سقوط دولت بشار اسد چالشی جدید برای محور مقاومت ایجاد کرده و پیامدهایی برای امنیت منطقه و نقشآفرینی ایران به همراه دارد.
سقوط بشار اسد بهعنوان یکی از اجزاء محور مقاومت، بحرانی جدید را در معادلات منطقهای ایجاد کرده است. این اتفاق، بهویژه در سوریه که خط مقدم مقابله با گروههای تکفیری و صهیونیستی تعریف شده بود، چالشهای امنیتی و سیاسی را دوچندان میکند. اما آیا این شکست، به معنای پایان مقاومت در برابر تروریسم و اسرائیل است؟تجربه تاریخی سقوط خرمشهر در سال 1359 نشان میدهد که شکستهای مقطعی میتوانند مقدمهای برای بازسازی و پیروزیهای بزرگتر باشند.
همانگونه که امام خمینی (ره) سقوط خرمشهر را «پدیدهای طبیعی» در جریان جنگ خواند و در برابر خبر سقوط خرمشهر به سيدمحمد غرضى، استاندار خوزستان، گفت: «جنگ است؛ آقا، جنگ است» سقوط بشار اسد نیز میتواند بازتعریف جدیدی از مقاومت منطقهای را رقم بزند.
این نوع نگاه، امیدواری را در سختترین شرایط زنده نگه میدارد.محور مقاومت با از دست دادن دولت سوریه، که پل ارتباطی مهمی بین ایران، لبنان و فلسطین بود، با یک آزمون جدی روبهرو میشود. اما تجربههای گذشته نشان داده که این محور توانایی بازتعریف ساختار و استراتژی خود را دارد. انتقال مرکز ثقل مقاومت به دیگر مناطق مانند عراق یا تقویت همکاریها با لبنان، میتواند بخشی از این بازتعریف باشد.سقوط اسد، به معنای تثبیت موقت گروههای افراطی در سوریه است.
اما تاریخ نشان داده که حکومت مبتنی بر خشونت و افراطگرایی، پایداری ندارد. درعینحال، این تحول میتواند به افزایش دخالتهای خارجی در منطقه منجر شود که بر پیچیدگی اوضاع میافزاید. در این شرایط، نقش بازیگران منطقهای نظیر ایران در بازسازی نظم جدید، حیاتی خواهد بود.
همانگونه که در جنگ ایران و عراق، مقاومت مردمی نقش کلیدی در پیروزی داشت، مردم سوریه نیز میتوانند محور اصلی بازسازی مقاومت باشند. ایجاد ساختارهای اجتماعی، فرهنگی و نظامی جدید در میان مردم، میتواند جایگزین مناسبی برای خلاهای ایجادشده توسط دولت باشد و مقاومت را از وابستگی به دولت مرکزی فراتر ببرد.ایران، بهعنوان حامی کلیدی مقاومت، نیازمند اتخاذ رویکردی جامع است.
از دیپلماسی فعال برای جلب حمایت بینالمللی تا تقویت اقتصاد داخلی محور مقاومت، هر اقدام میتواند تأثیرات مثبت و ماندگاری داشته باشد. تجربههای موفق ایران در جنگ تحمیلی، الگویی است که میتواند در این شرایط مورد بهرهبرداری قرار گیرد.سقوط بشار اسد، اگرچه چالشی بیسابقه است، اما پایان مقاومت نیست.
تجربههای تاریخی و روحیه مقاومت نشان میدهد که شکستهای مقطعی میتوانند مقدمهای برای بازسازی و پیروزیهای پایدار باشند. مهم این است که محور مقاومت، با تکیه بر اصول خود و تطبیق با شرایط جدید، بتواند همچنان به ایفای نقش تاریخی خود ادامه دهد.