روزه داری و سیاست مداری

این نوشته در پی پاسخگویی به پرسش های زیر و اثبات ضرورت بهره مند شدن سیاست مداران از فواید و دستاوردهای ماه روزه داری و بیان نیازمندی آنان به آموزه های این ماه پرخیر است:

1 - فواید و دستاوردهای اخلاقی ، اجتماعی و سیاسی روزه داری چیست؟
2- آیا نیازمندی به دستاوردهای روزه داری ویژه فرو دستان و طبقه میانه جامعه است؟
3- برای سنجش میزان بهره مند شدن افراد روزه دار از فواید و دستاوردهای روزه داری ، چه راه هایی در اختیار داریم؟
4- بهترین موقعیت برای آزمودن انسان های مدعی بهره مند از روزه داری، کدام است؟

پاسخ پرسش اوّل:

از مجموعه ماهیت و نوع عبادات و اعمال در ماه روزه داری اینگونه دریافت می شود که روزه داری در ماه رمضان همراه و آمیخته با باورها ، رفتارها و سرشت هایی است که دسته ای از آن را می توان در قالب گزاره های زیر در آورد:
1-انسان (مسلمان) دارای زمینه ی انحراف از راه درست زندگی(جمعی و فردی) است.
2- انسان(مسلمان) قابل اصلاح ، باز پروری و بازگشت به راه درست است.
3- زیر پا گذاشتن امیال و خواسته ها ، می تواند به نیرومند شدن اراده تغییر و دگرگونی در انسان (مسلمان ) منجر گردد.
4- ماه روزه داری تمرینی است برای کوشیدن در جهت دستگیری از ستمدیدگان و رفع زمینه های ستم به دیگران.
5- ماه روزه داری، فرصتی است برای تمرین و آماده شدن در جهت مبارزه با تهی دستی و از میان بردن زمینه های فقر و تهی دستی در جامعه.
6- ماه روزه داری ، فرصتی است برای توانا و استوار کردن احساس همنوع دوستی ، عشق به دیگران ، ازخود گذشتگی به سود دیگران ، مهربانی با دیگران ، تمرین جدا شدن از خواسته ها و تقویت کردن معنویت انسانی در وجود خویش و دوری از تن پروری و استمرار بخشیدن به یاد آوری پروردگار جهان.
7- ماه رمضان ، فرصت مناسبی برای بازیابی و باز سازی اخلاق نیک در خویش و نمادی است برای نشان دادن لزوم گسترش پاک دامنی در جامعه.

پاسخ پرسش دوم:

برخی بر این باورند که تنها انسان های فرو دست و طبقه میانی جامعه ، نیازمند بهره برداری و بهره مندی از فواید و دستاوری های ماه روزه داری هستند . سرچشمه این باور اشتباه آن است که افراد فرودست وطبقات پایین و میانی جامعه ، از آنجا که آسیب پذیرترند و وسیله وابزار محدودی برای دفاع از موقعیت خود دارند و برای حفظ خود، پناهگاهی جز دست آویزی به مقدسات دینی ندارند ؛ از این رو بیش از دیگر افراد به مناسبت های مذهبی رو می آورند. به دیگر سخن ، دسته هایی از افراد فرودست و طبقات پایین و میانی جامعه ، به جا آوردن عبادات و مناسک جمعی را راهی برای رفع مشکلات زندگی وگریز موقتی و لحظه ای از دغدغه های روزمره زندگی می دانند. در حالی که هر چه امکان ضربه پذیری ،انحراف و گمراهی انسان بیشتر باشد و هر چه پیامدها و زیان های رفتار غلط یک فرد بیشتر باشد ، آن فرد به بهره گیری از دستاورد های ماه روزه داری نیاز مند تر است. به سخن دیگر هر چه موقعیت یک فرد فراهم آورنده زمینه برای ستم به دیگران و گمراه شدن از راه درست باشد ؛ ضرورت پیوستن و پیوند او به دستاورد های ماه روزه داری بیشتر است.
بر این پایه میتوان گفت که طبقات مرفه جامعه نیازمند تر به بهره گیری از آموزه های روزه داری هستند

پاسخ پرسش سوم:

قرار دادن یا قرار گرفتن افراد در موقعیت های ویژه ، شاید بهترین راه برای آشکار کردن یا آشکار شدن چهره واقعی و ویژگی های شخصیتی آنان باشد. بر این پایه می توان گفت فردی که در موقعیت استفاده نادرست از قدرت و ثروت قرار نگرفته است و امکان ستم به دیگران برای او فراهم نشده است، نمی تواند مدعی شود که دنیاپرست نیست و او با بهره گیری از فواید روزه داری، آخرت گرا شده است. به سخن دیگر برای آزمون درستی و راستگویی یک فرد یا گروه انسانی ، بهتر آن است که ایشان را در موقعیتی قرار دهیم که بتوانند با رفتارهای خوب و نیک ادعای خود را ثابت کنند.

پاسخ پرسش چهارم:

سیاست مدار شدن ، شاید یکی از بهترین موقعیت ها برای سنجش میزان پایبندی افراد به آموزه های ماه روزه داری و میزان بهره مند شدن سیاست مدار مورد نظر ، از فواید و دستاوردهای این ماه بزرگ باشد. برای فهم بهتر این موضوع ، لازم است تا پیرامون موقعیت سیاست مداری درنگ کنیم. در این راستا تنها به آوردن چند گزاره بسنده می کنیم :
1. سیاست مدار در پی دست یافتن به قدرت برای اداره جامعه بر اساس الگوی مورد نظر خویش است.
2. سیاست مدار برای رسیدن به قدرت، برآن است تا ایده های خود را برای مردم و افراد تاثیرگذارجامعه تشریح کند و بنا براین در پی یافتن راه های ایجاد ارتباط با مردم و جلب توجه انان است.
3. سیاست مدار در صورت رسیدن به قدرت ، در پی استمرار قدرتمندی خود است و کمتر به اصل "چرخش قدرت " وآماده کردن بستر برای "بهره مندی جامعه از همه ایده های سیاسی"تن می دهد.
4. سیاست مدار دارای رقیبانی است که مانند او می کوشند تا جا ی پایی در چرخه اداره جامعه داشته باشند. بر این پایه ، در صورت دست یافتن یک سیاست مدار به قدرت، احتمال سخت گیری او بر رقیبان دیروز بسیار است. این سخت گیری ، جهت محدود کردن امکان تشکل یابی رقیبان و عدم دست یافتن آنان به منابع مالی و ایجاد ارتباط با مردم است.
5. سیاست مدار برای رسیدن به قدرت و استمرار قدرتمندی خود نیازمند ثروت نیز می باشد و ازآن جهت که کسب درآمدهای نامشروع و از راه های غیر قانونی در جوامع بسته وغیر دموکراتیک برای او محتمل است ؛ امکان الوده شدن یک سیاست مدار بیش از دیگران است.
بر پایه آنچه پیرامون موقعیت "سیاست مداری" گذشت می توان گفت که سیاست مداران نیازمندترین افراد به آموزه ها ودستاوردهای ماه روزه داری می باشند زیرا در صورت بهره مند شدن از فواید و دستاوردهای این ماه پربرکت نه تنها بر رقیبان خود سخت نمی گیرند بلکه به آنان و دیگر مردم مهربانی می ورزند. راه دست یابی به قدرت را بر رقیبان خود نمی بندند و فعالیت آنان را محدود نمی کنند. راضی نمی شوند که به هر راه ممکن در قدرت بمانند. از تهمت زدن به رقیبان خود که امکان ارتباط با مردم ودفاع از خود را در اختیار ندارند ، پرهیز می کنند. قانون را ملاک و میزان رفتار خویش قرار می دهند و خود را بیش از دیگران، پای بند به اجرای آن می دانند. حقوق قانونی معترضان ، مخالفان و منتقدان خویش را رعایت می کنند.

بر پایه آنچه گفته شد می توان به این نتیجه رسید که سیاست مدار مسلمانی که به رفتارهای مثبت و شایسته یک سیاست مدار پای بند نیست ، از آموزه ها و فواید این ماه بهره ای نبرده است و از جاذبه های مثبت این ماه پربرکت وگردهمایی های بی ریای مردم تنها به عنوان ابزاری برای فریب آنان استفاده می کند. بی گمان در جوامعی که اینگونه سیاست مداران حکمرانی می کنند:
1." اخلاق " چه در حوزه فردی وچه در حوزه اجتماعی ، ویران می گردد.
2. قانون نادیده گرفته می شود و به راحتی زیر پا گذاشته می شود.
3. اعتماد مردم به نهاد دولت وحکومت سست می گردد.
4. فساد اداری و مالی گسترش می یابد.
5.ناهنجاریهای اجتماعی متعدد ، متنوع و دامنه دار می شود.
6. کشور رو به ویرانی و نگون بختی می رود.
7. مردم تا وقتی محترمند که سیاست مداران را همراهی و تایید کنند.
8. خودکامگی سیاست مداران موجب بی مایگی و بی اختیاری نهادهای قانونی در انجام وظایف و نقش آفرینی مثبت می گردد.

* دانشیار دانشگاه شهید چمران اهواز