حمایت از صنایع کوچک پنجره‌ای به سمت رونق تولید و اشتغالزایی
زینب فرحانی/ حمایت و توسعه صنایع کوچک در دنیای امروز آسان‌ترین، کم‌هزینه‌ترین و مطمئن‌ترین مسیر دستیابی به ایجاد اشتغال و رونق اقتصادی است، بسیاری از کالاهای مورد نیاز بخش‌های مختلف کشاورزی، بهداشتی و صنعتی توسط صنایع پایین دست قابل دستیابی است که این مهم راهی به سوی خودکفایی اقتصادی کشور محسوب می‌شود.
تاسیس صنایع بزرگ با هزینه بسیار زیاد دیگر به صرفه نیست و بسیاری از کشورهای پیشرفته به دنبال توسعه صنایع کوچک و پایین دستی با صرف هزینه کم و دستیابی به بیشترین میزان اشتغالزایی و تولید ثروت در کمترین زمان هستند.
خوزستان به عنوان نخستین بنیانگذار تاسیس شهرک صنعتی کشور در ایجاد صنایع کوچک پیشگام بوده و در حال حاضر با ۵۲ شهرک صنعتی و ۲۵ هزار نیروی شاغل در این مجموعه، فعال است.
در برخی شهرک‌های صنعتی تقاضا محور برای جذب سرمایه گذار زمین محدود است به همین منظور مدیر عامل شهرک صنعتی خوزستان در سفر رییس جمهور به استان درخواست تاسیس هفت شهرک صنعتی جدید را داد که این پیشنهاد از مصوبات استان است.
استاندار خوزستان پیش از این با اشاره به مصوبه ویژه برای توسعه شهرک‌های صنعتی در استان گفت: خوزستان به عنوان نخستین استان کشور موفق به اخذ مجوز توسعه یک و نیم برابری شهرک‌های صنعتی شده است که این امر جهش قابل توجهی در جذب سرمایه‌گذاری و ایجاد اشتغال در پی خواهد داشت.
توسعه و رونق صنایع کوچک مزایای بسیار زیادی همچون ایجاد واحد تولیدی و اشتغال با هزینه کم، خودکفایی در تامین مواد اولیه و تجهیزات صنایع مادر، کسب درآمد و ثروت و رونق اقتصاد کشور را به همراه دارد.
همراهی بانک‌ها و مسئولان برای حمایت و توسعه صنایع پایین دستی لازمه تقویت این حوزه است، خوزستان به دلیل دارا بودن صنایع مادر و بزرگ و توانمندی در حوزه کشاورزی ظرفیت بسیار زیادی در توسعه صنایع پایین دست دارد.
بر خلاف صنایع بزرگ، صنایع پایین دست در زمان کمتری به مرحله تولید و ایجاد اشتغال می‌رسند اما برای ماندگاری نیاز به حمایت صنایع مادر و بانک‌ها دارند.
یکی دیگر از مزیت‌های صنایع پایین دست، نقش موثر آن‌ها در رونق اقتصادی منطقه است، گردش مالی صنایع کوچک در همان استان محل فعالیت گردش دارد و همچون بسیاری از صنایع بزرگ حساب شرکت‌ها در خارج از استان خود نیست.
چالش صنایع با بانک‌ها
یکی از چالش‌های همیشگی صنایع عدم همکاری بانک‌ها است، مدیران صنایع استان همواره در جلسات مختلف به ویژه در جلسه ستاد تسهیل و رفع موانع تولید بر عدم پرداخت تسهیلات و سرمایه در گردش به صنایع از سوی بانک‌ها گله‌مند هستند.
دریافت وثیقه‌های سنگین و یا تملک واحد صنعتی به دلیل پرداخت نکردن اقساط تسهیلات از دیگر ایرادات صنایع بر عملکرد بانک‌ها است.
رییس هیات مدیره شرکت صنعتی نان اکسین واقع در شهرک صنعتی شماره ۲ اهواز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا یکی از اصلی‌ترین مشکلات صنایع کوچک را «تامین مواد اولیه و سرمایه در گردش» عنوان کرد: به عنوان مثال پیش از این برای خرید آرد ماهانه حدود ۷۰۰ تا ۸۰۰ میلیون تومان بود از سوی این شرکت پرداخت می‌شد که با افزایش قیمت آرد این رقم به ۱۳ میلیارد تومان رسید.
مهران شهریاری ادامه داد: تامین این میزان اعتبار برای یک واحد تولیدی بسیار سخت است و برای ادامه فعالیت در این شرایط سخت اقتصادی به حمایت بانک‌ها و دولت نیاز است.
وی ضمن قدردانی از کمک‌های بانک توسعه تعاون و بانک صنعت و معدن از نظام بانکی استان خواست تا با سخت‌گیری کمتر و نقش‌آفرینی بهتر، سرمایه در گردش واحدهای تولیدی کوچک و متوسط را تامین کنند. شهریاری با تاکید بر نقش کلیدی صنایع کوچک و متوسط در اشتغالزایی اظهار کرد: کشورهایی مانند هند و چین برای توسعه اشتغالزایی و رونق اقتصاد به دنبال حمایت از صنایع پایین دست هستند.
شهریاری خاطرنشان کرد: در دنیا برای ایجاد اشتغال و رونق اقتصاد، از ظرفیت صنایع کوچک و متوسط (SME) استفاده می‌شود، مزیت این واحدها این است که مالک و مدیر، خودش بر کسب‌وکارش نظارت مستقیم دارد و می‌تواند آن را از بحران‌ها عبور دهد.
رییس هیات مدیره شرکت صنعتی نان اکسین هشدار داد: در کشور گرایش بیشتر به سمت طرح‌های بزرگ مانند فولاد یا صنایع ملی است این در حالی است که دنیا دیگر به دنبال این مدل نیست و باید به صنایع کوچک و متوسط نقش بیشتری داد.
کمبود نقدینگی و پیچیدگی اداری از مشکلات پیش روی صنعتگران
مدیر عامل شرکت شهرک‌های صنعتی خوزستان نیز مهمترین چالش‌های پیش روی صنعتگران را کمبود نقدینگی، پیچیدگی‌های اداری و نیاز به جذب سرمایه‌گذاری‌های جدید برشمرد و تصریح کرد: راه‌اندازی و رفع مشکلات واحدهای صنعتی، نیازمند چهار همت اعتبار است.
علی مهدی‌پور بیان کرد: تامین اعتبار، تسهیل قوانین، حمایت فنی و مشارکت بخش خصوصی می‌تواند در احیای واحدهای صنعتی نیمه فعال و تقویت واحدهای فعال موثر باشد.
مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی خوزستان گفت: تعدادی از واحدهای صنعتی استان با مشارکت سرمایه‌گذاران خصوصی دوباره فعال شده‌اند که این روند باید با شتاب بیشتری ادامه یابد.
وی یکی از برنامه‌های در اولویت شرکت شهرک‌های صنعتی در سال جاری را ایجاد شهرک صنعتی در مناطق تقاضا محور استان اعلام کرد.
مدیر عامل شرکت شهرک‌های صنعتی خوزستان با بیان اینکه ساخت پنج شهرک صنعتی تخصصی در استان مد نظر است گفت: به عنوان مثال ناحیه صنعتی فتح المبین شوش به عنوان مرکز تخصصی حوزه کشاورزی در برنامه کاری این شرکت است.
مهدی‌پور تاکید کرد: از آنجایی که تمرکز واحدهای تولیدی در شهرک صنعتی در کاهش آلودگی هوا بسیار موثر است برای داشتن هوایی پاک‌تر باید به سمت انسجام هر چه بیشتر واحدهای تولیدی حرکت کرد.
مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی خوزستان ادامه داد: برخی شهرستان‌های خوزستان همچون ایذه، باغملک و یا دشت‌آزادگان برای سرمایه گذاران جذابیت ندارند و تقاضا محور نیستند به همین دلیل ساخت شهرک صنعتی جدید در این مناطق سودمند نیست.
وی تصریح کرد: عدالت سرمایه گذاری صنعتی در مناطق مختلف خوزستان رعایت نشده و برای رسیدن به تعادل لازم است تا سرمایه‌گذاران برای فعالیت در مناطق مختلف استان ترغیب شوند.
کمبود سرمایه گذاری در صنایع پایین دست خوزستان
مهدی‌پور در ادامه سخنان خود با اشاره به اینکه سرمایه‌گذاری در صنایع پایین دست خوزستان کمتر انجام می‌شود بیان کرد: برای تشویق سرمایه گذاران برای سرمایه گذاری در بخش تولید ضروری است که از سرمایه‌گذار در تامین منابع مالی حمایت شود.
مدیر عامل شرکت شهرک‌های صنعتی خوزستان بر افزایش توان واحدهای تولیدی خوزستان با بازسازی تجهیزات فرسوده و تامین مواد اولیه و نقدینگی تاکید کرد.
وی افزود: بانک‌ها نیز به عنوان یکی از منابع تامین کننده نقدینگی مورد نیاز واحدهای تولیدی از ناترازی منابع و مصارف رنج می‌برند و همین موضوع باعث شده تا توان کافی پرداخت تسهیلات به صنایع را نداشته باشند.
مهدی‌پور خاطرنشان کرد: استاندار خوزستان پیگیر انتقال حساب بانکی صنایع بزرگ به استان است که این موضوع بر تقویت توان بانک‌های استان در پرداخت تسهیلات بسیار اثر گذار است.
نان صنعتی نمونه ای بارز از صنایع کوچک در مسیر توسعه
صنایع کوچک فعال در حوزه تولید نان و مشتقات آن به عنوان صنایع پایین دست بخش کشاورزی و غله محسوب می‌شوند که نقش بسیار مهمی در تولید مواد غذایی مغزی و سالم سبد خانوار دارند.
در راستای تحقق سیاست‌های توسعه صنعتی کشور، تقویت صنایع کوچک از جمله شرکت‌های نان صنعتی از جمله «اکسین» نقش مؤثری در رونق تولید و ایجاد اشتغال ایفا می‌کند. این واحدهای تولیدی با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، ارتقای کیفیت محصولات و
استفاده از ظرفیت‌های بومی، توانسته‌اند سهم قابل‌توجهی در تامین نیاز بازار داخلی و صادرات ایفا کنند.
رییس هیات مدیره شرکت صنعتی نان اکسین با اشاره به ضرورت تغییر فرهنگ مصرف نان در کشور، توضیحاتی درباره مزایای نان صنعتی و چالش‌های واحدهای تولیدی کوچک و متوسط ارائه داد.
شهریاری بر لزوم تغییر فرهنگ مصرف نان با عنوان نان را سرد بخریم، نه گرم گفت: متاسفانه در کشور ما همچنان این فرهنگ وجود دارد که نان باید حتما گرم خریداری شود؛ یعنی مصرف‌کننده می‌خواهد نان مستقیم از تنور بیرون آمده باشد که این یک اشتباه است.
رییس هیات مدیره شرکت صنعتی نان اکسین اظهار کرد: نان صنعتی مقوی‌تر، با ماندگاری بالاتر و ضایعات کمتر است و با افزودن مالت و مواد دیگر به آرد، فرآیند بیاتی نان به تاخیر می‌افتد.
وی تاکید کرد: هر چقدر بتوان تولید نان را به سمت صنعتی شدن برد نه تنها مضر نیست، بلکه مقوی‌تری خواهد شد و ماندگاری آن افزایش می‌یابد و از ضایعات آن کاسته می‌شود.
شهریاری با اشاره به آمار ۳۰ درصدی ضایعات نان در کشور، اعلام کرد: نان‌های صنعتی با دمای بسیار بالا قابل مصرف هستند و هیچ ضایعاتی ندارند. راز کیفیت اینگونه نان‌ها در کنترل دما و فرآیند صنعتی است.
رییس هیات مدیره شرکت صنعتی نان اکسین کیفیت پایین نان در برخی مناطق مانند خوزستان را ناشی از «شرایط تولید» دانست و توضیح داد: آرد مورد نیاز به صورت خودکار از سیلوها توزین و به پاتیلا (خمیرگیر) منتقل می‌شود. سپس بر اساس وزن آرد، دما و مقدار آب مورد نیاز به صورت خودکار تنظیم و به خمیر اضافه می‌شود.
پیشرفت‌ها و دستاوردها؛ از اشتغالزایی تا صادرات نان خوزستان به تهران
شهریاری این مجموعه را «اولین کارخانه نان صنعتی جنوب کشور» معرفی کرد که با اشتغالزایی برای بیش از ۱۲۰ نفر، محصولات خود را در استان خوزستان و استان‌های همجوار توزیع می‌کند. .
وی از یک دستاورد مهم این مجموعه را ارسال نان به استان تهران و دریافت سهم بازار پایتخت برای نخستین بار توسط خوزستان دانست.
با الگو برداری از کشورهای توسعه یافته برای افزایش توان اقتصادی و ایجاد اشتغال هر چه بیشتر باید ناگزیر به سمت توسعه صنایع کوچک حرکت کرد، نگاه به ایجاد صنایع بزرگ و پرهزینه در دنیا دیگر منسوخ شده و برای چرخش چرخه تولید باید به سمت توسعه صنایع پایین دست حرکت نمود.
برخی صنایع بزرگ در استان نیز به دلیل هزینه بر بودن و نیاز به اعتبارات کلان برای حل مسایل خود با مشکلات عدیده‌ای روبرو شده‌اند این در حالی است که صنایع کوچک در کنار توانایی خودکفا ساختن اقتصاد کشور هزینه کمتری برای حمایت و یا احیا نیاز دارند.
وقت آن رسیده که بانک‌ها در کنار صنعتگران و صنایع کوچک به عنوان بنگاه‌های زودبازده قرار بگیرند و به تقویت بنیه اقتصادی خوزستان کمک کنند.
