خوزنیوز: فرصت گفت و گو با استاندار خوزستان در آستانه برگزاري سومين همايش ملي مسئوليت هاي اجتماعي شركت، حاصل شد؛ همايشي كه با حمايت وزارت نفت و با هدف تبيين و تسهيل عمل به مسئوليت هاي اجتماعي اين وزارتخانه كليدي و ايجاد تعادل و رابطه اي منطقي ميان توسعه صنعتي و محيط طبيعي و انساني و به عبارتي رفتار مسئولانه صنايع بزرگ برگزار مي شود و ماحصل آن بايد در قالب تحولاتي در استان هاي نفتخيز از جمله خوزستان  نمايان شود.

به گزارش خوزنیوز و به نقل از روابط عمومي شركت ملي مناطق نفتخيزجنوب؛ آنچه مي خوانيد خلاصه اي است از گفت و گويی صميمانه با دكتر غلامرضا شريعتي در اين رابطه كه در تراكم جلسات شبانه روزي و در فاصله ميان دو بازديد ايشان از شهرهاي دزفول و حميديه انجام شد.

مسئوليت اجتماعي از نگاه دولت چگونه تعبير مي شود با توجه به اينكه عمده صنايع و سازمان هاي بزرگ در كشور ما دولتي است؟

در يك نگاه كلي تا پيش از الزامي شدن مباحث مرتبط با توسعه پايدار و حفظ محيط زيست انساني ، شركت ها و صنايع بزرگ نيازي به ارتباط با جامعه و رسيدگي به مشكلات و چالش هايي كه احيانا فعاليت آنها براي اجتماع در پي داشت، نمي ديدند. اما با گسترش فعاليت هاي صنعتي ، ايجاد رقابت و بروز مشكلات اجتماعي ميان مردم و اين صنايع شرايطي به  وجود آمد كه ادامه كار خود سازمان ها را به چالش مي كشيد. لذا  اين انديشه در باور مديران سازمان ها و دانشمندان حوزه مديريت و هم جامعه شناسي به وجود آمد كه  رسيدگي به مشكلات محيط پيرامون نه يك اقدام صرفا بشردوستانه و يا روشي براي ايجاد الفت با مردم كه يكي از ضرورت هاي  دوام كسب و كار و بقاي سودآوري است. امروزه بخشي از مسئوليت هاي اجتماعي از جمله مباحث مرتبط با محيط زيست و توسعه پايدار، يك امر حاكميتي است كه با منافع عمومي ما گره خورده است و دولت به عنوان مجري قانون اساسي و حقوق مردم ، موظف به پيگيري آن است؛ خواه طرف مقابل بخش دولتي باشد خواه غير دولتي. از طرفي خود صنايع همانگونه كه اشاره شد بانگاهي به مصالح و منافع دراز مدت، رسيدگي به مشكلات جامعه را در برنامه هاي خود مي گنجانند بخصوص كه اين مشكلات از عملكرد آنها نشات گرفته باشد.

عملكرد صنعت نفت را به عنوان مهمترين صنايع كشور در اين زمينه چگونه ارزيابي مي كنيد؟

صنعت نفت، مادر صنايع و اصلي ترين مزيت اقتصادي استان خوزستان محسوب مي شود. البته خوزستان در بسياري از زمينه ها رتبه نخست را دارد اما به علت اينكه خاستگاه و مركز اصلي توليد و صادرات نفت خام كشور محسوب مي شود، اين صنعت ، قابل مقايسه با هيچ يك از مزيت هاي ديگر نيست. لذا طبيعي است كه بيشتر نگاه ها به نفت و صنايع مرتبط با آن دوخته شود. از طرفي صنعت نفت به سب قدمت، وسعت حوزه عمليات و آميزش با شهرها و مناطق مسكوني، از همان ابتداي كار .و پيش از آن كه قوانيني در زمينه مسئوليت هاي اجتماعي وضع شود، كمك هايي در قالب خدمات اجتماعي و عمران و آبادي به مناطق پيراموني ارائه داده است كه البته در طول يكصد سال گذشته فراز و فرود داشته است. به گونه اي كه در برهه اي از زمان بنا به ضرورت توليد، با گسيل امكانات ، شهرهاي بزرگ و مدرني را بنيان نهاده و زير ساخت هاي پيشرفته اي تدارك ديده است اما چند دهه بعد با كاهش توليد نفت، به تدريج آن مناطق را رها نموده و با قطع امكانات و كمك ها، همان صنعت شهرهاي آباد به محروم ترين مناطق استان و كشور بدل شده اند. بعد از انقلاب تلاش زيادي صورت گرفت تا در اين نگاه و نوع رفتار كه ميراث شركت هاي خارجي بوده ، تجديد نظر شود. من بر اين باورم كه دولت تدبير و اميد با احياي بحث مسئوليت هاي اجتماعي، در اين مسير موفق تر بوده است و شواهد و قراين نشان مي دهد كه رويكرد جديد وزارت نفت نيز جلوگيري از تكرار تجربه هاي گذشته، و تضمين توسعه اي متوازن و پايدار است.

در زمان حاضر چطور؟ آيا عملكرد شركت هاي تابع وزارت نفت در خوزستان مسئولانه است؟

در يك جمع بندي كلي عملكرد سال هاي اخير وزارت نفت را مثبت ارزيابي مي كنم بويژه تجربه يك سال گذشته كه من به عنوان استاندار نوع تعامل و همكاري وزير محترم نفت را در ارتباط با چالش هاي استان مشاهده كرده ام، رويكرد جديد اين وزارتخانه را مثبت ارزيابي مي كنم. ما در اين مدت، در موارد متعددي از كمك شركت هاي نفتي بخصوص شركت ملي مناطق نفتخيزجنوب برخوردار شده ايم. در بحث رسيدگي به مناطق پيراموني تأسيسات، راهسازي، كمك به دانشگاهها و مراكز پژوهشي، مشاركت در برنامه هاي فرهنگي و اجتماعي و نقش آفريني در زمينه اجراي برنامه هاي دراز مدت زيست محيطي و بيابان زدايي اين شركت همواره پيشگام بوده است. با اين وجود نبايد از نظر دور داشت، ميزان خدماتي كه در ارتباط با مسئوليت اجتماعي ارائه مي شود، پاسخگوي انتظارات و توقعات مردم از دولت و هم از  نفت نبوده است.

اين انتظارات چگونه به وجود آمده اند؟

نفت علاوه بر تأثيرات اقتصادي و توسعه كسب و كار در جنوب، در زمينه تحول اجتماعي، فرهنگي نيز تأثيراتي داشته است كه از جمله آنها ارائه سبك و شيوه زندگي و به عبارتي افزايش كيفيت زندگي در شهرهاي نفت خيز بوده است. پس مي توان نتيجه گرفت كه خود اين انتظارات را هم نفت به وجود آورده است. از سويي ، چون اين صنعت يك صنعت پيشرو، توسعه يافته و داراي ويژگي ها و استانداردهاي بين المللي است  و به تعبيري دروازه ورود مدرنيته به ايران بوده است، به طور طبيعي در هرجا كه نفت فعاليت داشته باشد، انتظار مي رود رونق و توسعه بيشتري را شاهد باشيم. بنابراين توقع مردم خوزستان از صنعت نفت و دولت به نسبت ساير استان ها بيشتر است كه با توجه به پتانسيل مادي و معنوي و سهم خوزستان در توليد ناخالص ملي امري منطقي و پذيرفته شده است.

تأثير همكاري وزارت نفت  و توافقاتي كه با حضور وزير محترم نفت در زمينه كمك به رفع مشكلات نواحي پيراموني شهرها بخصوص حاشيه اهواز صورت گرفت، در كدام بخش ها محسوس تر بوده است؟

بي اغراق،  اگر حمايت هاي وزارت نفت نباشد بسياري از مسايل و مشكلات استان نه تنها روي زمين مي ماند بلكه ممكن است به بروز مشكلات بزرگتري منجر بشود. من در ابتداي قبول مسئوليت استانداري ، در ديداري با وزير محترم نفت بخشي از مهمترين چالش هاي خوزستان بويژه مشكلات بخش هاي حاشيه اي را مطرح كردم و يادآور شدم كه شكاف و فاصله اي ميان مردم و صنعت نفت ايجاد شده كه براي پر كردن آن بايد تدبير لازم اتخاذ شود. دو راه حل نيز در اين زمينه مطرح شد: نخست اينكه با روشنگري و واقع بيني اطلاع رساني مؤثري در زمينه رسالت اصلي وزارت نفت صورت گرفته و مردم را نسبت به ملي بودن صنعت نفت و تعلق درآمدهاي آن به كل كشور آگاه كنيم تا از ايجاد انتظارات نابجا و غلبه نگاه بخشي پيشگيري شود. دوم اينكه وزارت نفت با انجام مطالعات دقيق و بازنگري در مقررات، تمهيدي بينديشد تا در كنار فعاليت هاي محوري مرتبط با توليد و استخراج، نگاه جدي تري به توسعه متوازن داشته و در جهت منافع عموم مردم اقدامات چشمگير و تأثير گذارتري را به انجام برساند.

نوع نگاه اقاي مهندس زنگنه و مديران صنعت نفت در خوزستان به اين مقولات چگونه است؟

آقاي زنگنه اولين وزير نفتي است كه در فاصله يك سال دو بازديد از مناطق حاشيه اي اهواز و شهرهاي اطراف داشته است بعلاوه ايشان اعتبارات قابل ملاحظه ای به ساماندهي مشكلات اين مناطق و تأمين آب، ايجاد فاضلاب و زير ساخت هاي شهري اختصاص داده اند كه از محل آنها پروژه هايی متعدد تعريف و به اجرا در آمده است.

ترديدي نيست كه اين حجم از همكاري ها در گذشته سابقه نداشته و اين ميزان از همراهي از يك سو نتيجه تعامل استانداري و جايگزين كردن روش مدارا و همراهي به جاي رويكرد دستوري بوده  و از سوي به تدبير و برنامه هاي شخص وزير محترم نفت به عنوان وزير معين استان خوزستان و شخصيت و منش اجتماعي مديران نفتي از جمله آقاي مهندس عالي پور بر مي گردد كه در اين مدت يك حد نصاب جديد از همكاري با استان را به ثبت رسانده به گونه اي كه تقريبا در تمام برنامه هاي مهم و كليدي استان، كليه بازديدهايي كه در حوزه عمليات نفت انجام مي شود و رفع عمده مشكلات شهرها ، مناطق نفتخيزجنوب عصاي دست دولت و يار ثابت قدم استان بوده است.

آيا اين اقدامات رضايت نسبي هم در پي داشته است؟

آثار و نتايج اين اقدامات در بلند مدت آشكار مي شود اما بي ترديد كمك به ايجاد امكانات در روستاها، تأمين آب آشاميدني ، احداث مدرسه، مراكز درماني ، راه و زيرساخت هاي ارتباطي موجب مي شود تا از گسترش بحران مهاجرت از روستاها به شهرها و حاشيه نشيني جلوگيري شود. افزايش اعتماد عمومي به كارآمدي نظام و بهبود سطح زندگي و ارتقاي سرمايه هاي اجتماعي و در نهايت ايجاد امنيت پايدار نتيجه عمل به مسئوليت هاي اجتماعي است.

 يكي از معضلات استان خوزستان مسئله بيكاري است كه خود سرمنشاء بسياري از مشكلات اجتماعي است در اين زمينه چه انتظاري از صنعت بالنده نفت داريد؟

در بحث اشتغال وزارت نفت به 2 طريق مي‌تواند گره گشايي كند: نخست از طريق جذب نيرو و اشتغال مستقيم در پروژه‌ها، چاههاي جديد و تأسيسات مرتبط با فرآورش نفت در مناطقي كه در حال توسعه هستند مثل غرب كارون كه مثلا‌ً به ازاي هر چاه نفت و دكل حفاري افزون بر 200 نفر مشغول به كار مي‌شوند و اميدواريم كه سرمايه گذاري ها در اين بخش منجر به افزايش توليد و درآمد براي كشور بشود و از طرفي اشتغال مستقيم نيز براي جوانان نيز ايجاد كند.
دوم از طريق اشتغال و كارآفريني غير مستقيم ، به عنوان مثال در شركت هايي مثل مناطق نفتخيزجنوب، كه استخدام و جذب نيرو با لحاظ نيازهاي ضروري توسعه، جايگزيني بازنشستگان و... از طريق آزمون سراسري صورت مي گيرد. اشتغال زايي از طريق ايجاد كسب و كارهاي كوچك، كارگاه‌هاي توليدي و بنگاه‌هاي اقتصادي شكل گرفته در اطراف نفت قابل تصور است؛ نمونه موفق اينگونه مشاغل را در رابطه ميان نفت و سازندگان استان شاهد هستيم.

ايجاد صنايع پايين دستي، احداث پالايشگاه هاي كوچك و سرمايه گذاري بخش خصوصي در اطراف نفت به عنوان مثال ايجاد تأسيساتي براي فرآوري گازهاي همراه نفت همزمان دو اثر مثبت در پي دارد نخست ايجاد درآمد و اشتغال مولد و دوم كاهش آلودگي محيط زيست كه هر دو موجب معكوس نمودن روند مهاجرت مي شوند.

زمينه سازي براي سرمايه گذاري خارجي در بخش نفت با توجه به امضاي تفاهمنامه هاي متعددي در اين زمينه، و حمايت از سازندگان تجهيزات صنعت نفت در قالب تضمين خريد محصولات كيفي و داراي استاندارد از مهمترين راهكارهاي ايجاد كسب و كار و افزايش اشتغال است. ناگفته نماند نفت و حفاري در دوران ركود با حمايت خود از صنايع كوچك و خريد محصولات صنعتي مورد نياز از سازندگان استاني، نقش مهمي در ادامه فعاليت شهرك هاي صنعتي و جلوگيري از تعطيلي كارگاه ها ي فعال استان داشته اند.

در يك جمع بندي كلي با توجه به آغاز فصل تازه اي از همكاري نفت و مسئولان استاني در دولت يازدهم چشم انداز استان خوزستان را در دولت آينده و سال هاي پيش رو چكونه ارزيابي مي فرماييد؟

قبل از اينكه به اين سوال پاسخ دهم لازم است يك اشاره اي داشته باشم به اينكه رويكرد ما در تداوم همكاري دستگاهها و صنايع بزرگ از جمله نفت، فولاد، حفاري ، سازمان آب و برق ، منطقه آزاد و تا حدودي نيشكر و سايردستگاهها، هم چون يكسال گذشته بايد حول محور نفع عموم و خير جمعي باشد. من بجز مطالبه كمك‌هايي براي رفع مشكلات و گرفتاري عموم جامعه،  در اين مدت هيچ درخواست شخصي يا نفع گروهي يا سفارش و توصيه‌اي براي فرد خاصي را مطرح نكرده‌ام و خدا را شاكرم كه هرچه خواسته‌ام مربوط به عموم مردم بوده است. وقتي منافع عموم مردم محور تعاملات باشد، سازمان ها نيز از پشتيباني سرمايه هاي اجتماعي برخوردار مي شوند و نتيجه تعامل، برد برد و نفع طرفين خواهد بود لذا مي توان به تدام آن اميدوار بود.

 بي ترديد مشكلات استان خوزستان به دلايل مختلف كه از حوصله اين گفت و گو خارج است، نسبت به برخي از استان هاي همجوار ، بيشتر است اما با وجود امكانات و زير ساخت هاي صنعتي، كشاورزي، موقعيت جغرافيايي، بنادر استعدادهاي طبيعي و اقليمي  و از همه مهمتر سرمايه انساني و همسازي بي نظير اقوام ، و اراده اي كه در شخص آقاي دكتر روحاني رياست محترم جمهور وجود دارد، مي توان اميدوار بود كه در يك برنامه زمانبندي سه تا 5 ساله تحولي در وضعيت كلي استان پديد بياوريم كه خوزستان به مقام و جايگاهي در خور مردم شريف و متناسب با دارايي هاي مادي و معنوي اش ارتقا يابد.