مشارکت مردم و دستگاه‌ها، این بیابان‌ها سرمایه اقتصادی خواهند شد.»این بخش از طرح، برخلاف پروژه‌های دولتی، با پیشرفت عملی همراه بوده است؛ اما کارشناسان تأکید می‌کنند بدون هماهنگی و پشتیبانی مالی دولت، استمرار آن دشوار است.
سایه بحران زاگرس بر خوزستان
در خرداد امسال، استاندار خوزستان نسبت به فاجعه‌ای دیگر هشدار داد:«۱۰ میلیون نفر در معرض تبعات نابودی جنگل‌های زاگرس هستند.»محمدرضا موالی‌زاده، استاندار، در سخنانی کم‌سابقه گفت: «ما با فاجعه‌ای زیست‌محیطی روبه‌رو هستیم. زوال بلوط و چرای بی‌رویه، ۴۰ درصد از جنگل‌های زاگرس را نابود کرده است.»بر اساس آمار رسمی، حدود یک میلیون هکتار از جنگل‌های زاگرس در محدوده خوزستان قرار دارد و خشکیدگی بلوط، مهاجرت روستاییان و تخریب منابع آب، پیامد مستقیم همین روند است.
طرح‌های نیمه‌کاره و جلسات بی‌ثمر
در جلسات متعدد دستگاه‌های اجرایی، همواره از «تفاهم‌نامه»، «تعهد» و «ضرورت تأمین اعتبار» سخن گفته شده است.اما به گفته محمدرضا جرفی، معاون فنی اداره کل منابع طبیعی:«طرح جامع مقابله با گردوغبار تصویب شده، اما اجرای آن در گرو تأمین اعتبار است.»به زبان ساده، همه طرح‌ها روی کاغذ باقی مانده‌اند.
راه برون‌رفت...
برای نجات میلیون‌ها نهال و احیای اعتماد از دست‌رفته، باید طرح ملی کاشت درخت از حالت نمایشی و مناسبتی خارج شود. نخست، تأمین به‌موقع اعتبار و پرداخت مطالبات کشاورزان باید در اولویت فوری دولت و استانداری قرار گیرد. دوم، اراضی بی‌استفاده دولتی باید به خود مردم، روستاییان و نهال‌کاران واقعی واگذار شود تا تولید و کاشت با مالکیت محلی پیوند بخورد. سوم، نظارت مستمر نهادهای مردمی، بسیج سازندگی و قوه قضائیه بر اجرای تعهدات دستگاه‌ها ضروری است تا از اتلاف منابع جلوگیری شود. و نهایتاً، احیای نهال‌ها نباید تنها پروژه‌ای محیط‌زیستی تلقی شود، بلکه یک مأموریت ملی برای حفظ حیات، اشتغال و امنیت آینده خوزستان است — اگر امروز اقدام نشود، فردا شاید دیگر نه نهالی بماند و نه نفسی برای نفس کشیدن.
مرجع / فـارس
ایمیل مستقیم: info@khouznews.ir
پیامک: 5000205020
آخرین اخبار
