جشن و سرور و پایکوبی انگلیسی های کاوشگر به همراه بومی های محلی پس از فواره نفت، نوید تولد تمدنی جدید و ایجاد شهری باشکوه در مسجدسلیمان به واسطه رسیدن به نفت را می داد و اتفاقا رینولدز پس از فارغ شدن از ارسال تلگراف خود به بریتانیا و ویلیام ناکس دارسی، مالک شرکت کاوشگر نفت و سرمایه گذار اصلی این عملیات مبنی بر رسیدن به نفت، به سرعت مقدمات ساخت منازل برای کارکنان شرکت نفت، ایجاد اماکن رفاهی نظیر سینما، باشگاه های ورزشی و رفاهی و ساخت پارک و ایجاد شهری جدید برای راهبری عملیات اکتشفاف و استخراج نفت را طرح ریزی کرد و اینگونه بود که اولین نشانه های شهرنشینی در 101 سال پیش در نقطه ای از جنوب ایران کلید خورد.

 

مسجدسلیمان به سرعت به شهری پیشرفته و مدرن با داشتن ده ها منطقه تفریحی و رفاهی همچنین کانونی برای اشتغال و درآمدزایی برای کشور ایران و حتی کشور انگلستان تبدیل شد و افراد فراوانی از نقاط مختلف ایران و حتی هندی ها و پاکستان ها برای اشتغال به این شهر سرازیر شدند.

 

چاه شماره یک مسجدسلمیان، نخستین مکانی که نفت در خاورمیانه از دل زمین جهید

 

شاید به مخیله هیچ کس خطور نمی کرد که این شهر جدیدالتاسیس در سال 1388 به شهری با مشکلات عدیده برای زندگی عادی تبدیل شود و شاید بسیاری از کسانیکه برای کسب شغلی پردرآمد به این شهر مهاجرت کردند فکر روزی را نمی کردند که فرزندان و نوادگان آنان با اشتیاق کامل مهاجرت از این شهر را به سکونت در آن ترجیح دهند و مسجدسلیمان به روزی برسد که با کاهش جمعیت مواجه شود اما واقعیت این است که مسجدسلیمان امروز به چنین وضعی دچار شده است.

پس از کاهش ذخایر نفت در مسجدسلیمان به واسطه استخراج بی محابای نفت توسط انگلیسی ها از مخازن این شهر، شرکت نفت مرکزیت خود را که سال ها پس از اکتشفاف نفت در این شهر مستقر کرده بود را به اهواز و حتی آبادان منتقل کرد و اینگونه افت و افول یک قدرت نفتی اجرایی شد و با خروج انگلیسی ها از آن شهر بسیاری از اماکنی که باعث ایجاد نشاط و پویایی در شهر می شد به خرابه تبدیل شدند.

هرچه ذخایر نفت در این شهر کم می شد نشانه های ویرانی و شکست در چهره MIS ( لقبی که انگلیسی ها به مسجدسلیمان داده بودند) بیشتر نمایان می شد و این سقوط تا جایی پیش رفت که مسجدسلیمان از در اختیار داشتن کمترین امکانات یک زندگی ساده شهری بی نصیب شد و بسیاری از ساکنان آن در آرزوی مهاجرت از این شهر رویایی هستند.

مشکل اصلی مسجدسلیمان تشکیل آن بر مبنای فعالیت های نفتی بود و بعد از کاهش ذخایر نفتی اصولا دیگر توجیهی در رسیدگی به این شرکت شهر از سوی شرکت نفت ایران احساس نمی شد و شهری که همه کاره اش صنعت نفت بود به منطقه ای بدون متولی تبدیل شد در حالیکه در این زمان بسیاری از شهرهای ایران با اتکا بر اعتبارات ناشی از نفت استخراج شده از این شهر دارای تشکیلات منسجم برای اداره یک شهر  و ایجاد شغل پایدار شده بودند.

 

مناطق آلوده به نفت در مسجدسلیمان

 

مشکل بعدی مسجدسلیمان این بود که با کاهش فعالیتهای نفتی در آن و انتقال مراکز اداری و مدیریتی شرکت نفت به اهواز، موج جدیدی از نسل جوان بیکار در این شهر به وجود آمد و متاسفانه این وضعیت هم اکنون شدت بیشتری پیدا کرده و بیکاری در این شهر به یک معضل اساسی تبدیل شده به گونه ای که آمار بیکاری در این شهر یکی از بالاترین نرخ های بیکاری کشور است.

علت بیکاری بالا در مسجدسلیمان هم این است که به دلیل فعالیت های گسترده صنعت نفت در این شهر کسی به فکر ایجاد کارخانجات و مشاغل مولد در این شهر نیفتاد و نبود اماکنی برای اشتغالزایی تاکنون نیز ادامه دارد و فعالیتهای شرکت بهره برداری نفت و گاز مسجدسلیمان در این شهر جوابگوی خیل عظیم بیکاران این شهر نیست.

 

مشکل دیگر مسجدسلیمان این است که به دلیل اینکه لایه زیرزمینی آسماری در این شهر با یک بالارفتگی مواجه شده، موجب شده نفت در نقاط بسیاری از این شهر به صورت جوشان از دل زمین نشت کند و باعث ایجاد مخاطرات فراوانی برای مردم ساکن این نقاط باشد.

  
در این خصوص نماینده مردم مسجد سلیمان با اشاره به ‌چاه های نفتی که در حریم مسجد سلیمان قرار دارند، گفت: قرار داشتن چاه‌ های نفت در حریم شهر علت تصویب نشدن طرح تفصیلی مسجد سلیمان است.

 

اسماعیل جلیلی با یادآوری اینکه شهرستان مسجد سلیمان از نظر وجود منابع نفتی بسیار قدیمی است و نخستین اکتشافات نفتی در این منطقه انجام شده است، ادامه داد: ۶۰۰ چاه‌ نفت در این منطقه وجود دارد که منطقه را دارای اهمیت خاصی کرده است.

 

منازل آلوده به نفت و لزوم جابه جایی آنها

 

وی ادامه داد: البته دراین منطقه در بخش آب و نیروگاه های برقی نیز پتانسیل ویژه ‌ای وجود دارد.

 

عضو کمیسیون برنامه بودجه و محاسبات مجلس نهم با بیان اینکه تلاشهای خوبی در دولتهای نهم و دهم در زمینه توسعه میادین نفتی در مسجد سلیمان صورت گرفته است، گفت: البته به دلیل کاهش این کمکها روند توسعه و پیشرفت پروژه ها در سال جاری در مسجد سلیمان کند شده است.

 

وی دلیل کند شدن پیشرفت پروژه ها در مسجدسلیمان را ناشی از کاهش درآمدهای نفتی دانست و تصریح کرد: در زمینه سایر حاملهای انرژی مثل برق، آب کمکها کمتر بوده است و زیرساخت هایی که انتظار داشتیم توسط دولت در بخشهای کشاورزی، صنعت و معدن انجام شود مغفول ماند و می توان گفت اصلا به آن توجه نشده است.

 

جلیلی همچنین در زمینه آلودگی در مناطق نفتی متذکر شد: سهم مردم مناطق نفتی نه تنها آلودگی نیست بلکه هزینه اکتشافات و فعالیت هر وزارتخانه ای را در این منطقه باید مردم بپردازند.

وی با بیان اینکه هر چاهی که اکتشاف می شود دارای حریمی است که ورود به آن ممنوع است، تصریح کرد: همین امر زندگی را در منطقه دچار اختلال کرده است.

 

نماینده مردم مسجد سلیمان در مجلس نهم در پاسخ به این پرسش که علت عدم تصویب طرح تفصیلی شهر مسجد سلیمان چیست؟ عنوان کرد: یکی از دلایل عدم تصویب این طرح وجود چاه های نفتی است که در حریم شهر قرار گرفته اند.

 

وی ادامه داد: برخی از این چاه ها بالای ۸۰ سال عمر دارند اما به رغم اینکه بررسی های ۱۰۰ ساله نشان می دهد خطری ندارند و پیر و کم توان هستند هنوز دلیل تاخیر در تصویب طرح تفصیلی محسوب می شوند.

 

روستای محروم کتک در مسجدسلیمان

جلیلی با بیان اینکه وزارت نفت باید کمک کند تا هر چه سریعتر حریم چاه ها مشخص و در نهایت حریم شهر نیز اصلاح شود، گفت: تنها در این صورت است که طرح تفصیلی شهر مسجد سلیمان تصویب و توسعه می‌یابد.

عضو کمیسیون برنامه بودجه و محاسبات مجلس نهم با اشاره به اینکه برخی از این‌ چاه ها در وسط منازل مسکونی شهر مسجد سلیمان قرار گرفته اند، تاکید کرد: با توجه به عمق چا‌ ‌ها و فاصله های متفاوتی که از شهر دارند وزارت نفت باید هر چه سریعتر برای این مشکل چاره ای بیندیشد.

نماینده مردم مسجدسلیمان در مجلس شورای اسلامی همچنین به یکی دیگر از مشکلات این شهر اشاره کرد و گفت: بیمارستانهای مسجدسلیمان و برخی تجهیزات موجود در این مراکز فرسوده اند و در این زمینه باید هرچه سریعتر اقدامی انجام شود.

جلیلی اظهار کرد: بیمارستان شرکت نفت در مسجدسلیمان با وجود قدمت زیاد همچنان مورد استفاده است و روند بازسازی این بیمارستان نیز به کندی پیش می رود.

وی افزود: زیرساخت‌های بیمارستان 22 بهمن این شهرستان نیز برای ارائه خدمات به شهروندان مسجدسلیمانی کافی نیست و به همین دلیل ساخت بیمارستان جایگزین در دستور کار قرار گرفته است. عملیات اجرایی این پروژه آغاز شده و در صورتی که این بیمارستان تکمیل و راه‌اندازی شود می توان امیدوار بود که بخشی از نیازهای این شهرستان در بخش درمانی برطرف شود.

جلیلی تصریح کرد: به طور کلی روند نوسازی و بازسازی بیمارستانها در مسجدسلیمان به دلیل کمبود منابع به کندی پیش می رود و از سرعت لازم برخوردار نیست و امیدواریم با تامین منابع و تخصیص اعتبارات لازم، روند بازسازی و ساخت بیمارستانها در مسجدسلیمان با سرعت بیشتری پیش رود.

نماینده مردم مسجدسلیمان در مجلس شورای اسلامی عنوان کرد: متاسفانه هزینه های درمانی در شهرهای محروم بسیار زیاد است و لازم است مراکز درمانی و بیمارستان ها در چنین مناطقی از برخی معافیتها برخوردار شوند؛ از سوی دیگر خدمات سازمانهای بیمه گر نیز باید افزایش یابد تا افراد ساکن در مناطق محروم متحمل هزینه های درمانی سنگین نشوند.

 

جلیلی در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر این که به ‌رغم پتانسیل منطقه علت بیکاری چیست؟ توضیح داد:‌ عدم استفاده از نیروهای بومی باعث شده تا نیروی انسانی متخصص و ماهر منطقه بدون شغل بماند.

وی ادامه داد: این در حالی است که سال گذشته ۲۰۵ سهمیه اشتغال داشتیم  ولی تنها ۱۲ نفر از حوزه انتخابیه در پست‌های مختلف استفاده شدند.

نماینده مردم در مسجد سلیمان، لالی، هفتگل و اندیکا درمجلس نهم شورای اسلامی افزود: هزینه رفت و آمد نیروهای غیر بومی به هزینه های عمومی تحمیل می‌شود. با وجود تلاشهای دولت در سال ۹۰ وجود مهندسان و نیروهای دانشگاهی بیکار در منطقه نشان کم لطفی مسئولان اجرایی به مناطق محروم است.