مدیر حوزه آبادان و خرمشهر طرح مقام معظم رهبری می گوید مادامی که تمامی کشاورزان در زمین های خود حاضر نباشند، تلاش های ما و دیگر کشاورزان برای احیای نخیلات این منطقه به ثمر نخواهد نشست و این حضور را کلید احیای نخیلات آبادان و خرمشهر می داند.

درخصوص وضعیت و پیشرفت طرح 550 هزار هکتاری در آبادان و خرمشهر توضیح دهید

فرخ توکلیان مدیر حوزه آبادان و خرمشهر طرح مقام معظم رهبری: از کل ۵۵۰ هزار هکتار طرح مقام معظم رهبری در آبادان و خرمشهر ۱۶ هزار و ۶۰۰ هکتار آن مربوط به فاز نخست است که 9۱۰۰ هکتار آن سهم آبادان و حدود ۷۵۰۰ هکتار آن سهم خرمشهر و مینوشهر است. پیشرفت فیزیکی کار بالای ۵۰ درصد بوده و بیش از ۱۲۰۰ میلیارد ریال اعتبار تاکنون از سوی موسسه در آبادان و خرمشهر و مینوشهر در قالب طرح احیای زمین های کشاورزی پرداخت شده است.همچنین پیش بینی میشود که اجرای عملیات فاز اول تا پایان سال 96 به اتمام برسد.

با اتمام طرح 550 هزار هکتاری،درحوزه آبادان و خرمشهر تولیدات کشاورزی بین ۳۰۰ تا ۳۵۰ هزار تن افزایش می‌یابد و با توجه به سرانه اشتغال باغات و نخیلات در آبادان پیش‌بینی می‌شود با اتمام این پروژه بین ۲۲ تا ۲۵ هزار فرصت شغلی مستقیم و غیرمستقیم در خرمشهر و آبادان ایجاد شود.در حال حاضر در 7 پروژه در دست اقدام بیش از ۶۵۰ نفر مشغول به کارند که بالغ بر ۸۵ درصد افراد شاغل بومی منطقه استان بوده و بیش از ۶۰ درصد آن ها بومی شهرستان هستند.

وضعیت کار در زمین ها چگونه است و با چه مشکلاتی مواجه هستید؟

 یکی از بحث های عمده، بحث خود اجرایی ست که در قالب این طرح موسسه بخش هایی از کار را به خود بهره برداران و باغداران  سپرده است. با توجه به تراکم نخل درباغها  و عدم امکان تردد ماشین آلات، برای کاهش آسیب ناشی از تردد ماشین آلات، کشاورزان بخشی از کار را به عهده گرفتند و ما هزینه‌ها را از طریق صندوق توسعه کشاورزی آبادان به آن ها پرداخت می‌کنیم.

ضمن این که از تردد ماشین آلات سنگین به درون نخیلات جلوگیری کردیم، با کمک به احیای زمین ها باعث برگشتن برخی کشاورزان و بهره‌برداران شدیم که در منطقه نبودند و مهاجرت معکوس از شهر به روستا داشتیم که این امر باعث افزایش نسبی اشتغال در آبادان و بالارفتن جمعیت نسبی روستایی شد.

یکی از کارهای دیگر موسسه جهاد نصر، اجرای شبکه درون مزارع با لوله است که با توجه به مشکلات ناشی از تراکم زیاد مالکان در واحد سطح و پایین بودن راندمان آبیاری، توزیع غیر استاندارد و غیر فنی آب در مزارع منجر به عدم دسترسی مالکان پائین دست دریچه ها به منبع مطمئن آب گردیده و ما با انتقال آب با لوله ضمن اصلاح راندمان آبیاری ، باعث رفع مشکلات بخشی از اراضی نخیلات پایین دست دریچه ها که در این سال ها معضل آب را داشتند شده ایم و به گفته خود کشاورزان ، بسیاری از این مشکلات توزیع و انتقال آب که سال‌ها با آن روبرو بودند، در حال حل شدن است.

یکی از مشکلات ما در آبادان و خرمشهر مهاجرت کشاورزان طی سال‌ های جنگ تحمیلی و عدم حضوربعضی از مالکان پس از پایان سالهای دفاع مقدس  در نخیلات شان بوده است. این امر در سالهای اخیر و با وقوع بحرانهای زیست محیطی پیش آمده برای رودخانه ها و خشکسالی ، منجر شد که بعضی از بخشها از حیث انتفاع خارج شده و باعث نا امیدی بیشتر در بین بهره برداران گردید.

عملیات احیاء اراضی این مشکلات را حل می کند و برای ادامه کار نیاز داریم کشاورزان برگردند و کشاورزی و باغداری را در زمین های شان ادامه دهند.

آیا مشکل برگشت آب خلیج فارس به بهمن شیر که به علت کاهش حجم آب اتفاق افتاده، حل شده است؟ عملیات برای احیای این زمین ها به چه صورت است؟

یکی از طرح‌های موسسه جهادنصر در نخیلات آبادان در منطقه چوئبده (نواحی عمرانی ۱TB و 2TB) می باشد. بخشی از عملیات این منطقه را در سال جاری آغاز کردیم و شبکه زهکشی منطقه( ایجاد زهکشی روباز و زیرزمینی) و ایستگاه پمپاژ زهکشی را اجرا خواهیم کرد. کیفیت آب چوئبده که به علت مشکل پس زدن آب خلیج فارس در این ناحیه اتفاق افتاد، بخشی از نخیلات منطقه را از بین برده ، و بعضا واکاری هایی که کشاورزان انجام دادند هم از بین رفته است.  در این منتطقه براساس گزارشات رسیده سازمان آب و برق خوزستان در حال بازسازی و تکمیل  ایستگاه پمپاژهای آبیاری بوده است که با رفع مشکل ایستگاه پمپاژ ومعضل خط انتقال برق چوئبده کیفیت آب کشاورزی بالا می‌رود و نخیلات منطقه از کانال اصلی شبکه آبیاری نخیلات آبادان تامین آب می شوند و بعلت قطع نیازبه تامین آب توسط بهمنشیر،مشکل انشاء الله حل می شود.

چند هکتار از نخیلات حاشیه بهمن شیر به دلیل برگشت آب خلیج فارس به بهمن شیر از بین رفته است؟ و چند سال زمان می برد تا احیای نخیلات صورت گیرد؟

در محدوده نواحی عمرانی TB1 , TB2 حاشیه بهمنشیر براساس گزارشات موجود بیش از هزارهکتار نخیلات و باغات وجود داشته که که در حال حاضر تنها حدود ۳۰۰ هکتار آن باقی مانده است. در همین راستا و به فضل الهی به محض این که منبع آب شیرین تامین شود، و پس از حدود یک سال انجام عملیات آب شویی، اراضی آماده واکاری شده  و پس از آن زمین ها برای کشت نخیلات آماده می‌شود درصورت تامین پاجوش لازم حضورکشاورزان و باغداران حدود ۴ تا ۵ سال طول می‌کشد تا این زمین‌ها کاملاً احیا شود.

طرح 550 هزار هکتاری در آبادان و خرمشهر درگیر چه مشکلاتی است؟

برای تامین آب فاز نخست و دوم در آبادان و خرمشهر مشکلی نداریم. یکی از مشکلات موجود در منطقه مشکل برق به ویژه در چوئبده است. در اروند و آبادان بخش عمده ای از مشکل تامین برق حل شده اما در چوئبده مشکلاتی هست که پیش بینی شده با پیگیری هایی که از سوی سازمان آب و برق خوزستان در حال انجام است، تا شهریورماه مشکل برق این منطقه هم با فعال شدن ایستگاه پمپاژ برق رفع شود.

مشکل حوزه آبادان و خرمشهر با معارضان حل شده است؟

در آبادان و خرمشهر مشکلی از بابت معارضت مالکان به چشم نمی خورد. ما دوست داریم که کشاورزان به زمین ها برگردند و خلا داریم. و خلا بعضی از مالکان به چشم میخورد ، بعضی از مالکان در دسترس نیستند یا بعضا در استان نیستند و داریم از طریق مالکان هم جوار و گروه های اجتماعی موسسه، آن ها را تشویق به برگشت می‌کنیم.

در جزیره مینو تداخل طرح های توسعه ای منطقه آزاد با شبکه آبیاری زهکشی جزیره وجود دارد و با توجه به این که هنوز منطقه آزاد طرح جامع مصوبی برای منطقه توریستی مینو ندارد، مشکلاتی برای پروژه  ایجاد کرده و سرعت اجرای عملیات ما را در این جزیره کاهش داده است.برای حل این امراز دفتر وزارت جهاد کشاورزی در حال پیگیری هستیم تا این زمین ها بدون تغییر کاربری باقی بمانند و باعث اشتغال کشاورزان در این منطقه شوند.

فاز دوم طرح 500 هکتاری در آبادان و خرمشهر چه زمانی آغاز به کار می کند؟

پیش‌بینی می‌شود در پایان سال جاری فاز نخست طرح در منطقه آبادان و خرمشهر تمام شود و بتوانیم در نیمه دوم امسال مطالعات بخشی از اراضی فاز دوم را آغاز کنیم. در فاز دوم 8 هزار و ۵۰۰ هکتار برای آبادان و 6 هزار هکتار برای خرمشهر پیش بینی شده که در خصوص تامین آب مشکلی نداریم و اگر تامین مالی پروژه حل شود، نیمه دوم امسال می توانیم کار مطالعات بخشی از عملیات اجرایی فاز دوم را آغاز کنیم و پس از پایان مطالعات و مصوب شدن طراحی ، وارد فاز اجرای عملیات شویم.

در آبادان و خرمشهر بحث اراضی ملی را تقریبا نداریم. همه زمین ها که زیر شبکه موجود هستند، مالک دارند. اراضی ملی بسیار کم است. نرم تراکم در واحد هکتار در این حوزه بالای ۳ تا ۵ مالک در هر هکتار است ، که این میزان از سطح مالکیت  در هیچ جای استان وجود ندارد. یگان مرزی اجازه تردد در بخشی از زمین ها را داده اما در حاشیه رودخانه که بالای 1000 هکتار زمین را در بر می گیرد، هنوز اجازه تردد داده نشده است و اگر خاکریز  مرزی عقب برود  به زمین های کشاورزی این منطقه اضافه خواهد شد.

زمین های حوزه آبادان و خرمشهر از حیث مین های زمان جنگ در چه وضعیتی هستند؟

در همه زمین های حوزه در آبادان و خرمشهر مین روبی نسبی تا عمق ۳۰ متری صورت گرفته است. ما در آبادان بیشتر مشکل تسلیحاتی مثل بمب های به جا مانده از زمان جنگ را داریم ولی در شلمچه در ناحیه عمرانی u5 تا u11 مشکل مین را داشتیم به همین دلیل جلوی اکیپ های اجرایی ما، اکیپ تخریب فعال است.

دستگاه های حفاری ما برای نصب لوله های زهکش زیر زمینی در شلمچه حدود یک و نیم متر حفاری می‌کنند که این باعث شده نیاز باشد بخش عملیاتی که پیمانکار انجام می دهد صرف تخریب این تسلیحات باقی مانده از جنگ شود. در این رابطه؛ پیمانکار مرتبا درگیر این موضوع است و ماشین‌های سنگین بر اثر تردد روی مین های ضد نفر دچار آسیب می‌شود ما تا حد ممکن سعی می‌کنیم که دقت پاکسازی را بالا ببریم زیرا کشاورزان پس از ما وارد زمین ها می شوند و تلاش ما این است که این تسلیحات باقی نمانند و احتمال وقوع سانحه به حداقل برسد. این کار اگرچه هزینه های اجرایی را بالا برده اما تا درصد بالایی مطمئن هستیم که مشکلات کمتری برای کشاورزان ایجاد می شود.

مرجع / آراس