محمد عتابی: روز شنبه، ۲۱ تیرماه ۱۴۰۴، با این امید که بتوانم به منابع پژوهشی بهروز در حوزه باستانشناسی و تاریخ شهرستان دسترسی پیدا کنم، به اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان خوزستان مراجعه کردم. آنچه در این مراجعه تجربه کردم، فراتر از صرفاً برآورده نشدن نیازهای یک پژوهشگر، تصویری از چالشهای پیش روی پژوهش و مدیریت در این نهاد متولی میراث ملی ارائه داد.
هدف اصلی، استفاده از کتابخانه تخصصی اداره کل بود. پیش از مراجعه، مطلع شده بودم که این فضای پژوهشی با نمازخانه مشترک است. اما مواجهه با درهای بسته کتابخانه، بیش از هر چیز جلب توجه میکرد. به گفتهی مسئولین، کتابخانه مدتی طولانی است که تعطیل شده است؛ گویی گنجینهای از دانش، سالهاست که امکان بهرهبرداری برای محققان را ندارد.
با ناامیدی از وضعیت کتابخانه، امیدوار بودم بتوانم توضیحی قانعکننده یا راه حلی برای این موضوع بیابم، به همین دلیل به دفتر مدیرکل مراجعه کردم. با این پاسخ مواجه شدم که مدیرکل "در دفتر نیستند".
پیگیری وضعیت کتابخانه و امکان دسترسی به منابع، مرا به مسیری پر ابهام سوق داد:
1. مدیرکل منابع انسانی: تعطیلی طولانیمدت کتابخانه را تأیید و مرا به معاونت میراث فرهنگی ارجاع دادند.
2. در طبقه دوم، با معاون محترم ملاقات کردم که ضمن نوشیدن چای، اعلام کردند کتابخانه "همچنان تعطیل است". حتی پس از توضیح در مورد ضرورت پژوهش در مورد تپههای باستانی رامشیر، پاسخ روشنی جز تغییر مسئول کتابخانه و عدم جایگزینی ایشان ارائه نشد.
در نهایت، با احساسی از ناامیدی، اداره کل را ترک کردم. این سوالات در ذهنم باقی ماند: "با این شرایط، وضعیت میراث فرهنگی خوزستان و پژوهشگران آن به چه صورت خواهد بود؟"
تعطیلی طولانیمدت کتابخانه تخصصی، ابهام در مسئولیتپذیری، کمتوجهی به حضور بهموقع مدیران و عدم پاسخگویی مناسب به نیازهای پژوهشگران، نمونههایی از چالشهای موجود است. این مسائل میتواند:
• بر اعتبار میراث فرهنگی استان تاثیر منفی بگذارد.
• انگیزه پژوهشگران و علاقهمندان به مطالعه میراث غنی خوزستان را کاهش دهد.
• شناخت علمی و حفاظت از آثار تاریخی را با مشکل مواجه کند.
• نشاندهنده نیاز به برنامهریزی و مدیریت کارآمدتر باشد.
امید است مسئولان اداره کل میراث فرهنگی خوزستان و نهادهای نظارتی، به این مسائل توجه کرده و برای بهبود دسترسی به منابع پژوهشی و ارتقای رویههای مدیریتی تلاش کنند. آینده میراث چند هزارساله خوزستان، نیازمند توجه جدی به این مسائل است. انتظار میرود در این زمینه پاسخگویی لازم صورت گیرد.