تالاب هورالعظیم، یکی از بزرگترین ذخایر آبی مرزی ایران و عراق، بار دیگر در آتش میسوزد. تلاشها برای مهار بحران با اعزام هواپیمای آبپاش و رایزنیهای دیپلماتیک ادامه دارد، اما نبود حقآبه، آینده این تالاب را به پرتگاه نزدیک کرده است.

از اوایل تابستان امسال، آتشسوزی گستردهای در بخش عراقی هورالعظیم آغاز شد. با توجه به تأثیر مستقیم دود بر شهرهای مرزی ایران، هواپیمای ایلیوشین سازمان هوافضای سپاه پاسداران برای عملیات اطفا به منطقه اعزام شد. این هواپیما در چند نوبت پرواز، بیش از ۱۶۰ هزار لیتر آب روی منطقه پاشید.استاندار خوزستان، سید محمدرضا موالیزاده، از محدودیتهای پروازی در دمای بالای ۴۵ درجه خبر داده و تأکید کرده که پروازها در ساعات خنکتر انجام میشود. به گفته او، تا زمان مهار کامل حریق، عملیات اطفا ادامه خواهد داشت.
رایزنی با عراق؛ آب نیست، تجهیزات نیست
مقامات ایرانی، از جمله استاندار خوزستان، در دیدارهایی با مسئولان عراقی در تهران و چذابه، پیشنهادهایی چون رهاسازی آب از رود دجله و یا استفاده از تجهیزات آبپاشی را مطرح کردهاند. اما طرف عراقی بهدلیل سدسازیهای ترکیه و فقدان تجهیزات، این درخواستها را رد کرده است.در حال حاضر، هواپیمای آبپاش ایرانی به تنهایی مسئولیت کنترل آتش را بر عهده دارد؛ وظیفهای دشوار در برابر وسعت آتش و گرمای طاقتفرسا.
دود در خوزستان، هشدار برای سلامت مردم
به گفته مسئولان محیط زیست، بیش از ۹۰ درصد آتشسوزیها در بخش عراقی تالاب رخ میدهد، اما دود ناشی از آن مستقیماً به سمت ایران حرکت کرده و باعث مشکلات تنفسی برای مردم هویزه، دشتآزادگان و حتی شهر اهواز شده است.محمد ساکی، رئیس اداره حفاظت محیط زیست هویزه، اعلام کرد که حدود ۲۰ تا ۲۵ هزار هکتار از بخش عراقی تالاب دچار حریق شده و مراجعه بیماران تنفسی به مراکز درمانی افزایش یافته است. وی هشدار داد که در صورت عدم رهاسازی آب، بخش ایرانی تالاب نیز در مردادماه دچار آتشسوزی خواهد شد.
وضعیت بخش ایرانی؛ شورهزار در انتظار آتش
طبق گزارشهای محیطزیستی، بخش ایرانی تالاب حدود ۴۵ درصد آبگیری دارد، اما برخی مخازن مانند مخزن ۵ کاملاً خشک شدهاند. شوری آب در مخزن ۴ بسیار بالاست و نبود رهاسازی آب از سد کرخه در تابستان میتواند زمینهساز شعلهور شدن همین بخشها شود.محمدجواد اشرفی، مدیرکل محیط زیست خوزستان، ضمن هشدار درباره احتمال تکرار بحران در بخش ایرانی، تأکید کرده است: «تنها راه مهار آتش و حفظ اکوسیستم، تأمین حقآبه تالاب از سوی عراق و کرخه است.»
چشمانداز نگرانکننده؛ وابستگی به دیپلماسی و باران
تالاب هورالعظیم با مساحتی بیش از ۳۶۰ هزار هکتار، در وضعیت نامتعادل به سر میبرد. دو سوم آن در خاک عراق و یک سوم در ایران واقع شده است. اگرچه ایران بهصورت موقت با هواپیمای آبپاش وارد عمل شده، اما کارشناسان معتقدند که تا زمانی که حقآبه تأمین نشود، مهار آتش فقط مسکّن موقتی است.با نزدیک شدن به ایام راهپیمایی اربعین، نگرانیها از افزایش دود در مسیر زائران نیز رو به افزایش است. مسئولان محیط زیست خواستار آن شدهاند که هواپیمای آبپاش تا پایان شهریور در منطقه مستقر بماند.