محمدامین حیات مقدم تحلیلگر سیاسی :
گومانه مغ از بزرگان زرتشت بود و در دربار هخامنشی منصبی عالی داشت.گوماته مغ از اینکه کمبوجیه برادر خود بردیه را در نهان کشته بود خبر داشت .در زمانی که کمبوجیه شاهنشاه ایران غیبت داشت گوماته مغ به یاری برادر خود که از نگاهبانان کاخ شاهنشاهی بود بر تخت نشست.گوماته مغ خود را بردیه پسر کوروش کبیر خوانده بود.
گوماته مغ بر خلاف کوروش کبیر نسبت به همه مذاهب بی طرف نبود.او مالیات ها را کاهش داده بود.سرانجام داریوش با کمک چند تن دیگر گوماته را کشتند و به جز پارسیان اکثر ملل آسیا برای مرگ گوماته اندهگین بودند.به گفته هرودوت پس از کشته شدن گوماته / هوتانه که یکی از هخامنشیان بود درباره نوع حکومت صحبت کرد و هوتانه از دموکراسی صحبت نمود و اینکه حکومت یک فرد سرانجام خوشی نخواهد داشت.
هوتانه در مورد وجود مجلس صحبت کرده بود و خواهان حکومت مردم بر مردم و تساوی حقوق بود.یکی دیگر از هخامنشیان گفته بود که هوتانه در اشتباه است و خواهان الیگارشی بود که برخی الیگارشی را حکومت عده ای خاص بر مردم میدانند.داریوش نیز بعد از کشته شدن گوماته در مورد نوع حکومت صحبت کرد و به نظر داریوش حکومتی بهتر از حکومت صالحترین شخص نیست.
داریوش اعتقاد داشت چون شخص صالح دارای بهترین نیات است پس در کار موفق خواهد بود.داریوش از حکومت الیگارشی انتقاد کرد و گفت اداره امور در دست چند تن نالایق خواهد افتاد و هر کس به دنبال نفوذ بیشتر است ودر الیگارشی بین افراد اختلاف به وجود می آید.
در هر صورت داریوش اعتقاد داشت که بهترین شیوه حکومت همان حکومت یک نفره است و داریوش در مورد حکومت مردم بر مردم گفته بود از وجود اشخاص فاسد نمیتوان احتراز کرد.داریوش گفته بود آزادی ما از برکت وجود یک نفر یعنی کوروش است و از نظر رعایت سنتی که بود چاره ای جز حکومت مطلقه نداریم.
سپس به جز هوتانه که از جمع بیرون رفت دیگران سخنان داریوش را پذیرفتند و او را به پادشاهی برگزیدند.هرودوت گفته بود که بعد از کشتن گوماته توسط داریوش و ۶ تن از همراهانش ، ایشان درباره آینده کشور و نوع حکومت به گفتگو پرداختند که هوتانه اعتقاد به حکومت مردم بر مردم داشت و او از بزرگان پارس بود و دخترش نیز یکی از زنان گوماته بود.دختر هوتانه در قتل گوماته به پارسیان کمک کرد.۶ تن از پارسیان به ریاست داریوش توانستند گوماته را از بین بردارند.
