انواع کشتی‌ های باربری، شریان های حیاتی تجارت جهانی هستند که وظیفه حمل و نقل کالاها از یک نقطه به نقطه دیگر را برعهده دارند. این کشتی‌ ها در انواع مختلفی طراحی و ساخته شده ‌اند تا بتوانند طیف وسیعی از کالاها را با ظرفیت‌ های متفاوت حمل و جابجا کنند.

 از کشتی ‌های غول پیکر کانتینری که هزاران کانتینر را حمل می ‌کنند تا کشتی ‌های تخصصی که برای حمل کالاهای خاص مانند نفت، گاز، خودرو و مواد معدنی طراحی شده ‌اند، هر کدام نقش مهمی در زنجیره تامین جهانی ایفا می ‌کنند. در ادامه به بررسی انواع کشتی‌ های باربری خواهیم پرداخت.

معرفی انواع کشتی های باری

صنعت کشتیرانی را می توان به نوعی ستون فقرات تجارت جهانی دانست و تقریبا ۹۰ درصد کالاها از طریق دریا جابجا می ‌شوند. این روش حمل و نقل با وجود سرعت نسبتا پایین و به دلیل مقرون ‌به‌ صرفه بودن، انتخاب اول بسیاری از تاجران می باشد. کشتی‌ ها با توجه به نوع بار و کالاهایی که حمل می ‌کنند، به دسته ‌های مختلفی تقسیم می ‌شوند. مهم ترین انواع کشتی‌ های باربری شامل موارد زیر هستند.

کشتی های کانتینری

کشتی‌ های کانتینری برای حمل کانتینرهای استاندارد طراحی شده ‌اند و در جا به جایی کالاهای خشک و بسته ‌بندی شده نقش مهمی ایفا می‌ کنند. این کشتی ‌ها، حمل و نقل با کانتینرها را با ظرفیت بالا به صورت سریع و کارآمد، ممکن می‌کنند. با انتخاب روش حمل و نقل کانتینری می‌توانید کالاها در هر ابعادی را با روشی ایمن، استاندارد و مقرون به صرفه جا به جا کنید. 

کشتی های فله بر

کشتی‌ های فله‌ بر از انواع کشتی های باری برای حمل کالاهای فله مانند غلات، زغال سنگ، سنگ معدن و سیمان طراحی و ساخته شده‌ اند. این کشتی‌ ها با برخورداری از عرشه‌ های بزرگ و سیستم‌ های تخلیه و بارگیری تخصصی، امکان حمل و نقل این نوع کالاها را با راندمان بالا فراهم می‌ کنند.

کشتی های تانکری

کشتی‌ های تانکری، مخازن بزرگ دریایی هستند که مایعات و گازها را به طور ایمن و بدون آلودگی جابجا می ‌کنند. این کشتی ‌ها به سه دسته اصلی تقسیم می ‌شوند:

• تانکرهای نفتی: این تانکرها گزینه مناسبی برای حمل و نقل نفت خام و فرآورده‌ های آن با ظرفیت‌ های بالا هستند.
• تانکرهای گاز مایع: انواع گازها، مانند گاز مایع خانگی (LNG) و گاز مایع صنعتی (LPG) را حمل می‌ کنند.
• تانکرهای مواد شیمیایی: در این کشتی ها تانکرهایی به صورت جداگانه وجود دارند که از اختلاط مواد شیمیایی حین حمل و نقل جلوگیری می کنند.

کشتی های نفتکش

از دیگر انواع کشتی باری می توان به نفتکش‌ ها اشاره کرد. این کشتی ها مخصوص حمل نفت خام و فرآورده ‌های نفتی هستند که با استفاده از پمپ ‌های قدرتمند، سرعت بارگیری و تخلیه سریع‌ تری نسبت به سایر کشتی‌ ها دارند. نفتکش‌ ها با ظرفیت‌ های مختلف ساخته می‌ شوند و با توجه به افزایش تقاضا برای نفت در دهه ‌های اخیر، به صورت کشتی‌ های غول ‌پیکر با ظرفیت ‌های بیش از ۵۰۰ هزار تن ساخته شده ‌اند. امروزه نفتکش‌ ها در بین انواع کشتی های باربری یکی از پراستفاده ترین کشتی ها در حمل‌ و نقل دریایی محسوب می شوند.

کشتی های حمل گاز

کشتی ‌های باربری تنوع زیادی دارند که یکی از انواع آنها، کشتی‌ های حمل گاز یا گازکش‌ ها هستند. این کشتی ها در حقیقت نوعی نفتکش هستند که برای حمل و نقل گازهای مایع مانند LPG، LNG یا دیگر گازهای شیمیایی مایع ‌شده (میعانات گازی) به صورت فله ایجاد شده ‌اند.

کشتی های بریک بالک

کشتی‌ های بریک بالک، شباهت زیادی به کشتی‌ های فله ‌بر دارند، با این تفاوت که در این نوع کشتی‌ ها، بارگیری کالاها به شکل بسته ‌بندی شده و جداگانه صورت می‌گیرد تا از مخلوط شدن محموله ‌ها با یکدیگر جلوگیری شود. این ویژگی، حمل انواع مختلف بار از جمله الوار و چوب، شکر، آرد، گچ، سیمان، مواد شیمیایی، رنگ و بسیاری دیگر را ممکن می ‌کند.

کشتی های یخچال دار

برای حفظ طراوت و کیفیت مواد غذایی و کالاهایی فاسد شدنی در حمل و نقل دریایی، از انواع کشتی ‌های باربری یخچال‌ دار یا ریفری استفاده می ‌شود. کشتی‌ هایی که حمل کانتینر یخچالی را انجام می دهند، مجهز به سیستم‌ های پیشرفته ‌ای هستند و با حفظ دما و رطوبت از خراب شدن محصولات فاسد شدنی جلوگیری می کنند.

کشتی های رو-رو

کشتی ‌های رول‌ دار یا RO-RO یکی دیگر از انواع کشتی های باربری هستند که با استفاده از رول‌ ها یا تسمه‌ های متحرک، بار را به آسانی جابجا می ‌کنند. این نوع کشتی ‌ها بیشتر برای حمل و نقل ماشین‌ های سنگین مانند خودروهای شخصی، اتوبوس، کامیون، جرثقیل، ماشین‌ های کشاورزی، هواپیما و دیگر وسایل نقلیه موتوری بین بنادر مختلف مورد استفاده قرار می ‌گیرند.

کشتی های دام بر

حمل و نقل حیوانات زنده، چالش‌ های خاص خود را به همراه دارد. کشتی‌ های دام‌ بر با توجه به نیازهای ویژه این موجودات طراحی شده ‌اند. تهویه مناسب، کنترل دما، تامین آب و غذا به طور مرتب همه از الزامات مهم برای حفظ سلامت و زنده ماندن حیوانات در طول پروسه حمل دریایی هستند.

کشتی های چند منظوره

کشتی ‌های چندمنظوره برای حفظ ایمنی بار و کشتی، دارای سیستم‌ های مهار و تثبیت بار هستند و برای بارگیری و تخلیه بار با جرثقیل‌ های داخلی مجهز شده‌ اند که برای حمل کالاهایی مانند فولاد، مصالح ساختمانی، چوب، کاغذ و مواد مشابه مناسب می باشند.

انواع کشتی های باربری از نظر ظرفیت

ظرفیت، یکی از مهمترین ویژگی‌ کشتی‌ های باربری است که به نوع کشتی بستگی دارد. انواع کشتی ‌های باربری با ظرفیت‌ های متفاوت وجود دارند که در ادامه برخی از آنها را معرفی خواهیم کرد:

کشتی های پانامکس

کشتی‌ های پانامکس، با ظرفیت حمل بار حدود 75 هزار تن، طول 280 متر و عرض 40 متر، یکی از انواع کشتی‌ های باربری بزرگ هستند که برای حمل انواع کالاها در سراسر جهان مورد استفاده قرار می ‌گیرند.

کشتی های Afra Max

کشتی های Afra Max کشتی‌ های بزرگی هستند که ظرفیت حمل نفت خام بین 80 تا 130 هزار تن را دارند. این کشتی‌ ها با تانکرهای نفت مجهز شده ‌اند و وظیفه حمل و جابجایی نفت خام بین کشورهای مختلف را بر عهده دارند.

کشتی های کپ سایز

کشتی ‌های کپ سایز یا دماغه گذر به دلیل ابعاد بزرگ و عدم تطابق با کانال ‌های پاناما و سوئز، برای عبور از این کانال‌ ها مناسب نیستند. این کشتی ‌ها با ظرفیت نامحدود و بدون محدودیت در بارگیری، برای حمل کالاهای بزرگ و سنگین در مسیرهای دریایی باز مورد استفاده قرار می ‌گیرند.

کشتی های سوئز گذر

کشتی‌ های سوئز گذر با طول و عرض نامحدود و حداکثر ارتفاع 68 متر برای عبور از کانال سوئز مناسب می باشند و ظرفیت حمل بار بین 12 تا 200 هزار تن را دارند. این کشتی ‌ها برای حمل بارهایی مثل سنگ آهن یا زغال به صورت فله ‌ای استفاده می شوند.

کشتی های Handy Max

کشتی ‌های Handy Max، با ظرفیت حمل بار خشک حدود 60 هزار تن، از متداول ‌ترین انواع کشتی ‌های باربری به شمار می روند. طول این کشتی‌ ها از حدود 150 تا 200 متر متغیر است و به دلیل طول استاندارد، قابلیت ورود به اکثر بندرها را دارند.

کشتی های VLCC/ULCC

کشتی‌ های VLCC و ULCC غول ‌های دریایی حامل نفت خام هستند که برای حمل نفت خام به مناطق مختلف جهان مورد استفاده قرار می ‌گیرند. VLCC ها با ظرفیت 150 تا 320 هزار تن برای حمل نفت به مناطق مدیترانه، آفریقای غربی و دریای شمال مناسب هستند و ULCC ها با ظرفیت 320 تا 550 هزار تن برای حمل نفت به مناطق خاورمیانه، اروپا، آسیای شرقی و آمریکای شمالی مورد استفاده قرار می ‌گیرند.

کشتی های Sea Max

کشتی ‌های Sea Max یکی دیگر از انواع کشتی های باربری هستند که با عبور از مسیر دریایی سن لورنزو، امکان دسترسی به دریاچه‌ های بزرگ آمریکای شمالی از طریق اقیانوس اطلس را فراهم می ‌کنند.

کشتی های چاینامکس

کشتی های چاینامکس دارای ظرفیتی حدود 400 هزار تن هستند که برای حمل و نقل کالا به چین در مسیرهای خاص مورد استفاده قرار می ‌گیرند.

کشتی ‌های مالاکامکس

کشتی ‌های مالاکامکس که با حداکثر اندازه مجاز برای عبور از تنگه مالاکا طراحی شده‌ اند، ظرفیت حمل بار بین 80 تا 120 هزار تن را دارند.

جمع بندی نهایی

حمل و نقل دریایی، نقش حیاتی در شبکه پیچیده تجارت جهانی ایفا می‌ کند. انواع مختلف کشتی‌ های باربری از غول‌ های عظیم تا شناورهای چابک، وظیفه جا به جایی کالاها را به عهده دارند و با هزینه ‌های مقرون به صرفه، موج کالاها را در سرتاسر دریاها و اقیانوس‌ ها به حرکت در می ‌آورند.

برخی از این کشتی ‌ها، به دلیل ابعاد بزرگ و ظرفیت بالای خود، تنها می ‌توانند در مسیرهای دریایی خاص با عمق کافی حرکت کنند. این کشتی‌ ها معمولا از آب ‌های آزاد عبور می ‌کنند و تخلیه بار آنها نیز توسط کشتی‌ های کوچکتر در بندرهای مختلف انجام می ‌شود. به طور کلی شناخت انواع کشتی‌ های باربری برای اطمینان از حمل و نقل ایمن و کارآمد بار، امری ضروری و حائز اهمیت است.