نبض حیات صنایع کوچک در دستان صنایع مادر

 یکی از دغدغه‌های صنایع پایین‌دست به‌عنوان زنجیره‌های تکمیل‌کننده صنایع مادر، پرداخت مطالبات آن‌ها و خرید تولیدات درون‌استانی توسط تولیدکنندگان بزرگ است.

اهمیت توجه به تولید، به‌ویژه صنایع کوچک، به اندازه‌ای است که شعار سال در چند سال اخیر از سوی مقام معظم رهبری به حمایت از صنایع و تولید نام‌گذاری شده، به همین دلیل توجه به این بخش لازمه تولید ثروت و اشتغال است.

صنایع کوچک قلب تپنده تولید، اشتغال‌زایی و رونق چرخه اقتصادی است که کشور را از خروج ارز و تامین تجهیزات و زیرساخت صنایع بزرگ بی‌نیاز می‌کند و از خام‌فروشی مواد تولیدی جلوگیری خواهد کرد.

اما فعالان صنایع پایین‌دست همواره از عدم حمایت صنایع بزرگ و پرداخت نشدن مطالبات خود گله‌مند هستند و این روند را عاملی بر کاهش فعالیت و یا حتی ورشکستگی صنایع پایین‌دست عنوان کرده‌اند.

صنایع کوچک با هزینه‌ای بسیار کمتر از صنایع مادر قابل تاسیس هستند و حمایت و تقویت این صنایع راهی برای خودکفایی چرخه تولید کشور و بی‌نیازی از واردات تجهیزات و امکانات صنایع بزرگ است.

خوزستان به‌عنوان نخستین استان تاسیس‌کننده شهرک صنعتی، یکی از قدیمی‌ترین استان‌های کشور است که دارای ۵۳ شهرک و ناحیه صنعتی فعال است و صنایع مادر مهمی همچون فولاد، نفت، گاز و پتروشیمی را در خود دارد.

حمایت شرکت‌های بزرگ از صنایع کوچک راهکار رفع بیکاری جوانان است

شرکت‌های بزرگ با حمایت از صنایع کوچک می‌توانند نقش مهمی در ایجاد فرصت‌های شغلی برای جوانان ایفا کنند؛ این حمایت‌ها شامل خرید محصولات واحدهای کوچک، پرداخت به موقع مطالبات و فراهم کردن تسهیلات مالی است که زمینه رشد و توسعه این صنایع را فراهم می‌کند و در نهایت باعث افزایش اشتغال در استان و کشور می‌شود.

هدایت سرمایه‌گذاران و منابع مالی به سمت صنایع کوچک و متوسط، به‌ویژه در استان‌هایی که ظرفیت‌های صنعتی بالایی دارند، کلید رفع معضل بیکاری جوانان است، توسعه این بخش، علاوه بر اشتغال‌زایی، محرومیت‌زدایی را نیز به دنبال دارد و زمینه‌ساز رونق تولید داخلی و افزایش بهره‌وری اقتصادی خواهد بود.

نماینده مردم اهواز، باوی، کارون و حمیدیه در مجلس شورای اسلامی با تاکید بر لزوم حمایت شرکت‌های بزرگ از صنایع کوچک گفت: حمایت شرکت‌های بزرگ از واحدهای تولیدی کوچک استان، زمینه اشتغال بیشتر جوانان را فراهم می‌کند، رفع معضل بیکاری جوانان استان با هدایت سرمایه‌گذاران به سمت صنایع کوچک و متوسط قابل تحقق است.

محسن موسوی‌زاده بیان کرد: در راستای جهش، افزایش و رونق تولید که اشتغال‌زایی، رفع بیکاری و در نهایت محرومیت‌زدایی را به همراه دارد، ضروری است از روند شکل‌گیری کسب‌وکارهای کوچک و متوسط حمایت شود.

وی در ادامه اظهار کرد: شرکت‌های بزرگ استان در کنار تامین مایحتاج خود از واحدهای تولیدی کوچک، مطالبات آنان را در اسرع وقت پرداخت کنند؛ این اقدام تحول بزرگی را در افزایش تولید رقم خواهد زد.

موسوی‌زاده تاکید کرد: این روند حمایت از صنایع کوچک ادامه خواهد یافت و نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی به جد پیگیر این موضوع خواهند بود تا خللی در روند تولید صورت نپذیرد.

وابستگی توسعه اقتصادی به صنایع کوچک

صنایع کوچک به عنوان رکن اساسی چرخه تولید و اشتغال، بدون حمایت صنایع مادر قادر به ادامه فعالیت و رشد پایدار نخواهند بود؛ صنایع بزرگ با تامین مواد اولیه، خرید محصولات و پرداخت به موقع مطالبات، نقش کلیدی در حفظ و تقویت این بنگاه‌های کوچک ایفا می‌کنند، نبود این حمایت‌ها می‌تواند منجر به کاهش تولید، مشکلات نقدینگی و در نهایت تعطیلی صنایع پایین‌دستی شود.

حمایت مالی، تسهیل فرآیندهای اداری و کاهش موانع بیمه‌ای و مالیاتی، از دیگر عوامل مهم برای ماندگاری و انگیزه‌بخشی به فعالان صنایع کوچک است؛ تنها با همکاری مستمر و هم‌افزایی بین صنایع مادر و کوچک است که می‌توان چرخه اقتصادی را تقویت کرد و از خروج ارز جلوگیری نمود، ضمن اینکه فرصت‌های شغلی پایدار و توسعه فناوری‌های داخلی فراهم خواهد شد.

مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی خوزستان در این خصوص اظهار کرد: توسعه اقتصادی هر کشور تا حد زیادی به موفقیت صنایع کوچک و متوسط وابسته است و از لحاظ اقتصادی و اجتماعی، این بنگاه‌ها از عمده عوامل ایجاد اشتغال و محرومیت‌زدایی محسوب می‌شوند.

علی مهدی‌پور افزود: اشتغال پایدار برای توسعه اقتصادی یک کشور از عوامل ضروری و بنیادی محسوب می‌شود و مسیر توسعه اقتصادی را باید از طریق ایجاد و تقویت صنایع کوچک و متوسط هموار نمود.

وی اضافه کرد: با استفاده از جمع‌آوری و جذب سرمایه‌های اندک و راکد می‌توان نسبت به راه‌اندازی کسب‌وکارهای کوچک و اشتغال‌زایی روی آورد و اتکا به کسب‌وکارهای کوچک که اغلب بر منابع داخلی استوار است، می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در باروری و پیشرفت اقتصادی داشته باشد.

حسین خیاط‌زاده، مدیرعامل شرکت فنی و مهندسی تایید صنعت آسیا است که در حوزه تعمیر قطعات دوار، ساخت قطعات صنعتی و بالانس تجهیزات دوار در بخش نفت و پتروشیمی فعالیت دارد.

این تولیدکننده موفق در شهرک صنعتی شماره سه اهواز با بیش از ۲۰ نیروی کار فعال، به‌عنوان یکی از صنایع زیرساختی حوزه نفت شناخته می‌شود.

وی در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا بیان کرد: به مدت ۲ دهه است که در این حوزه مشغول فعالیت هستم و خدمات زیادی در ساخت و تعمیر تجهیزات نفت، پتروشیمی و نیروگاه‌ها ارائه می‌دهیم.

این صنعتگر با اشاره به اهمیت فعالیت این صنعت در خدمات‌رسانی به صنایع مادر استان افزود: در صورت عدم ارائه خدمات این شرکت، قطعات و تجهیزات مورد نیاز شرکت‌های بزرگی همچون نفت و پتروشیمی باید با قیمت‌های گزاف و کلان از خارج کشور تأمین شود.

خیاط‌زاده با بیان اینکه این شرکت به کشور عراق و برخی استان‌های کشور نیز خدمات ارائه می‌دهد، ادامه داد: از مسئولان درخواست داریم از صنایع کوچک حمایت کنند تا چرخه اشتغال‌زایی و تولید کشور به‌خوبی بچرخد.

این تولیدکننده از هزینه‌های بالای بیمه و مالیات ابراز گله‌مندی کرد و درخواست نمود تا برای بخش تولید، معافیت‌هایی در نظر گرفته شود.

راز ماندگاری صنایع کوچک در حمایت صنایع مادر از آن‌ها است

خیاط‌زاده یکی از مهم‌ترین راه‌های ماندگاری و توسعه صنایع کوچک را حمایت از سوی صنایع مادر عنوان کرد و ادامه داد: متاسفانه دریافت مطالبات از صنایع بزرگ به‌سختی انجام می‌شود؛ به‌عنوان مثال، این شرکت ۷۰۰ میلیارد ریال از صنایع بزرگ استان طلبکار است و عدم تامین نقدینگی شرکت‌های پایین‌دست ممکن است باعث ورشکستگی آن‌ها شود.

این صنعتگر، حمایت از صنایع کوچک، تسهیل روند پرداخت تسهیلات و کاهش سخت‌گیری در پرداخت بیمه و مالیات را عامل ایجاد انگیزه و ادامه فعالیت صنایع پایین‌دست دانست.

سهراب خیاط‌زاده، صنعتگر دیگری است که در شهرک صنعتی شماره چهار اهواز مشغول به فعالیت است. این واحد تولیدی در صدد پیوستن به شرکت‌های دانش‌بنیان است و یکی از رازهای موفقیت این شرکت، ارتباط تنگاتنگ با دانشگاه عنوان شده است.

وی در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا بیان کرد: این شرکت تنها واحد صنعتی است که در زمینه ارتعاشات صنعتی و بالانس تجهیزات حوزه نفت، پتروشیمی و نیروگاه‌ها از جنوب تا غرب کشور و عراق خدمات ارائه می‌دهد.

خیاط‌زاده افزود: این شرکت خدمات پشتیبانی به شرکت‌های مادر تخصصی ارائه می‌‎دهد و ۲۵ نیروی کار دارد. خدمات صنایع پایین‌دست به صنایع مادر در جلوگیری از خروج ارز و دستیابی به خودکفایی در تامین تجهیزات مورد نیاز صنایع بزرگ، بسیار اثرگذار است.

این صنعتگر اظهار کرد: برای تقویت و ایجاد انگیزه و رغبت برای ادامه فعالیت صنایع کوچک، نیازمند حمایت همه‌جانبه از سوی دولت و صنایع بزرگ هستیم.

وی پرداخت مطالبات از سوی شرکت‌های مادر را مهم‌ترین دغدغه صنایع کوچک عنوان کرد.

خیاط‌زاده با ابراز گله‌مندی از عدم حمایت سازمان تامین اجتماعی از صنایع و تولیدکنندگان بیان کرد: متاسفانه تامین اجتماعی در مقابل خدماتی که موظف به انجام آن است، از صنایع هزینه دریافت می‌کند. این در حالی است که تولیدکنندگان کوچک برای ادامه حیات، نیاز به حمایت همه‌جانبه دستگاه‌ها و دولت دارند.

ضرورت تولید دانش فنی برای بومی‌سازی قطعات و رفع چالش اشتغال دانشجویان

با توجه به اهمیت صنایع کوچک در ایجاد اشتغال و تقویت اقتصاد استان، ضروری است که شرکت‌های بزرگ و صنایع مادر، نقش حمایتی و تسهیل‌گرایانه خود را پررنگ‌تر کنند. پرداخت به‌موقع مطالبات و همکاری نزدیک با واحدهای کوچک تولیدی می‌تواند انگیزه لازم برای ادامه فعالیت و توسعه این صنایع را فراهم آورد و از بروز مشکلات مالی و ورشکستگی جلوگیری کند.

از سوی دیگر، دانشگاه‌ها به عنوان مراکز تولید دانش و فناوری، باید با تقویت ارتباط خود با صنعت، زمینه تولید دانش فنی و توسعه فناوری‌های بومی را فراهم کنند. این تعامل، نه تنها به رفع نیازهای فناورانه صنایع کمک می‌کند، بلکه فرصت‌های اشتغال‌زایی دانشجویان را افزایش داده و به تقویت اقتصاد دانش‌بنیان در کشور منجر می‌شود.

سید محمد لاری بقال، عضو هیات علمی گروه مهندسی مواد دانشگاه شهید چمران اهواز، با اشاره به ضرورت تولید دانش فنی در صنعت اظهار کرد: تمامی فعالیت‌ها و قطعات صنعتی مبتنی بر دانش فنی خاصی هستند که در آن‌ها نهفته است؛ متاسفانه بسیاری از این دانش‌ها در بازار به‌صورت آزاد فروخته نمی‌شوند و دستیابی به آن‌ها نیازمند تحقیق و بررسی‌های عمیق است.

وی نقش دانشگاه‌ها در رفع این چالش را حیاتی دانست و افزود: کمک دانشگاه به صنایع در خصوص دانش فنی مورد نیاز برای تولید قطعات، امری ضروری است. در رشته مهندسی مواد، این دانش می‌تواند شامل فرمولاسیون ترکیب یک پوشش خاص، روش اعمال آن یا آنالیز و شناسایی ویژگی‌های یک قطعه باشد. با تولید این دانش‌ها می‌توان به شرکت‌های فعال در زمینه تولید قطعات کمک کرد و در راستای بومی‌سازی قطعات در کشور گام برداشت.

راهکار حل معضل اشتغال دانشجویان و ارتباط صنعت و دانشگاه

لاری بقال در پاسخ به پرسشی درباره امنیت شغلی دانشجویان رشته‌های صنعتی و ترغیب آنان به ماندگاری در این حوزه، تصریح کرد: سال‌هاست که درباره حلقه مفقوده ارتباط بین صنعت و دانشگاه صحبت می‌شود، هرچند در سال‌های اخیر اقدامات مثبتی صورت گرفته، اما باید تلاش کنیم این ارتباط را تقویت کنیم.

وی ۲ راهکار کلیدی در این حوزه پیشنهاد داد که شامل ایجاد ضرورت فکری در صنعتگران است؛ باید برای صنعتگران تبیین شود که برای بومی‌سازی قطعاتی که فناوری تولید آن‌ها در کشور موجود نیست، چاره‌ای جز همکاری با دانشگاه و توسعه دانش فنی اختصاصی وجود ندارد.

عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز همچنین جلب مشارکت صنعت در دانشگاه را راهکار دوم در این بخش عنوان کرد و افزود: برای گسترش تحقیق و توسعه در دانشگاه‌ها، نیازمند جذب سرمایه‌گذار و همکاری مستقیم صنعت هستیم. این تعامل دوطرفه پایه‌گذار تحول است.

پایان‌نامه‌های صنعتی؛ پل ارتباطی دانشجو، دانشگاه و بازار کار

وی با اشاره به نقش پایان‌نامه‌های دانشجویی در این فرآیند، خاطرنشان کرد: با هدایت موضوعات پایان‌نامه‌های دانشجویان به سمت مسائل صنعتی، سه هدف عملیاتی می‌شود.

لاری بقال افزود: دانشجویان طی انجام پایان‌نامه با نیازهای بازار کار آشنا می‌شوند، همچنین صنعتگران با واگذاری پروژه‌های تحقیقاتی به دانشگاه، به دانش فنی دست یافته و همزمان نیروی انسانی مستعد را شناسایی می‌کنند.

وی گفت: دانشجویانی که روی پروژه‌های صنعتی کار می‌کنند، بهترین گزینه‌ها برای جذب در صنایع مرتبط هستند.

عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز تاکید کرد: تقویت این چرخه نه‌تنها به بومی‌سازی و توسعه فناوری‌های استراتژیک منجر می‌شود، بلکه امنیت شغلی دانشجویان و پویایی اقتصاد ملی را تضمین خواهد کرد.

توسعه پایدار صنایع کوچک و متوسط در کشور، به‌ویژه در استان‌هایی با ظرفیت‌های صنعتی مانند خوزستان، نیازمند حمایت همه‌جانبه از سوی صنایع مادر، دولت و نهادهای مرتبط است؛ عدم پرداخت به موقع مطالبات، مشکلات مالیاتی و بیمه‌ای از مهم‌ترین موانع پیش‌روی این صنایع بوده که در صورت رفع، می‌توانند نقش کلیدی در اشتغال‌زایی و رونق اقتصادی ایفا کنند.

ارتباط تنگاتنگ صنعت و دانشگاه و تولید دانش فنی اختصاصی، کلید رفع چالش‌های فنی و بومی‌سازی قطعات است که به‌ویژه در صنایع نفت، پتروشیمی و نیروگاه‌ها اهمیت فراوانی دارد؛ همکاری متقابل می‌تواند مسیر تحقق خودکفایی و کاهش وابستگی به واردات تجهیزات خارجی را هموار سازد.

در نهایت، استفاده از ظرفیت پایان‌نامه‌های دانشگاهی در راستای نیازهای صنعت و جذب دانشجویان مستعد به بازار کار، ضمن تضمین امنیت شغلی جوانان، موجب تقویت چرخه تولید و توسعه فناوری‌های استراتژیک خواهد شد. این چرخه تعاملی، نقش مهمی در پویایی اقتصاد ملی و کاهش بیکاری ایفا می‌کند.