خانه‌های تاریخی در شوشتر به عنوان معماری ایرانی و اسلامی، زیبایی‌های زیادی را برای گردشگران به تصویر می کشد هر چند برخی خانه‌های تاریخی در حال تخریب هستند.
حدیث شیخی نیا؛ «شوشتر» شهری است که بیش هفت هزار سال قدمت دارد و از معماری‌های ایرانی و اسلامی زیبایی برخورد دار است. در محدوده بافت تاریخی شوشتر بیش از ۲۶۰ اثر تاریخی ثبت شده است که از جمله سازه‌های آبی، خانه‌های تاریخی مسجد و بقعه در این شهر وجود دارد.
خانه‌های تاریخی به عنوان ظرفیت بسیار مهم در بافت تاریخی و سنتی شوشتر قرار گرفته‌اند. این خانه‌ها بیشتر به زمان «صفویه» و «قاجار» بر می‌گردند. خانه‌های تاریخی شوشتر معماری، فرهنگ، هنر و زندگی به سبک ایرانی است که پس از احیا و نوسازی می‌تواند فضای آرام بخشی را برای گردشگران و ارتباط با گذشتگان فراهم کند.
بیشتر خانه‌های شوشتر در قدیم، شکل‌گیری فضاهای اندرونی و بیرونی، طراحی سلسله‌مراتب فضایی از حیث محرمیت‌ها وجود داشت.
در شوشتر برخی از خانه‌های تاریخی با کاربری هتل، رستوران، کافه و… احیا شدند. این امر باعث شد که مردم تجربه بیشتری را در این زمینه و نگاه متفاوت به خانه‌های تاریخی از نگاه گردشگری پیدا کنند. این امر به صنعت گردشگری بسیار کمک می‌کند و هر ساله با گردشگران بسیاری در شهرستان شوشتر روبه‌رو می‌شویم.
در این حین خانه‌هایی هم وجود دارد که در حال تخریب هستند و سال‌های سال است که بدون هیچ مرمت و بازسازی در حال نابودی به سر می‌برند.
خانه مستوفی از بناهای تاریخی شهرستان شوشتر و از آثار ارزشمند ایران کهن به شمار می‌رود. قدمت این بنا مربوط به دوران «قاجار» است. امروزه این عمارت تاریخی به عنوان بخشی از مجموعه مستوفی شوشتر که شامل مسجد، حمام، پل و خانه تاریخی است.
خانه مستوفی شوشتر دارای موزه، رستوران، صنایع‌دستی و عکاس‌خانه است؛ این عمارت از سوی سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد (یونسکو) به عنوان مرکز پایگاه اطلاع‌رسانی میراث فرهنگی و گردشگری شوشتر تعیین شد و هر ساله میزبان جمع زیادی از گردشگران خارجی و داخلی است.
خانه تاریخی «امین زاده» نیز در دوران «قاجار» توسط شخصی به نام امین زاده ساخته شده است؛ این خانه که در سال ۷۸ به شماره ۲۴۴۶ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید و یکی از بناهای شاخص در بافت قدیمی شوشتر است.
این خانه در چهار طبقه شامل شودان، شبستان، همکف و طبقه اول است؛ به روش دورساز و ایوان مرکزی شوادی ساخته شده است. این بنا دارای تزئین‌های بسیار زیبای آجر سنگ شامل گچ‌برهای مشبک و حجاری بر پیشانی ایوان‌ها در ضلع جنوبی قرار دارد. این اثر در سال‌های گذشته مرمت و بعد از آن رها شد که این امر باعث دوباره تخریب هرچه بیشتر این خانه شده است.
جذب سرمایه‌گذار
فعال میراث فرهنگی در خصوص خانه «امین زاده» در گ اظهار کرد: خانه امین زاده یکی از بزرگ‌ترین خانه‌های شوشتر محسوب می‌شود که برای احیای این خانه به یک یا چند سرمایه‌گذار نیازمندیم.
وی افزود: چندین فاز از این خانه طی سال‌های گذشته مرمت شد و بعد از آن رها شده است و اگر به همین صورت باقی بماند مرمت‌های انجام شده تخریب می‌شوند.
محمد منصوریان با اشاره به اینکه این خانه ثبت ملی است، بیان کرد: بودجه مرمت این خانه یک بار برای همیشه تخصیص پیدا کند و بعد از مرمت واگذار به صندوق احیا برای جذب سرمایه‌گذار شود.
ثبت ۲۰ خانه تاریخی در شوشتر
رئیس میراث فرهنگی شوشتر اظهار کرد: در شهرستان شوشتر ۲۰ خانه ثبتی در میان آثار ثبت شده خود دارد.
وی افزود: بیشتر خانه‌های شوشتر تغییر کاربری شدند و شوشتر اولین شهر تاریخی به عنوان تغییر کاربری در استان است.
علی‌محمد چهارمحالی با اشاره به خانه‌های تاریخی شوشتر، بیان کرد: خانه‌های تاریخی شوشتر مزین به نام آیه‌های الهی است که از نظر فرهنگی بسیار ارزشمند هستند. این خانه‌ها به عنوان یک چرخه گردشگری برای استان و شهرستان مفید هستند.
وی افزود: چهار خانه در شهرستان شوشتر برای رونق گردشگری در حال تکمیل هستند.
نبود اعتبارات
رئیس میراث فرهنگی شوشتر در خصوص خانه «امین زاده» عنوان کرد: خانه امین زاده جزو آثار ملی است و مالکیت این خانه با اداره راه و شهرسازی استان خوزستان است.
وی در خصوص مرمت این خانه، افزود: خانه امین زاده در سال‌های گذشته چند فاز آن مرمت شد اما به دلیل نبود اعتبارات در حال تخریب است، برای مرمت و بازسازی این خانه توسط اداره کل راه و شهرسازی استان میراث حمایت‌های لازم را انجام می‌دهد.
چهارمحالی با بیان اینکه شهرستان «شوشتر» آثار جهانی دارد، اظهار کرد: اعتبارات برای مرمت آثار تاریخی قطره‌ای و ناچیز است؛ یکی از راه‌های رونق گردشگری در شوشتر استفاده از این خانه‌ها است.
وی در پایان گفت: باید از این آثار حمایت و اعتبارات بهتری اختصاص داده شود و وارد صنعت گردشگری شد.
اعتبار سه میلیاردی
معاون بازآفرینی شهری و مسکن اداره کل راه و شهرسازی خوزستان در خصوص خانه «امین زاده» اظهار کرد: این خانه ارزش بازآفرینی و سرمایه‌گذاری را دارد و برای مرمت بازسازی آن حدود سه میلیارد تومان اعتبار نیاز است.
وی در خصوص مرمت این خانه، بیان کرد: مرمت خانه امین زاده باید در یک اقدام مشترک توسط دستگاه‌های خدمات رسان و مرتبط در یک برنامه زمان‌بندی بازآفرینی شود.
محمدحسین پناهی ادامه داد: باید دستگاه‌های متولی به طور مشترک با مصوبه ستاد بازآفرینی شهر که دبیر آن شهرداری است، تعهد تأمین اعتبار مشترک کنند ولی تاکنون امکان تعهد تأمین اعتبار تحت عنوان اقدام مشترک در ستاد صورت نگرفته است.
معاون بازآفرینی شهری و مسکن اداره کل راه و شهرسازی خوزستان در پایان یادآور شد: اداره کل راه و شهرسازی آمادگی دارد با مشارکت سرمایه‌گذار و واگذاری بهره‌برداری به سرمایه‌گذار، این بنای تاریخی را به شرط احیا بنا، احیا کند.
شوشتر ظرفیت‌های گردشگری و تاریخی بی شماری را در دل خود دارد که برای نمونه احیای خانه‌های تاریخی در کنار وجود سازه‌های آبی تاریخی شوشتر می‌تواند محلی برای توسعه گردشگری در این شهرستان باشد.
