سیستم‌های آبیاری سنتی باید نوین شوند
عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز بر صرفه‌جویی در مصرف آب و انرژی در بخش کشاورزی تاکید کرد و گفت: باید سیستم‌های آبیاری سنتی را به سیستم‌های آبیاری نوین با مصرف انرژی کم تبدیل کنیم.
امیر سلطانی محمدی اظهار کرد: بحث تنش آبی نه تنها در کشور ما، بلکه در بسیاری از کشورهای جهان مطرح است و اکثر کشورها مشکل بحران آب و انرژی دارند و این بحران به‌طور ناگهانی در کشور ما به وجود نیامده است. ایران در منطقه‌ای خشک و نیمه‌خشک قرار دارد و با توجه به کاهش نزولات جوی و همچنین افزایش دما صرفه‌جویی در مصرف آب در بخش‌های مختلف لازم است.
وی افزود: در حال حاضر توجه به مصرف انرژی در بخش کشاورزی از اهمیت بالایی برخوردار است. قطعی برق و همچنین خشکسالی باعث شده که خسارت‌هایی به بخش‌های کشاورزی و صنعت وارد شود و مصرف بهینه آب و انرژی باعث بهینه‌سازی تامین امنیت غذایی می‌شود. کشاورزی بزرگترین مصرف‌کننده آب است و از طرفی هدررفت آب در این بخش بسیار بالا است.افزایش بهره‌وری مصرف آب می‌تواند موجب سود و درآمد بیشتر برای کشاورز و حفظ منابع آبی کشور شود. هدررفت آب و انرژی نه‌تنها برای کشاورز زیان‌بار است، بلکه برای محیط‌زیست نیز آثار مخربی به‌همراه دارد.
سلطانی بر صرف‌جویی آب در بخش‌های مختلف تاکید کرد و گفت: از راهکارهایی که می‌توان برای صرفه‌جویی در بخش کشاورزی پیشنهاد داد، اصلاح سیستم‌های آبیاری است. باید سیستم‌های آبیاری سنتی را به سیستم‌های نوین با مصرف انرژی کم تبدیل کنیم، الگوی کشت را تغییر دهیم و از گیاهان مقاوم به خشکی و شوری آب استفاده کنیم که توانایی تحمل تنش آبی و شوری را دارند. همچنین مقدار آبیاری باید بر اساس نیاز واقعی مزرعه‌ها تعیین شود.
رییس دانشکده مهندسی آب و محیط زیست دانشگاه شهید چمران اهواز افزود: مورد دیگری که می‌تواند مناسب باشد، کشت محصولات در محیط‌های کنترل‌شده مانند گلخانه‌ها است که می‌تواند در این زمینه کمک و از هدررفت آب جلوگیری کند.
وی در خصوص جداسازی آب تصفیه‌شده برای کشاورزی اظهار کرد: در این زمینه اقداماتی انجام شده و از پساب و زه‌آب برای آبیاری محصولات، باغچه‌ها و فضای سبز استفاده شده است. کارهای مطالعاتی مختلفی نیز در دانشگاه انجام شده که نشان می‌دهد می‌توان از پساب‌ها و فاضلاب‌های تصفیه‌شده استفاده کرد. تا جایی که اطلاع دارم در زراعت نیشکر از اختلاط زه‌آب و آب برای آبیاری نیشکر استفاده می‌شود و نتایج خوبی در این زمینه دریافت شده است.
سلطانی در خصوص جلوگیری از زیان کشاورزان پس قطع آب و برق بیان کرد: اگر قبل از کشت، میزان منابع آب اطلاع‌رسانی و بر اساس آن برنامه‌ریزی دقیقی انجام شود، از کشت اضافه و در نتیجه ضرر و زیان کشاورزان جلوگیری خواهد شد اما اگر موقعیتی پیش آمد که کشاورز کشت خود را انجام داد و دچار خسارت شد، باید از طرف دولت حمایت شود تا ان‌شاءالله بخشی از آن ضرر و زیان جبران شود.
وی ادامه داد: اگر این اطلاع‌رسانی و برنامه‌ریزی انجام شود، کشاورز می‌تواند به سمت فرصت‌های درآمدی دیگر برود یا با حمایت دولت، تامین انرژی خود را از طریق پنل‌های خورشیدی دنبال کند تا در زمان قطعی برق از این انرژی استفاده کند. همچنین کشت گیاهانی که در برابر خشکی و شوری آب مقاوم باشند می‌تواند اقدام موثری باشد تا کشاورز با کشت این گیاهان کمتر ضرر ببیند.
سلطانی با اشاره به نقش دولت برای رفع این مشکلات گفت: دولت و مسئولان مربوطه تمام تلاش خود را می‌کنند تا این مشکل را رفع و مدیریت کنند. لازم است اقدامات نادرستی که در گذشته در زمینه مدیریت منابع آبی انجام شده است، اصلاح شود. همچنین قیمت‌گذاری آب برای جلوگیری از مصرف بی‌رویه آب از راهکارهایی هستند که می‌تواند به رفع این مشکل کمک کند.
وی افزود: امیدوارم این بحران با یاری و همکاری همه مردم، مسئولان و بخش‌ها برطرف شود. از روزهایی مانند روز ملی آب (۱۳ اسفند) باید برای فرهنگ‌سازی و تبلیغ صرفه‌جویی در مصرف آب استفاده کرد تا ان‌شاءالله این مایه حیات برای آیندگان نیز بماند.
