با نزدیک شدن نوروز، خیابان‌ها پر از هیاهوی خریدهای عید و خانه‌ها غرق در تکاپوی خانه‌تکانی می‌شوند؛ بوی شوینده‌ها از حیاط خانه‌ها به مشام می‌رسد، فرش‌ها یکی پس از دیگری شسته می‌شوند و خودروها برای استقبال از بهار تمیز می‌شوند، اما در این میان، مصرف بی‌رویه آب در روزهای پایانی سال، چالشی جدی برای منابع آبی کشور ایجاد می‌کند.
طبق آمارهای منتشرشده، میزان مصرف آب در روزهای منتهی به نوروز به شکل قابل توجهی افزایش می‌یابد.
کارشناسان هشدار می‌دهند که تداوم این روند می‌تواند تأثیرات جبران‌ناپذیری بر منابع آبی داشته باشد؛ در حالی که ایران با بحران کم‌آبی روبه‌رو است، رعایت اصول صرفه‌جویی در مصرف آب می‌تواند گامی مؤثر برای حفاظت از این سرمایه حیاتی باشد.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که در روزهای منتهی به نوروز، میزان مصرف آب در بسیاری از شهرها به طور قابل توجهی افزایش می‌یابد؛ شست‌وشوی فرش، نظافت منازل، آبیاری باغچه‌ها و حتی شستن خودروها از جمله فعالیت‌هایی هستند که حجم زیادی از آب را مصرف می‌کنند.
افزایش مصرف آب، چالش کم‌آبی را تشدید می‌کند
به گفته کارشناسان حوزه آب و محیط زیست، ایران در سال‌های اخیر با بحران کم‌آبی دست‌وپنجه نرم می‌کند و مصرف بی‌رویه در روزهای پایانی سال می‌تواند این بحران را تشدید کند.
به گفته کارشناسان آب «اگر هر خانوار تنها ۱۰ درصد از مصرف خود را کاهش دهد، می‌توان حجم قابل توجهی از منابع آبی را برای آینده حفظ کرد.»
راهکارهایی برای کاهش مصرف آب در روزهای خانه‌تکانی
متخصصان توصیه می‌کنند که برای جلوگیری از هدررفت آب، شهروندان از روش‌های جایگزین برای نظافت نوروزی استفاده کنند، برخی از این راهکارها عبارتند از:
استفاده از قالیشویی‌های مجاز به جای شست‌وشوی فرش در خانه
بهره‌گیری از ابزارهای کاهنده مصرف آب در شیرهای آشپزخانه و حمام
شستن خودرو با یک سطل آب و دستمال به جای استفاده از شلنگ
جمع‌آوری و استفاده مجدد از آب باقیمانده از شستن سبزیجات و میوه‌ها برای آبیاری گیاهان
نوروزی سبز با مصرف بهینه آب
در شرایطی که کشور با کمبود منابع آبی مواجه است، فرهنگ‌سازی برای مدیریت مصرف آب، به‌ویژه در ایام خاصی مانند نوروز، اهمیت دوچندانی دارد؛ مسئولان مرتبط نیز با تاکید بر این موضوع، از مردم خواسته‌اند تا با رعایت اصول صرفه‌جویی، نوروزی سبز و پایدار را رقم بزنند.
تابستانی خشک در انتظار است، بیاموزیم که آب را هدر ندهیم
طبق آمارهای رسمی، بسیاری از سدهای کشور با کاهش شدید ذخایر آبی مواجه شده‌اند و این زنگ خطری جدی برای ماه‌های پیش رو محسوب می‌شود؛ کاهش بارندگی در سال جاری و افت سطح منابع زیرزمینی باعث شده است که کارشناسان نسبت به بحران کم‌آبی هشدار دهند.
در حالی که شهرها و روستاهای متعددی با چالش تأمین آب روبه‌رو هستند، افزایش مصرف در ایام نوروز می‌تواند این وضعیت را بحرانی‌تر کند.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که بارش‌های سال جاری نسبت به میانگین بلندمدت کاهش چشمگیری داشته است؛ این موضوع نه‌تنها بر ذخایر سدها تأثیر گذاشته، بلکه موجب کاهش جریان رودخانه‌ها و افت سطح آب چاه‌ها نیز شده است.
با توجه به این شرایط، کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که تابستان پیش‌رو یکی از گرم‌ترین و خشک‌ترین تابستان‌های سال‌های اخیر خواهد بود و اگر مدیریت صحیحی بر مصرف آب انجام نشود، بسیاری از مناطق کشور با تنش آبی روبه‌رو خواهند شد.
در چنین شرایطی، صرفه‌جویی در مصرف آب نه‌تنها یک انتخاب، بلکه یک ضرورت است؛ کاهش مصرف آب در مصارف خانگی، کشاورزی و صنعتی می‌تواند به پایداری منابع آبی کمک کند. روش‌هایی مانند استفاده از تجهیزات کاهنده مصرف، بازیافت آب‌های خاکستری، جلوگیری از هدررفت آب در شبکه‌های توزیع و آموزش فرهنگ صحیح مصرف می‌توانند نقش مؤثری در کاهش بحران ایفا کنند.
آموزش کودکان در بحران کم‌آبی
یکی از مهم‌ترین گام‌ها برای مقابله با بحران کم‌آبی، آموزش کودکان و نوجوانان درباره ارزش آب است؛ اگر از امروز به فرزندانمان بیاموزیم که هر قطره آب، ارزشمند است و نباید آن را هدر داد، می‌توانیم آینده‌ای پایدارتر برای نسل‌های بعد رقم بزنیم.
نوروز، فصل نو شدن طبیعت است و چه بهتر که در این ایام، فرهنگ مصرف بهینه آب را نیز در خانواده‌ها نهادینه کنیم تا این سرمایه حیاتی برای آیندگان حفظ شود.
