کابوس حمله سگ به شهروندان و مرگ یک نفر بر اثر هاری در دزفول
رئیس مرکز بهداشت دزفول، بیماری هاری را یک بیماری ویروسی دانست و گفت: امسال یک نفر در دزفول بر اثر گزش سگ و ابتلا به بیماری هاری جان خود را از دست داده است.
هاری نوعی بیماری ویروسی است که موجب التهاب مغزی حاد در انسان و برخی پستانداران دیگر می‌شود؛ علائم اولیه این بیماری می‌تواند شامل تب و گزگز در محل گزیدگی باشد. این علائم به طور معمول با یک یا چند مورد از علائمی چون تهوع، استفراغ، رفتارهای خشونت‌آمیز، هیجان کنترل‌نشده، ترس از آب، ناتوانی در حرکت بخشی از بدن، گیجی و از دست دادن هوشیاری همراه می‌شود.
پس از ظاهر شدن علائم این بیماری، نتیجه عملا همیشه مرگ است؛ فاصله زمانی بین ورود ویروس و شروع علائم، معمولا یک تا سه ماه است اما می‌تواند از کمتر از یک هفته تا بیش از یک سال متغیر باشد.
ویروس از طریق بزاق حیوان مبتلا به هاری و پس از گازگرفتگی یا ایجاد خراش، وارد بدن انسان و سایر جانوران می‌شود و پس از ورود به اعصاب محیطی، به‌سوی دستگاه عصبی مرکزی رفته و شروع به تکثیر می‌کند؛ زمان ابتلا و شروع علائم بیماری، بستگی به مسافتی دارد که ویروس باید در طول اعصاب محیطی طی کند تا به دستگاه عصبی مرکزی برسد.
با توجه به اهمیت موضوع، خبرگزاری ایرنا دفتر دزفول مصاحبه‌ای با غلامرضا زادمهر رئیس مرکز بهداشت دزفول ترتیب داده است که پیشنهاد می‌شود برای جلوگیری از اتفاقات ناگوار مطالعه شود.
در مورد بیماری هاری توضیحاتی بفرمایید؟
زادمهر: ۲۸ سپتامبر مصادف با ۶ مهرماه به عنوان روز جهانی پیشگیری از بیماری هاری نامگذاری شده است.
هاری، یکی از بیماری‌های کشنده و بسیار مرگباری است که از قرن‌ها پیش جهان را درگیر خود کرده است؛ به این منظور نیاز است آگاهی بخشی عمومی برای پیشگیری از این بیماری انجام شود تا کمتر شاهد تلفات ناشی از این بیماری باشیم زیرا اگر فردی به این بیماری مبتلا شود و هیچ اقدامی انجام ندهد، محکوم به مرگ است.
شعار امسال سازمان جهانی بهداشت درخصوص بیماری هاری "وقتشه تو، من، با هم جامعه بدون هاری" است.
چند نوع هاری وجود دارد؟
زادمهر: هاری به ۲ صورت خشمگین و ساکت یا فلجی بروز می‌کند که مربوط به گوشتخواران اهلی و وحشی است و انسان و سایر حیوانات خونگرم را نیز به صورت تصادفی درگیر می‌کند.
درخصوص وضعیت حیوان گزیدگی در دزفول از ابتدای سال جاری تاکنون توضیحاتی بفرمایید؟
زادمهر: از ابتدای امسال تا پایان شهریورماه، بیش از ۹۰۰ نفر در دزفول دچار حیوان گزیدگی شدند که همگی پس از مراجعه به بیمارستان واکسن و دیگر اقدامات درمانی دریافت کردند.
تمامی موارد حیوان گزیدگی مربوط به گزش سگ بوده است؟
زادمهر:۷۰ درصد حیوان گزیدگی‌ها در دزفول در این مدت مربوط به سگ و بقیه گزش‌ها مربوط به گربه، موش صحرایی و دیگر حیوانات بوده است.
*همه سگ گزیدگی‌ها در دزفول مربوط به سگ‌های بدون صاحب یا ولگرد بوده‌اند؟
زادمهر: ۳۰ درصد گزش سگ‌ها در این شهرستان مربوط به سگ‌های ولگرد و ۷۰ درصد دیگر مربوط به سگ‌های صاحب دار بوده است ولی خطری که جامعه را تهدید می‌کند مربوط به سگ‌های بدون صاحب است زیرا این سگ‌ها واکسن دریافت نمی‌کنند و امکان سرایت هاری در این حیوانات بسیار زیاد است.
۳۰ درصد سگ‌های بدون صاحب هیچ ایمنی ندارند.
وضعیت حیوان گزیدگی در سال گذشته و کانون این اتفاقات در دزفول را بیان کنید
زادمهر: سال ۱۴۰۳، ۲هزار مورد گزش حیوانات در دزفول ثبت شد؛ بیشترین کانون گزش سگ در دزفول مربوط به مناطقی مانند بن جعفر، شمس آباد و سیاه منصور است البته به علت نگهداری سگ در باغ ویلاها میزان سگ گزیدگی در باغ ویلاها نیز زیاد است که باغداران باید نسبت به واکسیناسیون سگ‌های نگهبان اقدام کنند.
اصلی‌ترین راه سرایت هاری چیست؟
زادمهر: اصلی‌ترین راه سرایت بیماری هاری گاز گرفتن حیوان است؛ پنجه حیوانات مبتلا، آغشته به بزاق حاوی ویروس است که با لیس زدن به پنجه‌ها ممکن است بیماری منتقل شود.
ویروس هاری ممکن است از طریق زخم بسیار ناچیز و خراش نیز سرایت کند.
توصیه شما برای جلوگیری از حیوان گزیدگی و انتقال هاری چیست؟
زادمهر: به شهروندان توصیه می‌شود در معابر عمومی خوراکی و پسماند زباله نریزند تا ضمن فراهم نشدن خوراکی برای حیواناتی مانند سگ سانان و گربه سانان، افزایش جمعیت آنها را موجب نشود.
توصیه می‌شود شهروندان از نگهداری سگ و گربه در منزل خودداری کنند مگر با رعایت قوانین نگهداری حیوانات خانگی.
همچنین توصیه می‌شود از نگهداری سگ‌های خانگی در پارک‌ها و اماکن عمومی خودداری شود زیرا ضمن ایجاد وحشت بین شهروندان ممکن است موجب انتقال بیماری شوند.
موردی از گزش سگ صاحب دار و ابتلا به بیماری هاری در دزفول ثبت شده است؟
امسال و سال گذشته موردی از گزش سگ صاحب دار در دزفول که منجر به انتقال بیماری هاری شود نداشتیم ولی سگ‌های صاحب دار نیز باید دارای شناسنامه باشند و واکسیناسیون شوند؛ در یکی از موارد یک سگ خانگی به صاحب خود حمله کرده بود که با وجود شدت جراحات به آی سی یو منتقل شد ولی ابتلا به بیماری هاری بر اثر گزش سگ صاحب دار در دزفول ثبت نشده است با وجود این موارد توصیه می‌شود شهروندان از نگهداری سگ جلوگیری کنند.
موردی از مرگ بر اثر حیوان گزیدگی و ابتلا به هاری در دزفول ثبت شده است؟
زادمهر: سال گذشته و امسال ۲ مورد سگ گزیدگی منجر به فوت در دزفول ثبت شد؛ مردادماه امسال یک کودک بر اثر گزش سگ در یکی از مناطق روستایی دزفول جان خود را از دست داد؛ فردی که دچار گزش سگ شده بود به علت بی‌اعتنایی به این موضوع زمان طلایی برای درمان را از دست داده بود و به علت مراجعه به بیمارستان ۲ روز بعد از گزش جان باخت.
به علت ترس شهروندان به ویژه کودکان از مشاهده سگ در خیابان امکان تصادف نیز وجود دارد که زنگ خطری است و باید موردتوجه قرار گیرد.
در صورت گزش سگ چه اقداماتی باید انجام شود؟
زادمهر: اگر گزش یا خراشیدگی صورت گیرد نخستین اقدام، شست و شوی محل با صابون به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه است و در اولین فرصت، فرد حیوان گزیده باید به واحد مراقبت و پیشگیری بیماری هاری مستقر در بیمارستان بزرگ دزفول منتقل شود تا واکسیناسیون و دیگر اقدامات درمانی لازم انجام شود البته یک مرکز در باغچه بان سردشت نیز به علت مسافت زیاد مستقر شده است؛ با وجود راه اندازی این مراکز متاسفانه برخی افراد به هشدارها و گزش حیوانات توجهی ندارند که ریسک بالایی دارد.
واحد مراقبت و پیشگیری بیماری هاری مستقر در بیمارستان بزرگ دزفول با شماره تلفن ۰۶۱۴۲۱۱۲۳۹ و ۰۶۱۴۲۲۳۰۰۸۰ دارای هفت کارشناس بوده و به صورت شبانه روز فعال است.
ویروس هاری فقط از سگ منتقل می‌شود؟
زادمهر: ویروس هاری بین حیوانات مختلف از سگ گرفته تا گربه، سگ سانان، موش خانگی، روباه و شغال منتقل می‌شود ضمن اینکه امکان سرایت این بیماری بین این حیوانات وجود دارد.
چه اقداماتی برای پیشگیری از حیوان گزیدگی توسط دستگاه های متولی در دزفول انجام شده است؟
زادمهر: کمیته ساماندهی سگ‌های بدون صاحب مطابق دستورالعمل‌های کشوری تشکیل شده است که به صورت فصلی برگزار و موارد مختلف بررسی و تعیین تکلیف می‌شوند.
پیگیری اجرای راهبردی مسائل باید توسط این کمیته انجام شود و مصوبات ضمانت اجرایی داشته باشند.
طبق دستورالعمل وظیفه ساماندهی سگ‌ها در شهر بر عهده شهرداری‌ها و در روستاها بر عهده دهیاری‌ها است ولی اقدمات انجام شده مورد انتظار نیست و نیاز به تلاش بیشتری دارد.
نحوه تعامل انجمن‌های مردم نهاد و حامی حیوانات برای مقابله با ویروس هاری چگونه است؟
زادمهر: انجمن‌های حامی حیوانات خواستار حمایت از حیوانات هستند ما نیز مطابق قوانین باید اقدام کنیم و زمانی که سلامت مردم به مخاطره بیفتد باید اقدامات لازم را انجام دهیم.
انجمن‌ها بدانند خط قرمز بهداشت، حفظ سلامت شهروندان است و در صورت تهدید سلامت مردم، حیوانات جمع آوری یا معدوم خواهند شد.
البته مردم نیز باید مشارکت داشته باشند و از سگ گردانی حیوانات خانگی خودداری و درصورت نگهداری حتما نسبت به واکسیناسیون آنها اقدام کنند.
موارد بسیاری از غذادادن به سگ‌ها و دلسوزی آنها در مناطقی مانند زیباشهر و مهرشهر مشاهده می‌شود که این موارد به علت افزایش زاد و ولد حیوانات اکوسیستم را بر هم می‌زند.
مردم از رهاسازی پسماند غذایی در محیط خودداری کنند تا حیوانات دسترسی نداشته باشند.
برای ساماندهی سگ‌های بدون صاحب چه اقداماتی انجام شده است؟
زادمهر: ساماندهی سگ‌های بدون صاحب با توجه به مرگ و میرهای ذکر شده باید در دستور کار قرار گیرد تا از انتقال بیماری‌های مشترک بین انسان و حیوان جلوگیری شود.
سامانه گویای ۱۳۷ زیرنظر شهرداری برای گزارش جمع آوری سگ‌های بدون صاحب پاسخگوی شهروندان است.
سامانه ۱۹۰ مرکز بهداشت نیز مربوط به شکایات ناشی از حیوان گزیدگی است.
طی ۶ ماه نخست امسال ۲ هزار و ۳۵۴ سگ بدون صاحب در دزفول جمع آوری و ساماندهی شده است، اگر اقدامات لازم در این خصوص انجام نشود مراجع قضایی پیگیری‌های دیگر را انجام خواهند داد.
با توجه به اینکه بیماری هاری هیچ درمانی در دنیا ندارد و فرد مبتلا به هاری جان خود را دست خواهد داد انتظار می‌رود پیشگیری از بروز چنین بیماری مورد توجه شهروندان قرار گیرد و موارد مشکوک به هاری در حیوانات به سرعت به شماره تماس‌های ۱۳۷ و ۱۹۰ اطلاع رسانی شوند.
