بهرغم وعدههای مسئولان برای جمعآوری گازهای مشعل، بسیاری از شهروندان اهوازی هنوز دود و آلودگی را بخشی از زندگی روزانه خود میبینند.
اهواز شهری است که با بحران آلودگی هوا دست و پنجه نرم میکند و مشعلهای نفتی همیشه به عنوان نماد سوزاندن ثروت ملی و آلودگی محیط زیست به چشم میآیند. از سال ۱۳۹۸، پروژهای برای جمعآوری گازهای مشعل در شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب آغاز شد و بهگفته غلامرضا نورانی، مدیر تولید این شرکت، این طرح اکنون با پیشرفت ۷۰ درصدی در حال اجراست و قرار است تا پایان ۱۴۰۴ بیش از ۹۰ درصد گازهای مشعل را جمعآوری کند. این خبر بهظاهر خوشایند است؛ اما آیا میتوان این وعدهها را بهطور کامل باور کرد؟نورانی در صحبتهای خود اشاره کرد که در برنامههای کوتاهمدت، ماشینآلات و تجهیزات جمعآوری گاز بهروزرسانی شده و از قطعات داخلی با کیفیت استفاده شده است. وی همچنین از طرحهای میانمدت و بلندمدتی سخن گفت که شامل جایگزینی ماشینآلات فرسوده با تجهیزات پیشرفتهتر است. اما یکی از ساکنان اهواز در اینباره میگوید: «این همه سال درباره طرحهای جمعآوری گاز مشعل صحبت شده؛ اما در نهایت اهواز همچنان در دود و آلودگی غرق است. آیا واقعا این بار موفق خواهند شد؟»
زیانبار برای محیط زیست و سلامت مردم
کارشناسان محیط زیست معتقدند گازهای مشعل که در مناطق نفتخیز جنوب به ویژه در اهواز سوزانده میشوند، اثرات زیانباری بر محیط زیست و سلامت مردم این مناطق دارند. از جمله این اثرات میتوان به آلودگی هوا، انتشار ذرات معلق، و تخریب کیفیت خاک و پوشش گیاهی تا شعاع قابل توجهی اطراف چاههای نفت اشاره کردنورانی بر این موضوع تاکید میکند که خاموش کردن همه مشعلها از نظر ایمنی و علمی امکانپذیر نیست و شبکه تخلیه فشار به مشعلها نیاز دارد. اما برخی کارشناسان صنعتی بر این باورند که تکنولوژیهای جدید امکان کاهش بیشتر آلایندگی را فراهم میکنند و ضرورت دارد تا در اجرای پروژههای جمعآوری گاز، از تکنولوژیهای روز دنیا بهرهبرداری شود.یکی دیگر از ساکنان منطقه در پاسخ به این توضیحات میگوید: «من به جای آمار و ارقام به واقعیتهای زندگیام نگاه میکنم. در پاییز و زمستان که مشعلها شعلهورتر هستند، به سختی میتوان نفس کشید و کودکان ما دچار مشکلات تنفسی میشوند. این اعداد و ارقام، چه تغییری در زندگی ما خواهند داد؟»
تاثیرات اقتصادی جمعآوری گازهای مشعل
از سوی دیگر، مدیران نفتی بر اهمیت تولید نفت برای اقتصاد کشور تاکید دارند و بیان میکنند که جمعآوری این گازها نهتنها به جلوگیری از هدررفت سرمایه ملی کمک میکند، بلکه خوراک موردنیاز پتروشیمیها را نیز تأمین میکند. نورانی میگوید: «این گازها به عنوان محصولاتی باارزش به مجتمعهای پتروشیمی منتقل خواهند شد و این به معنی اشتغال و توسعه بیشتر برای استان است.»کارشناسان همچنین هشدار میدهند که این آلودگیها منجر به افزایش بیماریهای تنفسی در مردم میشود. علاوه بر این، گازهای مشعل به هدررفت سرمایه ملی نیز میانجامند، چرا که گازهایی که میتوانند به عنوان منابع انرژی یا مواد خام برای صنایع پتروشیمی استفاده شوند، بهسادگی سوزانده میشوند و ارزش افزودهای به همراه ندارند
هم صنعت هم محیط زیست!
بهرغم تمامی این تلاشها و برنامهها، هنوز انتقادها پابرجاست. یکی از کارشناسان انرژی میگوید: «از یک سو، خاموش شدن مشعلها برای حفظ محیط زیست ضروری است؛ از سوی دیگر، برای صنعت نفت با چالشهای عملیاتی و اقتصادی همراه است. ما نیاز داریم که بین منافع اقتصادی و محیط زیست تعادلی برقرار کنیم و این کاری نیست که بهسادگی اتفاق بیفتد.»با وجود همه چالشها و انتقادها، پیشرفت ۷۰ درصدی پروژههای جمعآوری گازهای مشعل نشاندهنده عزم مسئولان برای کاهش آلودگی در اهواز است. اقدامات انجامشده و برنامههای توسعهای که در دستور کار قرار دارند، امید را به آیندهای روشنتر و هوایی پاکتر برای مردم این منطقه زنده نگه میدارند. اگر این طرحها با جدیت پیگیری شوند و از تکنولوژیهای روز دنیا بهره گرفته شود، نهتنها هوای اهواز بهبود خواهد یافت، بلکه استفاده از گازهای جمعآوریشده در صنایع پتروشیمی، به رشد اقتصادی و اشتغال منطقه نیز کمک شایانی میکند.