خوزنیوز: سیزدهمین همایش بین المللی زهکشی صبح امروز در سالن همایش های بین المللی گیت بوستان سازمان آب و برق خوزستان با حضور میهمانانی از ۲۱  کشور دنیا آغاز به کار کرد.

به گزارش خوزنیوز؛ در سیزدهمین همایش بین المللی زهکشی، استاندار خوزستان، معاون وزیر نیرو و رئیس شورای عالی کمیته ملی آبیاری و زهکشی، معاون وزیر جهاد کشاورزی، رئیس کمیسیون بین المللی آبیاری و زهکشی و تنی چند از مسوولان استانی از جمله مهمانان ویژه این همایش بودند. 

مدیر عامل سازمان آب و برق خوزستان در آغاز این همایش ضمن خوش آمد گویی به میهمانان گفت: خوزستان دارای پنج حوزه آبریز است و سازمان آب و برق خوزستان در پنجاه سال گذشته ۴\۲ میلیون هکتار از اراضی خوزستان را مورد مطالعه قرار داده است.


محمدرضا شمسایی افزود: در استان خوزستان سه زیر حوزه و 55 دشت وجود دارد و این استان 60 درصد دشت های آبرفتی و 40 درصد خشک را به خود اختصاص داده است.

وی بیان کرد: خوزستان با برخورداری از پنج تالاب ملی و بین المللی، استانی گرم و خشک است. میزان تبخیر آن پنج برابر بارش های سالیانه است. دمای متوسط سالیانه 24 درجه سانتیگراد است و در شانزده سال گذشته تا به اکنون با خشکسالی مواجه بوده است. 

مدیر عامل سازمان آب و برق خوزستان با اشاره به اینکه ما در حوزه های آبریز بیشتر از سازمان هواشناسی ایستگاه هواشناسی داریم اظهار داشت: سازمان آب و برق خوزستان، تعداد ۲۲۷ ایستگاه سنجش هواشناسی و هیدرومتری دارد که ۶۰ درصد این پایگاهها تاکنون فعال شده است.

وی با اشاره به 420 هزار هکتار از اراضی شبکه آبیاری اجرا شده گفت: در حال حاضر 20 شبکه آبیاری و زهکشی در دست بهره برداری است. همچنین 50 ایستگاه پمپاژ بسیار بزرگ داریمکه شامل 247 دستگاه است. طول کانال های زهکشی ۲۹۰۰ کیلومتر است. همچنین سیزده سد تنظیمی و انحرافی در دست بهره برداری است و خوزستان دیگر به ساخت سد تنظیمی نیاز ندارد. همچنین 96 درصد ایستگاههای پمپاژ و آبگیر را ساختیم.

شمسایی گفت: در خوزستان 9 سد با 9 نیروگاه ساخته شده است که حجم آب در مخزن این سدها بالغ بر ۲۳ میلیارد متر مکعب و ظرفیت نیروگاهی آنها حدود 9800 مگاوات است.

مدیر عامل سازمان آب و برق خوزستان با اشاره به طرح های بزرگ آبرسانی در خوزستان به طرح غدیر اشاره کرد و افزود: در طرح غدیر ۲۴ متر مکعب آب در ثانیه تصفیه و منتقل می‌شود. طول خطوطی که آب را در طرح غدیر در سطح خوزستان منتقل می کند 900 کیلومتر است.

وی سپس به گستردگی سازه های آبی تاریخی خوزستان پرداخت و بیان کرد: به یقین در هیچ کجای کشور سازه های آبی در کشور به اندازه خوزستان وجود ندارد. بیش از سیصد اثر سازه های آبی تاریخی با گستره سه هزار ساله تا چندصد ساله در خوزستان شناسایی شده است. در این میان سازه های آبی تاریخی شوشتر با قدمت هخامنشی و ساسانی در فهرست میراث جهانی ثبت شده است. اثر دیگری که در خوزستان از یک تصفیه خانه کهن برخوردار است چغازنبیل نام دارد که مجموعه چغازنبیل هم در میراث جهانی ثبت شده است.

شمسایی گفت: سیاست گذاری مناسب درحوزه فنی آب، اصلاح روش خاص مدیریت آبیاری، توسعه روش آبیاری نوین و تجهیز مزارع به دستگاه سنجش آب، توسعه استفاده از نرم افزارهایو مدل های پیش بینی در آبیاری و کنترل مصرف، توسعه شبکه های پایش هواشناسی و هیدرومتری و مطالعه و اجرای پایلوت در زمینه  واگذاری بهره برداری به تشکل های آبران و مشترکین از جمله اقدامات و سیاست های کلان سازمان آب برق است.

وی افزود: خوزستان داری سطح آبی بالا و شوری زیاد است و مجبور هستیم در همه اراضی زهکشی کنیم. مدیریت زهاب و حفاظت از محیط زیست از جمله اولویت های ما است. در گذشته در زمینه طراحی و اجرای شبکه های مدرن آبیاری و زهکشی دسدگاه منطقه ای و کلان وجود نداشته است و بخش اعظم این زهاب ها وارد رودخانه ها شده و موجب شور شدن رودخانه ها شده و باعث پائین آمدن کیفیت آب شده است.

مدیر عامل سازمان آب و خوزستان اظهار داشت: در دشت های خوزستان بیش از دو میلیارد متر مکعب زهاب وجود دارد و این یکی از بزرگترین مشکلات خوزستان است. اقدامات مشترکی از طرف سازمان آب و برق خوزستان و جهاد کشاورزی در زمینه مدیریت کمی و کیفی زهاب ها انجام شده است که از جمله اینها می توان به مطالعه علاج بخشی برای زهاب های زهکش های اصلی و انتقال آن، اصلاح روش های آبیاری برای افزایش راندمان و کاهش حجم زهاب، اصلاح روش های زهشکی برای  بهبود زهاب ها، مطالعه برای استفاده مجدد زهاب ها و مطالعه واجرای پایلوت در زمینه اجرای روش های نوین آبزی پروری اشاره کرد.

چاره ای جز زهکشی زیر زمینی و اصلاح خاک نداریم

استاندار خوزستان از دیگر مهمان دعوت شده به سیزدهمین همایش بین المللی زهکشی با اشاره به پتانسیل خوزستان گفت: خوشحال هستم که شما مهمامان عزیز را در استان خوزستان ملاقات می کنم. استانی که در زمینه های مختلف همچون انرژی، نفت، گاز، پتروشیمی، میراث‌فرهنگی، برخورداری از گستره آبی یک استان اثر گذار و قلب تپنده اقتصادی ایران است.


غلامرضا شریعتی افزود: زمین های حاصلخیز و آب های روان اهمیت زهکشی را دو چندان می کند. وجود سازه های آبی متعدد با قدمت چند هزار ساله نشانه برخورداری گذشتگان برای مدیریت و مهندسی آب است.

وی بیان کرد: با بالا رفتن جمعیت و همچنین تکنولوژی امکان استفاده بهتر و بهینه تر از منابع آبی خوزستان و زمین های خوزستان بیشتر شده است. 

استاندار خوزستان تاکید کرد: با توجه به بالا بودن آبهای سطح العرضی و بافت سنگین و نفوذ ناپذیرخاک، هیچ راهی برای انجام عملیات زهکش زیر زمینی و اصلاح خاک نداریم.

وی گفت: خوشبختانه در دولت تدبیر و امید به امر زهکشی توجه ویژه ای شده است و به دستور ایشان طرح ۵۵۰ هزار هکتاری مقام معظم رهبری عملیات اجرایی آن آغاز شده است. توانستیم در برخی اراضی احیا شده از طرح 550 هزار هکتاری که در هکتار 700 کیلوگرم گندم برداشت می شد به رقم 4 تن در هر هکتار برسیم.

شریعتی ابراز امیدواری کرد: امیدواریم این سمینار به توان علمی استان بیفزاید و از توان علمی دانشمندان کشورهای مختلف برای بهبود وضع موجود استفاده کنیم. امنیت غذایی ایران در گرو تولیدات کشاورزی خوزستان است و ما امیدواریم با برگزاری این همایش اقدامات مناسبی در این حوزه داشته باشیم.

همایش بین المللی آبیاری و زهکشی برای خوزستان فرصت است

دبیر اجرایی سیزدهمین همایش بین المللی زهکشی در آئین افتتاح این همایش گفت: 160 چکیده مقاله به دبیرخانه همایش رسیده که از این میان 63 مقاله پذیرفته شده است.


نرگس ظهرابی با بیان اینکه از 63 مقاله دریافتی، 36 مقاله از شرکت کنندگان خارجی و 27 مقاله از محققان داخلی است، افزود: از این تعداد 36 مقاله به صورت شفاهی ( ٢٢مقاله خارجی و ١٤ مقاله داخلی) و 27 مقاله به صورت پوستر ارائه خواهند شد.

وی اظهار کرد: محققانی از21 کشور جهان شامل ازبکستان، آفریقای جنوبی، آلمان، آمریکا، اندونزی، اوکراین، بنگلادش، پاکستان، تایلند، ترکیه، چینی، روسیه، زیمباوه، سودان، فنلاند، کره جنوبی، کنیا، لیتوانی، مصر، نروژ و هند در این همایش شرکت می کنند.

به گفته وی، حضور 50 نفر مهمان خارجی را در این همایش شاهد هستیم که 22 نفر از آنها در این همایش مقاله ارائه می دهند، همچنین 14 نفر از ارائه کنندگان مقاله ایرانی هستند.

دبیر کمیته منطقه ای آبیاری و زهکشی این همایش را شامل 6 محور اصلی دانست و گفت: اقدامات لازم برای کاهش حجم زهکشی زه آبها، اقدام برای بهبود کیفیت زهاب ها، معیارهای طراحی دوستدار محیط زیست و بکارگیری روش های جایگزین زهکشی در ابتدا به عنوان محورهای اصلی معرفی شده بودند که در گام های بعدی بر اساس مقاله های دریافتی 2 محور شامل مدیریت آبیاری و زهکشی و موضوعات خاص در زهکشی نیز به محورها اضافه شد.

ظهرابی برگزاری سیزدهمین همایش بین المللی آبیاری و زهکشی در اهواز را یک فرصت برای خوزستان دانست و افزود: مجوز برگزاری این همایش بعد از 40 سال از آغاز کار به ایران داده شده که وزارت نیرو مسئولیت برگزاری را به سازمان آب و برق خوزستان سپرده است.

وی اضافه کرد: در حاشیه این همایش 2 میزگرد با عناوین روش های جایگزین زهشکی و استفاده مجدد از پساب نیز برگزار می شود که امیدواریم مورد استفاده کارشناسان و مسئولان قرار گیرد.

تامین مواد غذایی یک چالش جهانی است

همچنین رئیس کمیسیون بین المللی آبیاری و زهکشی گفت: مهمترین چالش پیش روی جهان، به ویژه در کشورهای در حال توسعه، چگونگی تامین مواد غذایی جمعیت به سرعت در حال رشدی است که در سال 2050 از مرز 9 میلیارد نفر خواهد گذشت. در حالیکه با محدودیت موجود در اراضی، منابع خاک و منابع آبی که ارتباط غیرقطعی با تنوع و تغییرات اقلیمی دارند  مواجه است.

سعید نی ریزی افزود: بازده بیشتر از طریق آبیاری زمینهای کشاورزی، به پشتوانه تکنولوژیهای نوآورانه، تنها گزینه بالقوه در راستای حل این چالش به نظر می رسد. این امر بیانگر گسترش آبیاری زمینهای قابل کشت در موقعیتهای ممکن، مدرنیزه کردن سیستمهای آبیاری موجود، مدیریت عرضه و تقاضا با در نظر گرفتن شیوه های سازگار با محیط زیست می باشد.

وی اظهار داشت: بدین ترتیب، کاهش اثرات مخرب زیست محیطی همچون ماندابی شدن و شوری خاک و نیز حفظ و بهبودی حاصلخیزی اراضی و خاک، زهکشی اراضی (خاک) به ویژه در مناطق مرطوب و همچنین زمینهای تحت آبیاری سراسر جهان از اهمیت بسزایی برخوردار است.

نی ریزی بیان کرد: در سایه موضوع اصلی "زهکشی و پایداری زیست محیطی" مباحثی  با تمرکز بر سرفصلهای اقدامات لازم برای کاهش حجم زه‌آب‌ها، اقدامات لازم برای بهبود کیفیت زه‌آب‌ها، معیارهای طراحی دوستدار محیط زیست و بکارگیری روش‌های جایگزین زهکشی انجام خواهد شد.

60 درصد زمین های زهکشی ایران در خوزستان قرار دارد

معاون  آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی در سیزدهمین همایش بین المللی زهکشی گفت: منابع آب همچنان به طور فزاینده تحت فشار هستند. حدود هشتاد درصد منابع آب در دسترس در بخش کشاورزی مصرف می شوند. در حالی که تنها ۴۵ درصد آب به طور موثر مورد مصرف گیاه است. لذا مدیریت مصرف آب امری گریز ناپذیر است و به نظر می‌رسد.


علمیراد اکبری افزود: با توجه به افزایش جمعیت باید تولیدات نیز افزایش یابد و بی تردید نقش مدیریت مصرف آب بسیار زیاد است. در ایران اکثر زمین ها در حال شور شدن هستند.

 وی یادآور شد: بیش از 60 درصد زمین های زهکشی ایران در خوزستان قرار دارد. بیشترین زهکشی در اراضی نیشکر خوزستان انجام می شود و در حال حاضربزرگترین طرح زهکشی در قالب طرح ۵۵۰ هزار هکتاری در حال انجام است. در آینده نزدیک 350 هزار هکتار از اراضی زهکشی به 400 هزار هکتار قبلی افزوده می شود.

اکبری تاکید کرد: زهکشی موجب تخریب محیط زیست است. تبعات اجتماعی فراوانی را به دنبال دارد. چون شوری خاک یکی از بیشترین مشکل در ایران است. هزینه های اقتصادی فراوانی را به جامعه متحمل می کند.

باید راندمان کشت بالا برود

معاون وزیر نیرو و رئیس کمیته ملی آبیاری و زهکشی با اشاره به نیاتز انسان به کمک همنوع خود گفت: باید کره زمین را به گونه ای مدیریت کرد که نسل های بعدی زندگی همراه با آسایش و بدون دغدغه را پشت سر بگذرانند. توسعه پایدار هم همین دیدگاه را القا می کند.

رحیم میدانی افزود: نسل امروز باید بدون آسیب به محیط زیست آن را برای آیندگان حفظ کند. اما کارنامه بشر خلاف این اصول را نشان می دهد. امروز نزدیک به 2700 میلیارد مکعب آب در کشاورزی مصرف می شود و نیمی از این آب به طبیعت برمی گردد که یکی از عوامل آسیب زا همین زه آب همراه با کود و سم است. افزایش زهاب ها و غلظت بالای زهاب ها موجب ایجاد خطر برای موجودات زنده هستند.

وی اظهار داشت: نکته مهم اینکه با بهبود بهره وری در اراضی موجود می توان سه چهارم تقاضا برای غذا تا سال 2050 را از اراضی موجود تامین کرد. در غیر این صورت باید به فکر افزایش 40 درصدی استیصال آب بود و به فکر تبعات آن هم باشیم.

معاون وزیر نیرو تاکید کرد: مقوله زهکشی را باید جدی دانست. با این حال نباید به دنبال افزایش سطح زیر کشت باشیم بلکه باید راندمان کشت را بالا ببریم. سیاست ما در ایران نیز بر همین مبنا است. ما باید از فناوری های نوین بهره بگیریم و به بازیافت زهاب ها و تصفیه اتخاذ و استفاده مجدد در کشاورزی و صنعت بیندیشیم.

گفتنی است سیزدهمین همایش از 14 تا 17 اسفند ماه 1395 (4 تا 7 مارس 2017) در ایران و در شهر اهواز در حال برگزاری است.