نقش راهبردی ذرت خوشهای در تامین امنیت غذایی دام
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان گفت: بهره‌گیری از گیاهان کم‌آب بر مانند سورگوم (ذرت خوشهای) می‌توانند نقش مهمی در عبور از شرایط سخت خشکسالی و تضمین امنیت غذایی دام‌ها ایفا کند.
افروز شریفی کشت و استفاده از گیاه سورگوم در تغذیه دام را راهکاری مؤثر برای مقابله با چالش خشکسالی و مدیریت هزینه‌های تولید در بخش دامپروری کشور دانست.
وی با اشاره به اینکه حدود ۷۰ درصد از هزینه‌های تولیدات دامی مستقیماً به بخش تغذیه مرتبط است اظهار کرد: در شرایط بحران کم‌آبی و خشکسالی‌های مکرر، حرکت به سمت استفاده از گیاهان مقاوم به تنش‌های محیطی مانند سورگوم ضرورتی انکارناپذیر است.
گزینه‌ای مقاوم و اقتصادی
شریفی سورگوم را با دارا بودن تنوع ژنتیکی بالا، منبعی ارزشمند برای تأمین علوفه در مناطق خشک و نیمه‌خشک ایران خواند و افزود: این گیاه در مقایسه با ذرت، نیاز آبی کمتری دارد، در برابر ورس (خوابیدگی) و خشکی مقاوم‌تر و سیلاژ آن از کیفیت مطلوبی برخوردار است.
وی با بیان اینکه تحقیقات نشان می‌دهد سیلاژ سورگوم از نظر ارزش غذایی تفاوت چندانی با سیلاژ ذرت ندارد تصریح کرد: این علوفه علاوه بر کیفیت مناسب، خوش‌خوراک و مورد پسند دام است.
نکات کلیدی در سیلو کردن و برداشت سورگوم
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات خوزستان به نکات مهم در فرآیند سیلو کردن اشاره کرد و گفت: برای حفظ کیفیت سیلاژ سورگوم، میزان رطوبت گیاه در زمان سیلو کردن باید حدود ۶۵ تا ۷۰ درصد باشد.
وی با اشاره به اهمیت زمان برداشت سورگوم بیان کرد: برداشت در مرحله دانه خمیری برای پیشگیری از تجمع ترکیبات سمی مانند نیترات و سیانید ضروری است.
معرفی ارقام اصلاح‌شده و پربازده
این پژوهشگر از معرفی ارقام اصلاح‌شده سورگوم خبر داد و افزود: رقم KFS۱۸ از ویژگی‌های برجسته‌ای چون پتانسیل عملکرد بالا، کیفیت مناسب علوفه، مقاومت در برابر خشکی و سطح پایین نیترات برخوردار است.
استفاده از سورگوم در جیره دام‌های مختلف
شریفی در مورد قابلیت جایگزینی سورگوم در جیره غذایی دام‌های مختلف توضیح داد: در تغذیه گوساله‌های پرواری، سورگوم می‌تواند به طور کامل جایگزین سیلوی ذرت شود همچنین در تغذیه گوسفند و بز، قابلیت جایگزینی با یونجه را دارد.
وی افزود: برای گاوهای شیرده نیز به طور کامل می‌توان سیلاژ سورگوم را جایگزین سیلاژ ذرت کرد اما در مورد گاوهای پرشیر، برای دستیابی به نتایج دقیق‌تر، انجام آزمایشات تکمیلی ضروری است.
به گفته شریفی وزارت جهاد کشاورزی استفاده از سورگوم را به عنوان یک راهکار مؤثر برای مدیریت منابع آب، کاهش هزینه‌های تولید و افزایش پایداری در نظام دامپروری کشور توصیه کرده است.
براساس این گزارش «سورگوم» یا ذرت خوشهای یک دانه غلات و گیاه علفی از خانواده غلات است که می‌تواند فاصله بین دوره‌های آبیاری طولانی، خشکی و گرما را تحمل کند؛ این گیاه با اینکه در جهان به‌طور وسیع کشت می‌شود اما هنوز چندان شناخته شده نیست و در بین غلات بعد از جو، برنج، گندم و ذرت رتبه پنجم را دارد، «سورگوم» علاوه بر مصرف انسانی به‌عنوان خوراک دام نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
سورگوم، محصولی با عملکرد مطلوب در شرایط اقلیمی خشک و گرم ایران از جمله گزینه‌هایی است که می‌تواند با کاهش مصرف آب و هزینه‌های ارزی به رشد و پایداری صنعت دام و طیور کشور کمک کند.
تغییرات اقلیمی و محدودیت منابع آبی از چالش‌های مهم کشورمان در بخش کشاورزی و دامپروری است و از طرفی با توجه به افزایش نیاز کشور به خوراک دام و طیور و چالش‌های ناشی از وابستگی به واردات نهاده‌هایی همچون ذرت و سویا توجه به محصولات جایگزین با بهره‌وری بالاتر و مصرف منابع کمتر ضروری است.
