ویژگی های آب سالم چیست؟ راهنمای جامع شناسایی و آنالیز آب آشامیدنی
ویژگی های آب سالم چیست؟
آب سالم، آبی است که آلودگی های میکروبی ندارد، کاملا بی بو و بی رنگ است، همچنین مواد سمی داخل آن وجود ندارد. آب سالم باید ظاهرش زلال باشد و مواد معدنی به میزان مجاز در آن وجود داشته باشد. البته بررسی سلامت آب فقط به ظاهر آن محدود نمی‌شود. در این مقاله، تمام آنچه برای شناخت یک آب سالم نیاز دارید را بررسی می‌کنیم؛ از نشانه‌های ظاهری گرفته تا روش‌های آزمایشگاهی. همچنین راههایی برای نگهداری ایمن آب سالم را هم معرفی خواهیم کرد.
ویژگی‌های آب سالم (استانداردهای فیزیکی، شیمیایی و میکروبی)
در آزمایشگاه‌ها، کیفیت آب با بررسی مجموعه‌ای از پارامترهای فیزیکی، شیمیایی و میکروبی سنجیده می‌شود. مهمترینِ این پارامترها در جدول زیر قرار داده شده‌اند و عبارتند از:
| نوع ویژگی | توضیحات |
| شفافیت ظاهری | آب سالم باید شفاف و بدون رنگ و ذرات معلق باشد. |
| بو و طعم | نباید هیچ بوی نامطبوع (مانند کلر زیاد، فاضلاب، یا فلزات) داشته باشد. |
| pH | بین 6.5 تا 8.5. اگر pH خارج از این بازه باشد، می‌تواند خوردگی یا رشد میکروبی ایجاد کند. |
| TDS (کل مواد جامد محلول) | باید کمتر از 500 ppm باشد. مقادیر بالا می‌تواند نشان‌دهنده نمک، فلزات یا آلودگی باشد. |
| سختی آب | مناسب برای آشامیدن، بین 75 تا 150 ppm است. |
| میکروارگانیسم‌ها | نباید حاوی باکتری‌های بیماری‌زا مانند کلیفرم یا ای‌کولای باشد. |
| فلزات سنگین |
مقادیر سرب، آرسنیک و جیوه باید در حد مجاز (یا صفر) باشند. |
برای اطمینان صد درصد از سلامت آب، بهترین راه مراجعه به آزمایشگاه‌های تخصصی آب است. این آزمایش‌ها شامل بررسی‌های دقیق‌تری می‌شوند:
- تست میکروبیولوژیک: بررسی وجود باکتری‌هایی مانند کلیفرم، ای‌کولای، سالمونلا و سایر میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا.
- تحلیل شیمیایی: شامل اندازه‌گیری میزان فلزات سنگین (مانند سرب، آرسنیک، جیوه)، نیترات و نیتریت، فسفات‌ها، و دیگر ترکیبات خطرناک شیمیایی.
- اندازه‌گیری pH و TDS با دقت بالا: داده‌های دقیق‌تری از میزان اسیدی یا قلیایی بودن آب، و مقدار ناخالصی‌های محلول به دست می‌دهد.
- آزمایش‌های خاص بر اساس منطقه: در برخی مناطق، نیاز به بررسی‌های خاصی مانند شوری، آلودگی نفتی یا قارچ‌ها وجود دارد.
این آنالیزها به شما کمک می‌کنند نه تنها از کیفیت آب اطمینان حاصل کنید، بلکه در صورت لزوم، از تصفیه مناسب یا مخازن ضد آلودگی استفاده نمایید.
راه‌های شناسایی و آنالیز آب سالم، در خانه
در خانه، بدون نیاز به تجهیزات پیچیده، می‌توانید از چند روش ساده برای ارزیابی سلامت آب استفاده کنید:
- مشاهده بصری: اگر آب شفاف، بی‌رنگ و بدون ذرات معلق باشد، یک نشانه اولیه خوب است.
- حس چشایی و بویایی: آب سالم نباید بوی غیر طبیعی مانند زنگ‌زدگی، فاضلاب یا کلر بیش از حد داشته باشد. همچنین طعم فلزی یا تلخ، می‌تواند نشانه وجود ناخالصی باشد.
- استفاده از تست‌های خانگی: کیت‌های TDS، نوارهای تست pH، و کلر می‌توانند اطلاعات اولیه‌ای از وضعیت آب به شما بدهند.
- رسوبات ته‌نشین‌شده: اگر پس از جوشاندن آب، لایه‌ای سفید یا زرد روی ظرف باقی بماند، ممکن است آب سختی زیادی داشته باشد یا دچار رسوبات معدنی باشد.
- تأثیر مصرف: اگر بعد از مصرف مداوم، پوست یا موی شما دچار خشکی یا خارش شود، احتمال آلودگی یا سختی بالای آب وجود دارد.
مواد معدنی در آب
آب حاوی مواد معدنی مختلفی است که هر کدام جداگانه تاثیرات متفاوتی بر روی سلامت انسان دارد. مشخصات اصلی مواد معدنی موجود در آب شامل موارد زیر است:
- کلسیم (Calcium)
- منیزیم (Magnesium)
- سدیم (Sodium)
- پتاسیم (Potassium)
- بی‌کربنات (Bicarbonates)
- سولفات (Sulfates)
- فلوراید (Fluoride)
- آهن (Iron)
- نیترات و نیتریت (Nitrates/Nitrites)
منبع آب لوله کشی در کشور در مناطق مختلف، متفاوت است. لوله‌کشی در مناطق مختلف مانند سد، رودخانه، چشمه و… انجام می‌شود و میزان آلایندگی محلی بر روی کیفیت آب تاثیرگذار است. اما این تنها دلیل برای آلودگی نیست. در بسیاری از ساختمان‌های سطح شهر به دلیل قیمت بالای مخازن ذخیره آب، از مخازن دست دوم و ارزان قیمت استفاده می‌کنند که خود دلیلی برای آلودگی است و ما همیشه توصیه به منع این کار کردیم و در مورد آن اخطار داده‌ایم، چرا که در صورت آلوده شدن آب، سلامتی خانواده و بهداشت افراد بسیار ارزشمند و پر هزینه است.
بیماری‌های ناشی از آب ناسالم
نوشیدن آب ناسالم می‌تواند باعث ابتلا به انواع بیماری‌های عفونی و گوارشی شود که برخی از آنها بسیار خطرناک بوده و حتی منجر به مرگ می‌شوند. در ادامه مهم‌ترین بیماری‌های ناشی از مصرف آب آلوده معرفی شده‌اند:
- وبا: بیماری‌ای باکتریایی که از طریق آب آلوده منتقل می‌شود و باعث اسهال شدید، کم‌آبی بدن و در صورت عدم درمان سریع، مرگ می‌شود.
- تیفوئید (تب روده): یک عفونت باکتریایی شدید که از طریق مصرف آب یا غذای آلوده منتقل می‌شود و با علائمی مانند تب بالا، ضعف و درد شکم همراه است.
- هپاتیت A: بیماری ویروسی که از طریق آب آلوده منتقل می‌شود و به کبد آسیب می‌زند. علائم آن شامل تب، تهوع، زردی و خستگی است.
- ژیاردیازیس: نوعی عفونت انگلی که از طریق نوشیدن آب آلوده به کیست‌های انگل «ژیاردیا» ایجاد می‌شود و منجر به دل‌درد، اسهال و نفخ می‌گردد.
- آمیبیاز: بیماری انگلی که از طریق آب آلوده به انگل آمیب ایجاد می‌شود و موجب اسهال خونی، درد شکم و تب می‌گردد.
- ای کولی (E. coli): نوعی باکتری خطرناک که در آب آلوده وجود دارد و باعث مسمومیت غذایی، گرفتگی شدید شکم و گاهی نارسایی کلیه می‌شود.
اما جدا از بحث مقدار بهداشتی بودن و لوله کشی آب، پس از تصفیه و فیلتراسیون، می‌بایست آب را در یک منبع بهداشتی و مناسب ذخیره کنید. بهترین منبع آب که امروزه برای ذخیره سازی این مایع گرانبها استفاده می‌شود، مخازن پلاستیکی یا همان پلی اتیلن است که جایگزین منبع‌های فلزی قدیم شده.
اهمیت کیفیت مخازن و منابع آب، در حفظ کیفیت آب سالم
تهران پلیمر یارا یکی از قدیمی‌ترین تولید کنندگان مخازن آب پلاستیکی در ایران است که برای اولین بار به کمک مخترعین توانست از مواد نانو در تولید تانکرهای ذخیره استفاده کند. این شرکت تولید کننده مخزن آنتی باکتریال در ایران است و به تازگی محصول جدیدی را تحت عنوان مخزن سه لایه هیدروفوب تولید کرده و به فروش می‌رساند. این مخزن علاوه بر خاصیت ضد باکتری و ضد جلبک، دارای خاصیت ضد رسوب است. بدین صورت که دیواره‌های مخزن، به هیچ عنوان رسوب را جذب نمی‌کنند و آب برای مدت زمان طولانی در آن بهداشتی می‌ماند. بدین ترتیب جدا از بحث میزان آلودگی آب از منبع، باید در حفاظت و نگهداری از آن نیز کوشا باشیم.
نتیجه‌گیری
شناسایی آب سالم فقط با نگاه کردن ممکن نیست. با رعایت اصول ساده‌ای مثل تست‌های خانگی، بررسی ظاهری و در صورت نیاز آزمایش‌های تخصصی، می‌توان از سلامت آبی که مصرف می‌کنیم مطمئن شد. همچنین نباید فراموش کنیم که کیفیت مخزن نگهداری آب به اندازه خود آب اهمیت دارد. در صورت نیاز به راهنمایی برای انتخاب مخزن مناسب یا مشاوره در مورد سلامت آب، می‌توانید با کارشناسان ما تماس بگیرید.
منبع مقاله: تیم تولید محتوای شرکت تهران پلیمر یارا
