غبارخیز شدن زمین‌های کشاورزی توسعه یافته ناپایدار، چالش آینده ایران
بهزاد رایگانی روز یکشنبه در نشست شورای برنامه‌ریزی و توسعه خوزستان در استانداری خوزستان اظهار کرد: در صورت برنامه ریزی نادرست، زمین‌های کشاورزی، کانون‌های گرد و غبار در آینده خواهند بود.
وی با اشاره به تدوین برنامه جامع مقابله با گرد و غبار، وجود زمین‌های کشاورزی شخم زده‌ای که به علت عدم تامین آب رها شده‌اند را از جمله مهم‌ترین معضلات، آینده عنوان کرد که در برنامه جامع به آن توجه شده است.
دبیر ستاد ملی سیاستگذاری و هماهنگی مدیریت پدیده گرد و غبار با بیان اینکه برنامه جامع مقابله با گرد و غبار تدوین شده و در هیات دولت در انتظار تصویب و ابلاغ به استان‌ها است افزود: کشاورزی حفاظتی از جمله مسائلی است که برنامه جامع به آن پرداخته شده است.
وی آتش زدن زمین‌های کشاورزی پس از کشت را از دیگر معضلات استان و عامل ایجاد آلودگی هوای استان برشمرد و گفت: در کشاورزی حفاظتی ۳۰ درصد از کاه و کلش برای حفظ حاصلخیزی و رطوبت خاک حفظ می‌شود و کشت، در طولانی مدت پربازده‌تر خواهد بود.
رایگانی بر بازبینی برنامه جامع مقابله با گرد و غبار به عنوان برنامه‌ای وسیع تاکید کرد و گفت: در حال حاضر این برنامه مورد تایید است و از دستگاه‌های مربوط انتظار می‌رود تکالیف خود در این برنامه را انجام دهند.
گرد و غبار پرمخاطره‌ترین حادثه زیست محیطی
وی در ادامه سخنان خود خاطرنشان کرد: پدیده گرد و غبار در قرن حاضر از جمله پرمخاطره‌ترین حوادث زیست محیطی خواهد بود.
دبیر ستاد ملی سیاستگذاری و هماهنگی مدیریت پدیده گرد و غبار بیان کرد: خوزستان می‌تواند الگوی مناسبی برای اقدامات مقابله با پدیده گرد و غبار در کشور باشد و در بسیاری از استان‌های درگیر با چالش گرد و غبار، مانند خوزستان منظم و با برنامه کار نشده است.
وی ضمن تشریح روند شکل گیری پدیده گرد و غبار و دلایل افزایش آن اظهار کرد: ایران در اقلیم خشک و نیمه خشک واقع شده است و براساس داده‌های هواشناسی در اوایل دهه ۷۰، ایران به یک باره از اقلیم خشک به نیمه خشک تبدیل می‌شود و بارش به بیش از ۴۰۰ میلیمتر می‌رسد.
رایگانی گفت: متاسفانه در آن دوره و در شرایط مساعد این دیدگاه شکل گرفت که بهترین کار استفاده حداکثری از منابع آب تا حد ممکن است و در دهه ۸۰ برنامه توسعه کشاورزی، احداث سدها و چاه‌های متعدد، افزایش سطح زیرکشت، احداث زهکش‌ها، منجر به اتفاقی می‌شود که فاجعه گرد و غبار را در دهه پس از آن شاهد بودیم و از همان دهه، کشور به شکل سیستماتیک و بلند مدت دچار پدیده خشکسالی شد.
دبیر ستاد ملی سیاستگذاری و هماهنگی مدیریت پدیده گرد و غبار نسبت به احداث سدها انتقاد کرد و افزود: با احداث سدها جلوی سیلابی شدن دشت‌ها و تعذیه تالاب‌ها به عنوان ۲ مانع اصلی بروز پدیده گرد و غبار گرفته شد.
وی همچنین به محدودیت اعتبارات در ستاد مقابله با گرد و غبار اشاره کرد و گفت: یکی از تفاوت‌های خوزستان با دیگر استان‌ها در برنامه جامع، مسئولیت اجتماعی نفت است که استان خوزستان می‌تواند از این برنامه به بهترین شکل برای پیشبرد برنامه‌ها بهره‌برداری کند.
رایگانی ادامه داد: مساله تصمیم‌گیری‌ها در شرایط اضطرار از دیگر موارد چالش برانگیزی است که در این زمینه کاری مشترک برای تهیه "سامانه پشتیبان تصمیم‌گیری اضطرار" آغاز شده است.
وی تصریح کرد: براساس این سامانه، تصمیم‌گیری‌ها و وظایفی که دستگاه‌ها قبل و بعد از شرایط اضطرار اتخاذ می‌کنند با هوش مصنوعی ساماندهی می‌شود و خوزستان به عنوان پایلوت برای اجرای این سامانه انتخاب شده است. است.
ضرورت ارزیابی و پایش هزینه کرد اعتبارات مقابله با ریزگردها
نماینده مردم اندیمشک در مجلس شورای اسلامی نیز در این نشست بر بررسی وضعیت منشاهای داخلی و خارجی ریزگردها، تنش آبی، انتقال آب از سرشاخه‌ها و... تاکید کرد و گفت: رفع مشکلات این حوزه به ویژه گرد و غبار در بازه زمانی کوتاه مدت ممکن نیست و ضرورت دارد در سطح ملی و استانی مورد توجه جدی قرار گیرند.
جهانبخش قلاوند بیان کرد: اثربخشی اقدامات و اعتباراتی که تاکنون برای مقابله با ریزگردها در استان خوزستان انجام و هزینه شده است باید پایش، کنترل و ارزیابی دقیق شود.
وی استاندار خوزستان را فردی دغدغه مند در حوزه محیط زیست به ویژه آب عنوان کرد و گفت: مواضع استاندار خوزستان ناشی از این است که عزم خوبی برای رفع مشکلات استان دارد.
نماینده مردم اندیمشک در مجلس شورای اسلامی تاکید کرد برای مصرف، تولید و انتقال آب به عنوان مساله مهم کشور نیاز به تدوین بسته‌های ترکیبی است و کمیسیون کشاورزی و زیست محیطی مجلس نیز به شکل مستمر پیگیر مسایل مشابه هستند.
