اجرای گام دوم طرح 550هزار هکتاری ویژه سفر مقام معظم رهبری در استان های خوزستان و ایلام ، بزرگترین طرح کشاورزی پس از انقلاب اسلامی که می تواند تحول اساسی در بخش کشاورزی منطقه به وجود آورد، در انتظار تخصیص اعتبار است.

هم اکنون با پایان گام نخست این طرح ملی کشاورزی در استان های خوزستان و ایلام ، برنامه ریزی و هماهنگی لازم برای اجرای گام دوم این طرح از سوی موسسه جهاد نصر وابسته به وزارت جهادکشاورزی انجام شده که به گفته مسئولان این موسسه در صورت تخصیص اعتبار ، عملیات اجرایی گام دوم در هشت شهرستان باقی مانده در استان خوزستان و ایلام شروع می شود.

طرح 550هزار هکتاری که به نام مقام معظم رهبری و همزمان با سفر ایشان به خوزستان در سال 1375مطرح شد سال ها به دلایل مختلف پیشرفت چندانی نداشت و اختصاص اعتبارات قطره چکانی، در عمل مانع تحول اساسی در پیشرفت این طرح بود.

این طرح بزرگترین طرح کشاورزی تاریخ کشور و از مهمترین طرح های مهم کشاورزی خاورمیانه است و به لحاظ گستره آن تا این مرحله ، منشاء آثار و برکات مهم اجتماعی ، اقتصادی و حتی سیاسی و امنیتی مرزی برای خوزستان بوده است. 

بنا بر گفته رئیس سازمان جهاد کشاورزی خوزستان ، تخصیص 1.5میلیارد دلار از صندوق توسعه ملی برای گام نخست این طرح ، 18برابر کل اعتبارات تخصیصی در حوزه زیرساختهای بخش کشاورزی استان در 50 سال اخیر بوده است.

کیخسرو چنگلوایی حفظ منابع آب و خاک ، مهار بخشی از کانون های ریزگردها ، اشتغال بیش از 40هزار نفر ، صرفه جویی یک میلیارد متر مکعبی ، مهاجرت معکوس(از شهر به روستا)توزیع متوازن جمعیت در مناطق مرزی و دور از مرکز را از آثار مهم اجرای گام نخست طرح 550هزار هکتاری بیان کرد .

وی افزود: با اجرای این طرح 150هزار هکتار از کانون های مستعد ریزگرد زیر کشت های دائمی و شبکه های آبیاری قرار گرفته است.

گام نخست این طرح عظیم ملی شامل تجهیز ، نوسازی و زهکشی 245هزار هکتار در 19 شهرستان استان خوزستان از سال 1392همزمان با روی کارآمدن دولت تدبیر و امید با تخصیص اعتبار1.5میلیارد دلار از صندوق توسعه ملی آغاز شد و اواخر آبان ماه با حضور اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهوری به طور رسمی به بهره برداری رسید.

از مجموع 550هزار هکتار این طرح ، 500هزار هکتار در خوزستان و 50هزار هکتار در استان ایلام است که در گام نخست نیز 35هزار هکتار از اراضی استان ایلام بهسازی و نوسازی شد و زیرکشت قرار گرفت.

مدیرعامل موسسه جهادنصر می گوید: بر اساس بررسی های به عمل آمده ، در لایحه بودجه پیشنهادی سال 1398دولت که به تازگی توسط رئیس جمهوری تقدیم مجلس شورای اسلامی شده است هیچ ردیف اعتباری برای گام دوم طرح 550هزار هکتاری در نظر گرفته نشده است.

محمد جواد صالحی نژاد گفت: اگر دولت ردیف اعتباری برای گام دوم این طرح در نظر نگیرد ، فاینانس یا برداشت از صندوق توسعه ملی 2 راهکار برای تزریق اعتبار و منابع مالی خارجی برای شروع گام دوم طرح 550هزار هکتاری ضروری خواهد بود ، در هر حال تخصیص اعتبار مورد نیاز گام دوم طرح باید تعیین تکلیف شود.

بر اساس ارزیابی های صورت گرفته از سوی سازمان برنامه و بودجه خوزستان ، موسسه جهاد نصر و جهاد کشاورزی خوزستان، برای اجرای گام دوم این طرح شامل احداث کانال های درجه یک آبیاری ، زهکشی ، نوسازی و تجهیز 255هزار هکتار از اراضی باقی مانده که مطالعات آن انجام شده 3.5میلیارد دلار یا معادل ریالی آن مورد نیاز است.

مدیرعامل موسسه جهاد نصر در این زمینه می گوید: موضوع تخصیص اعتبار ارزی یا ریالی گام دوم طرح 550هزار هکتاری قبل از پایان گام نخست آن در نشست های مختلف مطرح شده بود و با وجود پیگیری های لازم ، این موضوع وارد مرحله تصمیم گیری نشد. 

مجری طرح 550هزار هکتاری خوزستان و ایلام ، انجام نشدن گام دوم و یا تاخیر در اجرای آن را نوعی معطل کردن ظرفیت های طبیعی و هدررفت سرمایه های ملی دانست خواستار تصمیم اجرایی دولت برای تخصیص اعتبار مورد نیاز گام دوم این طرح شد.

رئیس سازمان جهادکشاورزی خوزستان در خصوص اهمیت درآمدزایی این طرح می گوید: با اجرای گام نخست این طرح درآمد سالانه کشاورزان استان 80هزار میلیارد ریال افزایش یافته که با اجرای فاز دوم ، این رقم به 160هزار میلیارد ریال خواهد رسید.

به گفته وی این در حالی است که ارزش مجموع تولیدات سالانه کشاورزی و باغی خوزستان با احتساب نیشکر حدود 250هزار میلیارد ریال است. 

چنگلوایی با اشاره به عوامل موفقیت در اجرای فاز نخست این طرح گفت: عزم ملی ، حمایت همه جانبه ، همراهی مردم و همت دولت(وزارت کشاورزی و نیرو) از عوامل موفقیت اجرای گام نخست طرح 550هزار هکتاری بوده است.

وی با بیان اینکه در اجرای فاز دوم این طرح نباید فرصت سوزی شود، بر تخصیص اعتبار لازم برای شروع فاز دوم طرح 550هزار هکتاری تاکید کرد. 

معاون اجرایی موسسه جهاد نصربا اشاره به بهبود کمیت تولیدات کشاورزی در اراضی زیرکشت در گام نخست این طرح گفت: متوسط برداشت گندم در این زمین ها در سال گذشته زراعی با وجود آنکه خوزستان با خشکسالی بی سابقه رو به رو بود حدود 3.5تن در هکتار بود و پیش بینی می شود در سال زارعی جاری با تداوم بارش های مناسب ، متوسط برداشت گندم در این زمین ها به 4.5تن در هکتار برسد که این رقم پیش از اجرای طرح کمتر از یک تن بود.

حسن علاقه بند افزود: درآمد کشاورزان زیرپوشش طرح ،در مقایسه با پیش از اجرای طرح نوسازی و تجهیز این زمین ها ، سه تا چهار برابر شده و ارزش این اراضی به همین میزان افزایش داشته است.

به گفته وی با اجرای کامل طرح 550هزار هکتاری ، تولیدات سالانه زراعی و باغی استان خوزستان از 15.8 میلیون تن فعلی به 25میلیون تن خواهد رسید و از این رهگذر 300هزار فرصت شغلی جدید در بخش کشاورزی این استان ایجاد می شود.

کارشناسان بخش کشاورزی خوزستان بر این باورند که تاخیر در اجرای گام دوم طرح 550هزار هکتاری ، آهنگ توسعه کشاورزی استان که منشاء اشتغال مولد، درآمد و امنیت غذایی کشور است را کند ، روند توسعه در مناطق باقیمانده را متوقف کرده و شکاف طبقاتی را افزایش خواهد داد که این مساله می تواند به مهاجرت های بی رویه روستاییان به شهرها دامن بزند.