رودخانه اروند بهعنوان یکی از مهمترین شریانهای آبی جنوب کشور، همواره نقشی حائز اهمیت در مناسبات سیاسی- اجتماعی، اقتصادی، جغرافیایی ایران و عراق ایفا کرده است.
این رودخانه که از خرمشهر آغاز شده و تا دهانه خلیج فارس امتداد دارد، در سالهای پس از انقلاب اسلامی بهدلیل شرایط جنگی و امنیتی از دسترس عمومی خارج شد و بخشهایی از ساحل آن بهعنوان نقاط مرزی و عملیاتی مورد استفاده قرار گرفت.
با تغییر شرایط منطقهای و تغییر مؤلفه های راهبردی با نگاه توسعه دریا محور به این پهنه آبی در دستور کار قرار گرفته و اقدامات زیربنایی عمرانی در امتداد ساحل اروند آغاز گردیده است. در گفتوگوی تسنیم با خسرو پیرهادی، معاون استاندار خوزستان و فرماندار ویژه آبادان، جزئیاتی از این تحولات ارائه شد.
فرماندار ویژه آبادان در ابتدا از اجرای اقدامات عمرانی و زیربنایی بخشهایی از ساحل اروند خبر داد و این پروژه را گامی مهم در مسیر احیای فعالیت های اقتصادی و اجتماعی منطقه دانست.
پیرهادی با اشاره به طول تقریبی 70 کیلومتری ساحل اروند از خرمشهر تا دهانه رودخانه، اظهار داشت: حدود 50 کیلومتر از این مسیر در محدوده آبادان و 20 کیلومتر در محدوده خرمشهر قرار دارد. بر اساس تعاریف حقوقی، رودخانه اروند از جمله رودخانههای مرزی مشترک میان ایران و عراق است و دو کشور از نظر مرز جغرافیایی و بهرهبرداری، شریک محسوب میشوند. خط میانی عمیق این رودخانه نیز بهعنوان مرز رسمی دو کشور شناخته شده و مورد استفاده طرفین قرار میگیرد.
وی با بیان اینکه تا پیش از جنگ تحمیلی، یک شرکت بین المللی وظیفه لایروبی رودخانه را برعهده داشت، عنوان کرد: پس از انقلاب و بهواسطه گذر زمان و رسوب گذاری، تغییراتی در موقعیت جغرافیایی و خط مرزی رودخانه ایجاد شد؛ در بخش ساحلی ایرانی و به دلیل شرایط جنگی آن دوران، خاکریزهایی با اهداف امنیتی و دفاعی احداث شد که بهعنوان مواضع دفاعی مورد استفاده نیروهای مرزبانی قرار گرفت.
فرماندار ویژه آبادان با اشاره به تغییر شرایط امنیتی در سالهای اخیر افزود: با توجه به بهبود روابط با دولت عراق و تغییر مؤلفههای دفاعی، امکان آزادسازی بخشهایی از ساحل فراهم شده است؛ البته در دهانه خلیج فارس همچنان بهدلیل حضور نیروهای متخاصم، شرایط امنیتی برقرار است و نیروهای نظامی در منطقه حضور دارند.
پیرهادی با تأکید بر لزوم توجه به توسعه عمرانی در کنار ملاحظات امنیتی، اظهار داشت: در سالهای اخیر تصمیماتی در سطوح بالادستی و محلی اتخاذ شده که بر اساس آن، بخشهایی از ساحل که امکان بهرهبرداری دارند تغییر کاربری داده شده و میشوند. این اقدامات با هماهنگی شورای تأمین و نهادهای مسئول صورت گرفته است.
وی به برخی پروژههای اجرایی اشاره کرد و گفت: در بخش باغ موزه دفاع مقدس، سازمان آب و برق اقدام به تثبیت و ساحلسازی کرده است؛ همچنین شهرداری آبادان ظرف سالهای دهه 80در محدوده بازار ماهی، عملیات ساحل سازی و ایجاد فضاهای رفاهی را آغاز کرده که همچنان ادامه دارد.
پیرهادی از توافق میان منطقه آزاد اروند و پالایشگاه آبادان خبر داد و افزود: در محدوده انتهایی اروند صغیر، پایینتر از جزیره مینو تا دروازه اصلی پالایشگاه، مسیر گردشگری با احداث پل غیرهمسطح، فضای سبز و محوطهسازی در حال اجراست. این مسیر در موقعیت دریاچه مصنوعی بریم امتداد دارد و در مرحله اجرایی قرار گرفته است.
وی در پایان با اشاره به اهمیت این پروژه در ارتقای ظرفیتهای گردشگری، اقتصادی و اجتماعی منطقه، تأکید کرد: ساحل اروند با توجه به موقعیت جغرافیایی و ظرفیتهای طبیعی، میتواند به یکی از قطبهای توسعه جنوب غرب کشور تبدیل شود، مشروط بر آنکه اقدامات عمرانی با رعایت ملاحظات امنیتی و حقوقی ادامه یابد.