در همایش تعاونی‌های برتر خوزستان مطرح شد؛
مسئولین کشور به بخش تعاون بها نمی‌دهند / وضيت بيكاري در استان نگران كننده است
مدیرکل توسعه تعاون وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با تأکید بر لزوم ایجاد باور به بخش تعاون گفت: مقامات عالی کشور نه در کلام و نه در عمل به بخش تعاون بهایی نمی‌دهند و تبدیل بخش تعاون به بخش الگوی اقتصادی کشور مستلزم باور همه به بخش تعاون است.
پیمان باباخانلو در همایش تعاونی‌های برتر که روز دوشنبه، 15 شهریورماه در اهواز برگزار شد، ضمن گرامیداشت هفته تعاون اظهار کرد: وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی هفته گذشته در آیین افتتاح یک نمایشگاه، بر لزوم تعیین یک چشم‌انداز و شعار محوری جهت پیشبرد امور در هر سال تأیید و شعار "بیایید تعاون را باور کنیم" را به عنوان شعار امسال وزارتخانه تعیین کرد و این شعار حاصل یک آسیب‌شناسی است.
وی افزود: بخش تعاون دارای یک ضعف بزرگ تئوریک است به این معنی که ما در سالهای اخیر مبانی تئوریک تعاون را تدوین و تبیین نکردیم و گفتمان‌سازی یکی از راهکارهای ایجاد باور همه به بخش تعاون است.
باباخانلو، الگوسازی را از دیگر راه‌های ایجاد باور همگان به بخش تعاون دانست و عنوان کرد: الگوسازی به معنی معرفی الگوهای موفقی از تعاونی‌های سطح کشور در عرصه‌های مختلف به جامعه است و الگوسازی تعاونی‌های موفق در جامعه از بهترین راه‌های ایجاد باور نسبت به بخش تعاون محسوب می‌شود.
وی با تأکید بر توجه به استمرار موفقیت در تعاونی‌ها بیان کرد: حصول موفقیت در تعاونی‌ها بسیار مهم و ارزشمند است اما مهم‌تر از آن استمرار و ماندگاری این توفیق است. در این همایش موضوع غیرفعال بودن 50 درصد تعاونی‌های سطح کشور مطرح شد و برخی از این تعاونی‌های غیرفعال در حوزه مسکن بودند که با اتمام فعالیتشان غیرفعال شدند اما واقعا تعداد زیادی از تعاونی‌های ما غیرفعال هستند.
باباخانلو، با بیان اینکه غیرفعال بودن 50 درصد تعاونی‌های سطح کشور به همان باور به بخش تعاون بازمی‌گردد، گفت: این باور و سرمایه اجتماعی برای ادامه فعالیت تعاونی‌ها، ماندگاری و استمرار موفقیت در تعاونی‌ها مورد نیاز است. ماندگاری شرکت‌های تعاونی در عرصه اقتصاد به خلاقیت و نوآوری نیاز دارد و بنابراین به جد به شرکت‌های تعاونی توصیه می‌شود که برای پایداری خود در بخش اقتصاد خلاقیت و نوآوری داشته باشند و زمانی که تکنولوژی نو به سرعت در حال تغییر است، از انجام امور تکراری خودداری کنند.
مدیرکل دفتر توسعه تعاون وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با اشاره به اهمیت بسیار زیاد برندسازی در شرکت‌های تعاونی اظهار کرد: وزارتخانه از شرکت‌های تعاونی که قصد برندسازی دارند حمایت‌های مالی می‌کند و برند یا همان نشان از رموز ماندگاری و پایداری شرکت‌های تعاونی است.
وی تصریح کرد: در راستای نهادینه کردن فرهنگ و آموزش‌های تعاون با انعقاد تفاهم‌نامه‌ای میان وزارت آموزش و پرورش و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مقرر شده تا آموزش‌های تعاون در کتب درسی دانش‌آموزان گنجانده شود. همچنین با انعقاد تفاهم‌نامه‌ای میان وزارت تعاون و وزارت علوم رشته‌هایی در بخش تعاون در مقاطع دکتری و کارشناسی ارشد راه‌اندازی خواهد شد.
باباخانلو در خصوص ماده‌های مربوط به بخش‌های تعاون در برنامه ششم توسعه خاطرنشان کرد: وزارتخانه یک ماده واحده الحاقی به ماده 14 برنامه ششم توسعه، به مجلس شورای اسلامی پیشنهاد کرده که با توجه به این که این ماده در کمیسیون تلفیق در حال پیگیری است، از نمایندگان خوزستان می‌خواهم که به وزارتخانه در گنجاندن این ماده به برنامه ششم توسعه کمک کنند.
وی با بیان اینکه ماده الحاقی در راستای ادامه ماده 124 قانون برنامه پنجم توسعه پیشنهاد شده است، خاطرنشان کرد: در این ماده درخواست شده که 10 درصد از سهم بازار پولی کشور در سال پایانی این برنامه به تعاونی‌ها تعلق بگیرد و به صورت بنا داریم با کمک این ماده الحاقی منشا کاهش منابع تخصیص یافته به توسعه بخش تعاون در سالهای اخیر را رفع کنیم.
باباخانلو در خصوص دیگر درخواست‌های وزارتخانه در ماده الحاقی پیشنهاد شده به ماده 14 برنامه ششم توسعه عنوان کرد: ما همچنین خواستار این موضوع شدیم که درآمدها و وجوه حاصل از واگذاری‌ها، در جایی غیر از موارد مطرح شده در ماده 29 قانون اصل 44 هزینه نشود و از این طریق از دست‌اندازی به منابع در نظرگرفته شده به بخش توسعه تعاون در قانون، جلوگیری کنیم.
مدیرکل دفتر توسعه تعاون وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی بیان کرد: در سنوات اخیر و به صورت سالانه میزان منابعی که جهت توسعه به تعاونی‌ها تخصیص می‌یافت، کاهش یافته است. برای مثال در سالهای گذشته سالیانه 5 هزار میلیارد ریال به توسعه تعاونی اختصاص داده می‌شد و امسال این رقم به 3 هزار میلیارد و 450 میلیون ریال تقلیل یافته است. به صورت کلی اگر منشاء این کاهش‌ها رفع نشود، در سالهای آتی نیز کاهش منابع در این زمینه را شاهد خواهیم بود که در این راستا پیگیر رفع این منشا هستیم.
نباید خود را به تشکیل تعاونی‌های کوچک محدود کنیم
معاون سیاسی و اجتماعی استاندار خوزستان با بیان اینکه نباید تشکیل تعاونی به تعاونی‌های کوچک محدود شود، گفت: در کشور کمتر شاهد تشکیل یک تعاونی بر مبنای همکاری متقابل تعدادی شرکت یا همان کنسرسیوم بودیم و امیدوارم به این امر تعیین‌کننده توجه شود.
فرج‌الله خبیر در همایش تعاونی‌های برتر اظهار کرد: سال 1966 میلادی در کشور آلمان 25 هزار تعاونی با تعداد اعضای 18 میلیون نفر در بخش‌های کشاورزی و تولید فعال بودند که این امر نشانگر اهمیت دادن بسیار زیاد کشورهای خارجی به بخش تعاون در 50 سال گذشته است.
وی با بیان اینکه در نظام جمهوری اسلامی توجه ویژه‌ای به بخش تعاون شده است، افزود: بخش تعاون در قانون اساسی به عنوان یکی از بخش‌های مهم اقتصادی تعیین شده و شهید بهشتی نیز در سخنان خود گفته است که تعاونی‌ها سهم‌محور نیستند بلکه انسان‌محور هستند و این سخن دارای نکات بسیار مهمی است.
خبیر با بیان اینکه همه تعاونی‌ها شرکت هستند، خاطرنشان کرد: در شرکت‌های سهامی عام یا سهامی خاص میزان سهم مالکان و سهامداران، در میزان تأثیرگذاری آن فرد در روند تصمیم‌گیری‌ها تعیین کننده است اما در شرکت‌های تعاونی تمام اعضا دارای حق رأی برابر هستند و این امر کاملاً شرعی است که در قانون نیز لحاظ شده است.
وی با اشاره به اقدامات و تلاش‌های بسیار ارزنده در تشکیل تعاونی‌ها در سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی عنوان کرد: پس از انقلاب تعاونی‌های بسیار موفقی در عرصه‌ها و بخش‌های مختلف مانند کشاورزی خدماتی، صنعتی و شرکت‌های دانش‌بنیان تشکیل شد و اکنون حدود 180 هزار تعاونی با تعداد اعضای حداقل 12 میلیون نفر در سطح کشور وجود دارد.
خبیر، عضویت 20 درصد جمعیت کشور در تعاونی‌ها را بسیار ارزشمند دانست و بیان کرد: نباید تعاونی‌ها به محدوده‌های کوچک منحصر شوند. یعنی چند شرکت می‌توانند با هم یک تعاونی را تشکیل دهند و خدمات بالاتری در عرصه‌های تولیدی ارائه دهند. در کشور کمتر شاهد تشکیل تعاونی‌هایی بر مبنای همکاری متقابل تعدادی شرکت بودیم. امیدواریم شاهد این اتفاق تعیین کننده باشیم زیرا این امر می‌تواند رشد بسیار خوبی از نظر کمی و کیفی در تعاونی‌ها ایجاد کند.
وی با ابراز امیدواری نسبت به رشد روزافزون تعاونی‌ها از نظر کیفی و کمی مانند تعداد اعضا، سطح ارائه خدمات و تولیدات و ... گفت: عرصه‌های مختلفی به ویژه در بخش خدمات برای فعالیت تعاونی‌ها در خوزستان وجود دارند و در صورت توجه تعاونی‌های استان به بخش خدمات منافع بیشتری برای تعاونی‌ها حاصل خواهد شد.
لزوم تسهيل شرايط فعاليت تعاوني‌ها توسط مجلس و دولت
نماینده مردم اهواز در مجلس شورای اسلامی با اشاره به استقرار سایه صنعت بر اقتصاد خوزستان، گفت: تا زمانی‌که این سایه کنار نرود، شاهد برون رفت از وضعیت بیکاری فعلي در استان نخواهیم بود و تعاونی‌ها از راهکارهای اصلی این مساله به شمار می‌روند.
همایون یوسفی در همایش تعاونی‌های برتر با بیان اینکه اقتصاد دارای سه بخش و مؤلفه اصلی شامل صنعت، خدمات و کشاورزی است، اظهار کرد: در کشور و در خوزستان شاهد رشد متوازن در این سه بخش اقتصادی نبودیم و توسعه پایدار اقتصادی زمانی محقق خواهد شد که به صورت همزمان بخش‌های صنعت، خدمات و کشاورزی رشد یافته باشند.
وی با اشاره به درگیری خواسته یا ناخواسته خوزستان با نفت در ١٠٠ سال اخیر، افزود: نفت باعث شد تا سایر بخش‌های اقتصادی در خوزستان یعنی بخش‌های کشاورزی دستخوش تغییراتی شود، به صورتی‌که مردم در خصوص اشتغال خود تنها انتظار استخدام و به تبع دریافت حقوق از دولت را دارند.
یوسفی خاطرنشان کرد: انجام فعالیت‌های نفتی به سرمایه‌گذاری بسیاری احتیاج دارند و در نهایت اشتغالزایی بسیار کمی ایجاد خواهند کرد اما در بخش‌های کشاورزی و خدمات عکس این قضیه صدق می‌کند؛ به عبارتي بخش‌هایي همچون كشاورزي و خدمات با سرمایه‌گذاری کم، اشتغالزایی بسیاری حاصل خواهند کرد.
وی با بیان اینکه صنايع بزرگ در خوزستان موجب عدم رشد سایر بخش‌های اقتصادی یعنی بخش‌های خدمات و کشاورزی شدند، عنوان کرد: صنعت تمام مسائل را تحت شعاع خود قرار داد و تا زمانی که سایه صنعت بر اقتصاد مردم استان قرار دارد، نمي‌توانيم شاهد برون‌رفت از وضعیت فعلی بیکاری باشیم.
نماینده مردم اهواز در مجلس شورای اسلامی گفت: تعاونی‌ها می‌توانند سایه صنعت بر اقتصاد استان را کنار بزنند یا آن را کم‌رنگ کنند. خوشبختانه ظرفیت فعالیت در تمامی عرصه‌ها برای تعاونی‌ها در خوزستان وجود دارد. تمام صنایع بزرگ استان نظیر نفت و فولاد به صنایع پایین‌دستی نیاز دارند که این صنایع پایین‌دستی می‌توانند اشتغال ایجاد كنند و تعاونی‌ها از بخش‌هایی هستند که توانايي راه‌اندازی صنایع پایین دستی را دارند.
یوسفی با اشاره به ظرفیت طرح 550 هزار هکتاری مقام معظم رهبری برای فعالیت تعاونی‌های استان اظهار کرد: مردم خوزستان از لحاظ فرهنگی مردمی هستند که خوب خرج می‌کنند و در صورتی که تعاونی‌ها نیازهای مردم در بخش خدمات را شناسایی کنند، در اين زمینه مي‌توانند تاثيرگذار باشند.
وی تصریح کرد: زمانی تعاونی‌های کشوری پویا و فعال هستند که آن کشور دارای اقتصادی پویا باشد. بنابراین در شرایط فعلی انتظار فعالیت اقتصادی به‌صرفه توسط تعاونی‌ها دور از ذهن به نظر می‌رسد.
يوسفي گفت: وجود تعاونی‌های فعال در کشور مستلزم فراهم بودن زیرساخت‌های اقتصادی است اما متأسفانه این زیرساخت‌ها اکنون مهیا نیست و با توجه به وجود قوانین بازدارنده و مشکلات اقتصادی کشور، فضای خوبی برای تمام بخش‌ها از قبیل بخش تعاون وجود ندارد.
یوسفی با تأکید بر لزوم تسهیل شرايط و زمینه‌های اقتصادی براي فعالیت تعاونی‌ها در سطح کشور توسط دولت و مجلس خاطرنشان کرد: تسهیل قانون فضای کسب و کار از مهمترین اقداماتی است که باید انجام شود. به این معنی که باید قوانین راحتی برای بخش‌های مختلف اقتصادی مانند تعاونی‌ها قرار دهیم. با شرایط فعلی فعالیت برای تعاونی‌ها بسیار سخت است. بنابراین دولت و مجلس باید در بهبود فضای کسب و کار اقدامات لازم را انجام دهند.
وی با بیان اینکه دیگر دولت ظرفیتی برای حل مشکل بیکاری مردم در سطح کشور و استان ندارد، عنوان کرد: در ساختارهای پیشرفته اقتصادی دنیا، دولت‌ها وظیفه اشتغالزایی ندارند بلکه اشتغالزایی توسط مردم صورت می‌گیرد و دولت‌ها بر این امر تنها نظارت می‌کنند. راهکار اصلی ایجاد اشتغال برای آینده در کشور تعاونی‌ها یا همان کسب و کارهای کوچک و متوسط است.
نماینده مردم اهواز در مجلس شورای اسلامی به فرمایشات مقام معظم رهبری در خصوص اقتصاد مقاومتی اشاره و خاطرنشان كرد: اقتصاد مقاومتی به معنای استفاده از ظرفیت‌ها و توان داخلی است و تعاونی‌ها یکی از همین ظرفیت‌ها محسوب می‌شوند. در سیاست‌های ابلاغی اقتصاد مقاومتی 8 بند به بخش تعاون مربوط می‌شوند که شرکت‌های تعاونی دانش‌بنیان به نوعی شاه‌بیت اقتصاد مقاومتی هستند و به همین علت این موضوع بسیار مهم است.
دولت زيرساخت هاي سرمايه‌گذاري در خوزستان را فراهم كند
نماینده مردم رامهرمز و رامشیر در مجلس شورای اسلامی با بيان اين‌كه حل بسیاری از مشکلات تعاونی‌ها نیازمند عزم جدی است، گفت: غیرفعال بودن 50 درصد تعاونی‌های کشور خبر خوبی نیست و باید در کنار تأسیس تعاونی‌های جدید به فکر فعال کردن مجدد تعاونی‌های غیرفعال باشیم.
اقبال محمديان در همایش تعاونی‌های برتر با گرامیداشت هفته تعاون اظهار کرد: به دلیل وجود صنایع بزرگ در استان نسل جوان ما اشتغال را در استخدام در شرکت‌های نفت، پتروشیمی و گاز می‌بیند.
وي افزود: بنابراین اگر قصد تحقق اقتصاد مقاومتی در خوزستان وجود دارد، باید فرهنگ کار تغییر یابد. به علت شرایط آب و هوایی استان سرمایه‌گذاران میل و رغبتی جهت فعالیت در خوزستان ندارند و باید زمینه‌ها و بسترهای لازم را برای سرمایه‌گذاران فراهم کنیم.
محمدیان خاطرنشان کرد: طبق اصل 44 قانون اساسی نظام اقتصادی ما شامل اقتصاد دولتی، اقتصاد خصوصی و اقتصاد تعاون می‌شود. سهم بخش تعاون از اقتصاد کشور در برنامه پنجم توسعه 25 درصد تعریف شد اما اکنون این رقم 5 درصد است که نشانگر عقب‌ماندگی بسیار زیاد بخش تعاون از برنامه پنجم توسعه است.
وی با بیان اینکه انتظار می‌رود در کنار حمایت از تعاونی‌ها، دولت زیرساخت‌های سرمایه‌گذاری در خوزستان را فراهم کند، عنوان کرد: جذب نیروهای غیربومی توسط شرکت‌های غیربومی که در خوزستان فعالیت می‌کنند درد مشترک تمام ما است و در این راستا پیشنهاد دادیم تا مناقصات پروژه‌های درون استان که در سطح ملی برگزار می‌شد، از اين به بعد در سطح خوزستان و با اولویت دادن به شرکت‌های بومی برگزار شود.
نماینده مردم رامهرمز و رامشیر در مجلس شورای اسلامی بیان کرد: پیگیر پر کردن سمت‌ها و منصب‌های خالی در سیستم اداری خوزستان هستیم زیرا با رفتن هر فرد از یک منصب، در صورت عدم صدور مجوز جذب برای آن سمت در پایان دوره، فرصتی را از دست می‌دهیم.
محمدیان گفت: در مجلس شورای اسلامی در زمينه بازنشستگی در حال پیگیری هستیم تا شرایط سابقه کاری جایگزین شرایط سنی شود و بیش از 90 درصد نمایندگان این مورد را امضا کرده‌اند كه قطعاً بازنگری و اصلاح قانون بازنشستگی باعث حل مشکلات اشتغال جوانان استان خواهد شد.
وی همچنین از اصلاح و بازنگری مواد 38 و 39 قانون مالیات بر ارزش افزوده در کمیسیون تخصصی عمران خبر داد.
همچنین در این همايش مرتضی رخیصی، رئیس اتاق تعاون خوزستان با بیان اینکه باید بخش تعاون را باور کرد، گفت: باید خودباوری را از خودمان شروع کنیم تا دیگران نیز به بخش تعاون باور داشته باشند. ظرفیت‌های بسیار خوبی برای فعالیت تعاونی‌های استان وجود دارد اما نیاز است که مسئولین، بخش تعاون را باور کنند.
وضيت بيكاري در استان نگران كننده است/ بخش تعاون راهكار رفع بيكاري
مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی خوزستان با بیان اینکه ايران در دنیا در زمینه استخدام‌های دولتی رکورددار است، گفت: برای ساماندهی این وضعیت هیچ بخشی بهتر از تعاون وجود ندارد.
سیدنور محمدپور در همایش تعاونی‌های برتر با تأکید بر لزوم توسعه تعاونی اظهار کرد: در بخش اشتغال مشکلات بسیاری داریم و آمار و وضعیت بیکاری در استان واقعاً نگران‌کننده است و بخش دولتی و دیگر مراکز قادر به جذب این حجم از افراد بیکار جویای کار نیستند.
وی با تاكيد بر اين‌كه بخش تعاون بهترين راهكار براي حل مشكل بيكاري است، افزود: روزانه تعداد بسیاری از افراد جویای کار به مراکز کاریابی استان مراجعه می‌کنند اما دولت تا چه اندازه می‌تواند کارمند استخدام کند و کشور در بحث استخدام‌های دولتی رکورددار است. بنابراین چه بخشی بهتر از تعاون برای حل مشکل بیکاری وجود دارد؟
محمدپور تصريح كرد: بخش تعاون می‌تواند این حجم از نسل جوان جویای کار را در قالب تعاونی‌های کوچک ساماندهی کند و این امر اشتغال خوبی در خوزستان که تمرکز ثروت در آن قرار دارد، ایجاد می‌کند.
وي ادامه داد: اشتغال در خوزستانی که یگانه بنگاه اقتصادی دولت است و دولت برای نفت آن برنامه‌ریزی می‌کند با وضعیت کنونی نمی‌تواند توسعه یابد. به همین دلیل نرخ بیکاری به صورت روزافزون افزایش می‌یابد؛ بنابراین باید با ارائه تسهیلات کم‌بهره جوانان را در تعاونی‌ها سازماندهی و براي آن‌ها اشتغالزایی کنیم زیرا تعاونی‌ها ظرفیت بالایی در اشتغالزایی دارند.
محمدپور خاطرنشان کرد: ظرفیت‌های بسیار زیادی از جمله دسترسی به آب‌های آزاد، مجاورت با کشور عراق، بنادر و ... در خوزستان وجود دارد که این ظرفیت‌ها می‌توانند مورد استفاده تعاونی‌ها قرار بگیرند و این امر مستلزم همکاری تمام مسئولین در روند تخصیص اعتبارات و تسهیلات به بخش تعاون خوزستان است تا سهم خوبی از این تسهیلات به استان تعلق گیرد.
مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی خوزستان با تأکید بر ارائه راهکار برای فعال کردن تعاونی‌های غیرفعال گفت: 50 درصد تعاونی‌های کشور غیرفعال هستند و این امر نگران‌کننده است. ظرفیت‌های خوبی برای توسعه تعاونی‌های استان وجود دارد که آنگونه که باید، مورد استفاده قرار نگرفته‌اند.
وی با بیان اینکه اکثر تعاونی‌ها در حوزه کشاورزي و مسکن فعالیت می‌کنند، اظهار کرد: باید با جدیت در جهت رونق و توسعه تعاونی‌ها در سایر بخش‌ها گام برداشته شود و نظارت جدی بر فعالیت تعاونی‌ها صورت بگیرد. متأسفانه فرهنگ‌سازی در بخش تعاون بسیار ضعیف بوده است و باید نسبت به ترویج و رونق فرهنگ تعاون اقدام شود.
محمدپور مدیریت در تعاوني‌ها را ضعیف ارزیابی کرد و افزود: باید مدیریت تعاونی‌ها تقویت شود. در خوزستان بخش کشاورزی با 1500 تعاونی بیشترین تعداد تعاونی‌ها را به خود اختصاص داده است و بخش مسکن با داشتن 1100 تعاونی و بخش خدمات با 1050 تعاونی در جایگاه‌های بعدی قرار می‌گیرند.
وی با اشاره به وجود 5500 تعاونی فعال در استان خاطرنشان کرد: این تعاونی‌ها 2 میلیون و 450 هزار عضو و حدود 100 هزار فرصت شغلی دارند كه امیدواریم با کمک نمایندگان خوزستان در مجلس شورای اسلامی سهم خوبی از تسهیلات بخش تعاون دریافت کنیم.
محمدپور اظهار كرد: مقام معظم رهبری تعاون را چشمه جوشان اشتغالزایی دانسته‌اند. بر همین اساس می‌توان گفت تعاون به معنای اقتصاد مقاومتی، سپردن امور به دست مردم، توسعه اقتصادی، عدالت اجتماعی و ایجاد فرصت‌های شغلی است.
همچنین در این همايش عبدالکریم انصاری، معاون تعاون اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی خوزستان با اشاره به وجود 14 تعاونی سهامی عام در کشور اظهار کرد: تعاونی‌های سهامی عام دارای بیش از 200 عضو هستند که خوزستان داراي 4 تعاونی سهامي عام است. همچنین 8 شهرک تعاونی از مجموعه 50 شهرک تعاونی کشور در این استان فعالیت می‌کنند.
وی افزود: بخش تعاون کشور در سال 94 یک میلیارد و 700 میلیون دلار صادرات به سایر کشورها داشته است که سهم بخش تعاون خوزستان از این رقم 170 میلیون دلار بوده است
در پایان این همایش با حضور مدیرکل دفتر توسعه تعاون وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی از 16 تعاونی برتر استان تقدیر به عمل آمد و همچنین از 98 طرح تعاونی در گرایش‌های کشاورزی، صنعتی، فرش دستباف، خدمات، مسکن و چند منظوره با تعداد اعضای 1527 نفر و با سرمایه‌گذاری 742 میلیارد و 697 میلیون ریال بهره‌برداری شد.
پیمان باباخانلو در همایش تعاونی‌های برتر که روز دوشنبه، 15 شهریورماه در اهواز برگزار شد، ضمن گرامیداشت هفته تعاون اظهار کرد: وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی هفته گذشته در آیین افتتاح یک نمایشگاه، بر لزوم تعیین یک چشم‌انداز و شعار محوری جهت پیشبرد امور در هر سال تأیید و شعار "بیایید تعاون را باور کنیم" را به عنوان شعار امسال وزارتخانه تعیین کرد و این شعار حاصل یک آسیب‌شناسی است.
وی افزود: بخش تعاون دارای یک ضعف بزرگ تئوریک است به این معنی که ما در سالهای اخیر مبانی تئوریک تعاون را تدوین و تبیین نکردیم و گفتمان‌سازی یکی از راهکارهای ایجاد باور همه به بخش تعاون است.
باباخانلو، الگوسازی را از دیگر راه‌های ایجاد باور همگان به بخش تعاون دانست و عنوان کرد: الگوسازی به معنی معرفی الگوهای موفقی از تعاونی‌های سطح کشور در عرصه‌های مختلف به جامعه است و الگوسازی تعاونی‌های موفق در جامعه از بهترین راه‌های ایجاد باور نسبت به بخش تعاون محسوب می‌شود.
وی با تأکید بر توجه به استمرار موفقیت در تعاونی‌ها بیان کرد: حصول موفقیت در تعاونی‌ها بسیار مهم و ارزشمند است اما مهم‌تر از آن استمرار و ماندگاری این توفیق است. در این همایش موضوع غیرفعال بودن 50 درصد تعاونی‌های سطح کشور مطرح شد و برخی از این تعاونی‌های غیرفعال در حوزه مسکن بودند که با اتمام فعالیتشان غیرفعال شدند اما واقعا تعداد زیادی از تعاونی‌های ما غیرفعال هستند.
باباخانلو، با بیان اینکه غیرفعال بودن 50 درصد تعاونی‌های سطح کشور به همان باور به بخش تعاون بازمی‌گردد، گفت: این باور و سرمایه اجتماعی برای ادامه فعالیت تعاونی‌ها، ماندگاری و استمرار موفقیت در تعاونی‌ها مورد نیاز است. ماندگاری شرکت‌های تعاونی در عرصه اقتصاد به خلاقیت و نوآوری نیاز دارد و بنابراین به جد به شرکت‌های تعاونی توصیه می‌شود که برای پایداری خود در بخش اقتصاد خلاقیت و نوآوری داشته باشند و زمانی که تکنولوژی نو به سرعت در حال تغییر است، از انجام امور تکراری خودداری کنند.
مدیرکل دفتر توسعه تعاون وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با اشاره به اهمیت بسیار زیاد برندسازی در شرکت‌های تعاونی اظهار کرد: وزارتخانه از شرکت‌های تعاونی که قصد برندسازی دارند حمایت‌های مالی می‌کند و برند یا همان نشان از رموز ماندگاری و پایداری شرکت‌های تعاونی است.
وی تصریح کرد: در راستای نهادینه کردن فرهنگ و آموزش‌های تعاون با انعقاد تفاهم‌نامه‌ای میان وزارت آموزش و پرورش و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مقرر شده تا آموزش‌های تعاون در کتب درسی دانش‌آموزان گنجانده شود. همچنین با انعقاد تفاهم‌نامه‌ای میان وزارت تعاون و وزارت علوم رشته‌هایی در بخش تعاون در مقاطع دکتری و کارشناسی ارشد راه‌اندازی خواهد شد.
باباخانلو در خصوص ماده‌های مربوط به بخش‌های تعاون در برنامه ششم توسعه خاطرنشان کرد: وزارتخانه یک ماده واحده الحاقی به ماده 14 برنامه ششم توسعه، به مجلس شورای اسلامی پیشنهاد کرده که با توجه به این که این ماده در کمیسیون تلفیق در حال پیگیری است، از نمایندگان خوزستان می‌خواهم که به وزارتخانه در گنجاندن این ماده به برنامه ششم توسعه کمک کنند.
وی با بیان اینکه ماده الحاقی در راستای ادامه ماده 124 قانون برنامه پنجم توسعه پیشنهاد شده است، خاطرنشان کرد: در این ماده درخواست شده که 10 درصد از سهم بازار پولی کشور در سال پایانی این برنامه به تعاونی‌ها تعلق بگیرد و به صورت بنا داریم با کمک این ماده الحاقی منشا کاهش منابع تخصیص یافته به توسعه بخش تعاون در سالهای اخیر را رفع کنیم.
باباخانلو در خصوص دیگر درخواست‌های وزارتخانه در ماده الحاقی پیشنهاد شده به ماده 14 برنامه ششم توسعه عنوان کرد: ما همچنین خواستار این موضوع شدیم که درآمدها و وجوه حاصل از واگذاری‌ها، در جایی غیر از موارد مطرح شده در ماده 29 قانون اصل 44 هزینه نشود و از این طریق از دست‌اندازی به منابع در نظرگرفته شده به بخش توسعه تعاون در قانون، جلوگیری کنیم.
مدیرکل دفتر توسعه تعاون وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی بیان کرد: در سنوات اخیر و به صورت سالانه میزان منابعی که جهت توسعه به تعاونی‌ها تخصیص می‌یافت، کاهش یافته است. برای مثال در سالهای گذشته سالیانه 5 هزار میلیارد ریال به توسعه تعاونی اختصاص داده می‌شد و امسال این رقم به 3 هزار میلیارد و 450 میلیون ریال تقلیل یافته است. به صورت کلی اگر منشاء این کاهش‌ها رفع نشود، در سالهای آتی نیز کاهش منابع در این زمینه را شاهد خواهیم بود که در این راستا پیگیر رفع این منشا هستیم.
نباید خود را به تشکیل تعاونی‌های کوچک محدود کنیم
معاون سیاسی و اجتماعی استاندار خوزستان با بیان اینکه نباید تشکیل تعاونی به تعاونی‌های کوچک محدود شود، گفت: در کشور کمتر شاهد تشکیل یک تعاونی بر مبنای همکاری متقابل تعدادی شرکت یا همان کنسرسیوم بودیم و امیدوارم به این امر تعیین‌کننده توجه شود.
فرج‌الله خبیر در همایش تعاونی‌های برتر اظهار کرد: سال 1966 میلادی در کشور آلمان 25 هزار تعاونی با تعداد اعضای 18 میلیون نفر در بخش‌های کشاورزی و تولید فعال بودند که این امر نشانگر اهمیت دادن بسیار زیاد کشورهای خارجی به بخش تعاون در 50 سال گذشته است.
وی با بیان اینکه در نظام جمهوری اسلامی توجه ویژه‌ای به بخش تعاون شده است، افزود: بخش تعاون در قانون اساسی به عنوان یکی از بخش‌های مهم اقتصادی تعیین شده و شهید بهشتی نیز در سخنان خود گفته است که تعاونی‌ها سهم‌محور نیستند بلکه انسان‌محور هستند و این سخن دارای نکات بسیار مهمی است.
خبیر با بیان اینکه همه تعاونی‌ها شرکت هستند، خاطرنشان کرد: در شرکت‌های سهامی عام یا سهامی خاص میزان سهم مالکان و سهامداران، در میزان تأثیرگذاری آن فرد در روند تصمیم‌گیری‌ها تعیین کننده است اما در شرکت‌های تعاونی تمام اعضا دارای حق رأی برابر هستند و این امر کاملاً شرعی است که در قانون نیز لحاظ شده است.
وی با اشاره به اقدامات و تلاش‌های بسیار ارزنده در تشکیل تعاونی‌ها در سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی عنوان کرد: پس از انقلاب تعاونی‌های بسیار موفقی در عرصه‌ها و بخش‌های مختلف مانند کشاورزی خدماتی، صنعتی و شرکت‌های دانش‌بنیان تشکیل شد و اکنون حدود 180 هزار تعاونی با تعداد اعضای حداقل 12 میلیون نفر در سطح کشور وجود دارد.
خبیر، عضویت 20 درصد جمعیت کشور در تعاونی‌ها را بسیار ارزشمند دانست و بیان کرد: نباید تعاونی‌ها به محدوده‌های کوچک منحصر شوند. یعنی چند شرکت می‌توانند با هم یک تعاونی را تشکیل دهند و خدمات بالاتری در عرصه‌های تولیدی ارائه دهند. در کشور کمتر شاهد تشکیل تعاونی‌هایی بر مبنای همکاری متقابل تعدادی شرکت بودیم. امیدواریم شاهد این اتفاق تعیین کننده باشیم زیرا این امر می‌تواند رشد بسیار خوبی از نظر کمی و کیفی در تعاونی‌ها ایجاد کند.
وی با ابراز امیدواری نسبت به رشد روزافزون تعاونی‌ها از نظر کیفی و کمی مانند تعداد اعضا، سطح ارائه خدمات و تولیدات و ... گفت: عرصه‌های مختلفی به ویژه در بخش خدمات برای فعالیت تعاونی‌ها در خوزستان وجود دارند و در صورت توجه تعاونی‌های استان به بخش خدمات منافع بیشتری برای تعاونی‌ها حاصل خواهد شد.
لزوم تسهيل شرايط فعاليت تعاوني‌ها توسط مجلس و دولت
نماینده مردم اهواز در مجلس شورای اسلامی با اشاره به استقرار سایه صنعت بر اقتصاد خوزستان، گفت: تا زمانی‌که این سایه کنار نرود، شاهد برون رفت از وضعیت بیکاری فعلي در استان نخواهیم بود و تعاونی‌ها از راهکارهای اصلی این مساله به شمار می‌روند.
همایون یوسفی در همایش تعاونی‌های برتر با بیان اینکه اقتصاد دارای سه بخش و مؤلفه اصلی شامل صنعت، خدمات و کشاورزی است، اظهار کرد: در کشور و در خوزستان شاهد رشد متوازن در این سه بخش اقتصادی نبودیم و توسعه پایدار اقتصادی زمانی محقق خواهد شد که به صورت همزمان بخش‌های صنعت، خدمات و کشاورزی رشد یافته باشند.
وی با اشاره به درگیری خواسته یا ناخواسته خوزستان با نفت در ١٠٠ سال اخیر، افزود: نفت باعث شد تا سایر بخش‌های اقتصادی در خوزستان یعنی بخش‌های کشاورزی دستخوش تغییراتی شود، به صورتی‌که مردم در خصوص اشتغال خود تنها انتظار استخدام و به تبع دریافت حقوق از دولت را دارند.
یوسفی خاطرنشان کرد: انجام فعالیت‌های نفتی به سرمایه‌گذاری بسیاری احتیاج دارند و در نهایت اشتغالزایی بسیار کمی ایجاد خواهند کرد اما در بخش‌های کشاورزی و خدمات عکس این قضیه صدق می‌کند؛ به عبارتي بخش‌هایي همچون كشاورزي و خدمات با سرمایه‌گذاری کم، اشتغالزایی بسیاری حاصل خواهند کرد.
وی با بیان اینکه صنايع بزرگ در خوزستان موجب عدم رشد سایر بخش‌های اقتصادی یعنی بخش‌های خدمات و کشاورزی شدند، عنوان کرد: صنعت تمام مسائل را تحت شعاع خود قرار داد و تا زمانی که سایه صنعت بر اقتصاد مردم استان قرار دارد، نمي‌توانيم شاهد برون‌رفت از وضعیت فعلی بیکاری باشیم.
نماینده مردم اهواز در مجلس شورای اسلامی گفت: تعاونی‌ها می‌توانند سایه صنعت بر اقتصاد استان را کنار بزنند یا آن را کم‌رنگ کنند. خوشبختانه ظرفیت فعالیت در تمامی عرصه‌ها برای تعاونی‌ها در خوزستان وجود دارد. تمام صنایع بزرگ استان نظیر نفت و فولاد به صنایع پایین‌دستی نیاز دارند که این صنایع پایین‌دستی می‌توانند اشتغال ایجاد كنند و تعاونی‌ها از بخش‌هایی هستند که توانايي راه‌اندازی صنایع پایین دستی را دارند.
یوسفی با اشاره به ظرفیت طرح 550 هزار هکتاری مقام معظم رهبری برای فعالیت تعاونی‌های استان اظهار کرد: مردم خوزستان از لحاظ فرهنگی مردمی هستند که خوب خرج می‌کنند و در صورتی که تعاونی‌ها نیازهای مردم در بخش خدمات را شناسایی کنند، در اين زمینه مي‌توانند تاثيرگذار باشند.
وی تصریح کرد: زمانی تعاونی‌های کشوری پویا و فعال هستند که آن کشور دارای اقتصادی پویا باشد. بنابراین در شرایط فعلی انتظار فعالیت اقتصادی به‌صرفه توسط تعاونی‌ها دور از ذهن به نظر می‌رسد.
يوسفي گفت: وجود تعاونی‌های فعال در کشور مستلزم فراهم بودن زیرساخت‌های اقتصادی است اما متأسفانه این زیرساخت‌ها اکنون مهیا نیست و با توجه به وجود قوانین بازدارنده و مشکلات اقتصادی کشور، فضای خوبی برای تمام بخش‌ها از قبیل بخش تعاون وجود ندارد.
یوسفی با تأکید بر لزوم تسهیل شرايط و زمینه‌های اقتصادی براي فعالیت تعاونی‌ها در سطح کشور توسط دولت و مجلس خاطرنشان کرد: تسهیل قانون فضای کسب و کار از مهمترین اقداماتی است که باید انجام شود. به این معنی که باید قوانین راحتی برای بخش‌های مختلف اقتصادی مانند تعاونی‌ها قرار دهیم. با شرایط فعلی فعالیت برای تعاونی‌ها بسیار سخت است. بنابراین دولت و مجلس باید در بهبود فضای کسب و کار اقدامات لازم را انجام دهند.
وی با بیان اینکه دیگر دولت ظرفیتی برای حل مشکل بیکاری مردم در سطح کشور و استان ندارد، عنوان کرد: در ساختارهای پیشرفته اقتصادی دنیا، دولت‌ها وظیفه اشتغالزایی ندارند بلکه اشتغالزایی توسط مردم صورت می‌گیرد و دولت‌ها بر این امر تنها نظارت می‌کنند. راهکار اصلی ایجاد اشتغال برای آینده در کشور تعاونی‌ها یا همان کسب و کارهای کوچک و متوسط است.
نماینده مردم اهواز در مجلس شورای اسلامی به فرمایشات مقام معظم رهبری در خصوص اقتصاد مقاومتی اشاره و خاطرنشان كرد: اقتصاد مقاومتی به معنای استفاده از ظرفیت‌ها و توان داخلی است و تعاونی‌ها یکی از همین ظرفیت‌ها محسوب می‌شوند. در سیاست‌های ابلاغی اقتصاد مقاومتی 8 بند به بخش تعاون مربوط می‌شوند که شرکت‌های تعاونی دانش‌بنیان به نوعی شاه‌بیت اقتصاد مقاومتی هستند و به همین علت این موضوع بسیار مهم است.
دولت زيرساخت هاي سرمايه‌گذاري در خوزستان را فراهم كند
نماینده مردم رامهرمز و رامشیر در مجلس شورای اسلامی با بيان اين‌كه حل بسیاری از مشکلات تعاونی‌ها نیازمند عزم جدی است، گفت: غیرفعال بودن 50 درصد تعاونی‌های کشور خبر خوبی نیست و باید در کنار تأسیس تعاونی‌های جدید به فکر فعال کردن مجدد تعاونی‌های غیرفعال باشیم.
اقبال محمديان در همایش تعاونی‌های برتر با گرامیداشت هفته تعاون اظهار کرد: به دلیل وجود صنایع بزرگ در استان نسل جوان ما اشتغال را در استخدام در شرکت‌های نفت، پتروشیمی و گاز می‌بیند.
وي افزود: بنابراین اگر قصد تحقق اقتصاد مقاومتی در خوزستان وجود دارد، باید فرهنگ کار تغییر یابد. به علت شرایط آب و هوایی استان سرمایه‌گذاران میل و رغبتی جهت فعالیت در خوزستان ندارند و باید زمینه‌ها و بسترهای لازم را برای سرمایه‌گذاران فراهم کنیم.
محمدیان خاطرنشان کرد: طبق اصل 44 قانون اساسی نظام اقتصادی ما شامل اقتصاد دولتی، اقتصاد خصوصی و اقتصاد تعاون می‌شود. سهم بخش تعاون از اقتصاد کشور در برنامه پنجم توسعه 25 درصد تعریف شد اما اکنون این رقم 5 درصد است که نشانگر عقب‌ماندگی بسیار زیاد بخش تعاون از برنامه پنجم توسعه است.
وی با بیان اینکه انتظار می‌رود در کنار حمایت از تعاونی‌ها، دولت زیرساخت‌های سرمایه‌گذاری در خوزستان را فراهم کند، عنوان کرد: جذب نیروهای غیربومی توسط شرکت‌های غیربومی که در خوزستان فعالیت می‌کنند درد مشترک تمام ما است و در این راستا پیشنهاد دادیم تا مناقصات پروژه‌های درون استان که در سطح ملی برگزار می‌شد، از اين به بعد در سطح خوزستان و با اولویت دادن به شرکت‌های بومی برگزار شود.
نماینده مردم رامهرمز و رامشیر در مجلس شورای اسلامی بیان کرد: پیگیر پر کردن سمت‌ها و منصب‌های خالی در سیستم اداری خوزستان هستیم زیرا با رفتن هر فرد از یک منصب، در صورت عدم صدور مجوز جذب برای آن سمت در پایان دوره، فرصتی را از دست می‌دهیم.
محمدیان گفت: در مجلس شورای اسلامی در زمينه بازنشستگی در حال پیگیری هستیم تا شرایط سابقه کاری جایگزین شرایط سنی شود و بیش از 90 درصد نمایندگان این مورد را امضا کرده‌اند كه قطعاً بازنگری و اصلاح قانون بازنشستگی باعث حل مشکلات اشتغال جوانان استان خواهد شد.
وی همچنین از اصلاح و بازنگری مواد 38 و 39 قانون مالیات بر ارزش افزوده در کمیسیون تخصصی عمران خبر داد.
همچنین در این همايش مرتضی رخیصی، رئیس اتاق تعاون خوزستان با بیان اینکه باید بخش تعاون را باور کرد، گفت: باید خودباوری را از خودمان شروع کنیم تا دیگران نیز به بخش تعاون باور داشته باشند. ظرفیت‌های بسیار خوبی برای فعالیت تعاونی‌های استان وجود دارد اما نیاز است که مسئولین، بخش تعاون را باور کنند.
وضيت بيكاري در استان نگران كننده است/ بخش تعاون راهكار رفع بيكاري
مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی خوزستان با بیان اینکه ايران در دنیا در زمینه استخدام‌های دولتی رکورددار است، گفت: برای ساماندهی این وضعیت هیچ بخشی بهتر از تعاون وجود ندارد.
سیدنور محمدپور در همایش تعاونی‌های برتر با تأکید بر لزوم توسعه تعاونی اظهار کرد: در بخش اشتغال مشکلات بسیاری داریم و آمار و وضعیت بیکاری در استان واقعاً نگران‌کننده است و بخش دولتی و دیگر مراکز قادر به جذب این حجم از افراد بیکار جویای کار نیستند.
وی با تاكيد بر اين‌كه بخش تعاون بهترين راهكار براي حل مشكل بيكاري است، افزود: روزانه تعداد بسیاری از افراد جویای کار به مراکز کاریابی استان مراجعه می‌کنند اما دولت تا چه اندازه می‌تواند کارمند استخدام کند و کشور در بحث استخدام‌های دولتی رکورددار است. بنابراین چه بخشی بهتر از تعاون برای حل مشکل بیکاری وجود دارد؟
محمدپور تصريح كرد: بخش تعاون می‌تواند این حجم از نسل جوان جویای کار را در قالب تعاونی‌های کوچک ساماندهی کند و این امر اشتغال خوبی در خوزستان که تمرکز ثروت در آن قرار دارد، ایجاد می‌کند.
وي ادامه داد: اشتغال در خوزستانی که یگانه بنگاه اقتصادی دولت است و دولت برای نفت آن برنامه‌ریزی می‌کند با وضعیت کنونی نمی‌تواند توسعه یابد. به همین دلیل نرخ بیکاری به صورت روزافزون افزایش می‌یابد؛ بنابراین باید با ارائه تسهیلات کم‌بهره جوانان را در تعاونی‌ها سازماندهی و براي آن‌ها اشتغالزایی کنیم زیرا تعاونی‌ها ظرفیت بالایی در اشتغالزایی دارند.
محمدپور خاطرنشان کرد: ظرفیت‌های بسیار زیادی از جمله دسترسی به آب‌های آزاد، مجاورت با کشور عراق، بنادر و ... در خوزستان وجود دارد که این ظرفیت‌ها می‌توانند مورد استفاده تعاونی‌ها قرار بگیرند و این امر مستلزم همکاری تمام مسئولین در روند تخصیص اعتبارات و تسهیلات به بخش تعاون خوزستان است تا سهم خوبی از این تسهیلات به استان تعلق گیرد.
مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی خوزستان با تأکید بر ارائه راهکار برای فعال کردن تعاونی‌های غیرفعال گفت: 50 درصد تعاونی‌های کشور غیرفعال هستند و این امر نگران‌کننده است. ظرفیت‌های خوبی برای توسعه تعاونی‌های استان وجود دارد که آنگونه که باید، مورد استفاده قرار نگرفته‌اند.
وی با بیان اینکه اکثر تعاونی‌ها در حوزه کشاورزي و مسکن فعالیت می‌کنند، اظهار کرد: باید با جدیت در جهت رونق و توسعه تعاونی‌ها در سایر بخش‌ها گام برداشته شود و نظارت جدی بر فعالیت تعاونی‌ها صورت بگیرد. متأسفانه فرهنگ‌سازی در بخش تعاون بسیار ضعیف بوده است و باید نسبت به ترویج و رونق فرهنگ تعاون اقدام شود.
محمدپور مدیریت در تعاوني‌ها را ضعیف ارزیابی کرد و افزود: باید مدیریت تعاونی‌ها تقویت شود. در خوزستان بخش کشاورزی با 1500 تعاونی بیشترین تعداد تعاونی‌ها را به خود اختصاص داده است و بخش مسکن با داشتن 1100 تعاونی و بخش خدمات با 1050 تعاونی در جایگاه‌های بعدی قرار می‌گیرند.
وی با اشاره به وجود 5500 تعاونی فعال در استان خاطرنشان کرد: این تعاونی‌ها 2 میلیون و 450 هزار عضو و حدود 100 هزار فرصت شغلی دارند كه امیدواریم با کمک نمایندگان خوزستان در مجلس شورای اسلامی سهم خوبی از تسهیلات بخش تعاون دریافت کنیم.
محمدپور اظهار كرد: مقام معظم رهبری تعاون را چشمه جوشان اشتغالزایی دانسته‌اند. بر همین اساس می‌توان گفت تعاون به معنای اقتصاد مقاومتی، سپردن امور به دست مردم، توسعه اقتصادی، عدالت اجتماعی و ایجاد فرصت‌های شغلی است.
همچنین در این همايش عبدالکریم انصاری، معاون تعاون اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی خوزستان با اشاره به وجود 14 تعاونی سهامی عام در کشور اظهار کرد: تعاونی‌های سهامی عام دارای بیش از 200 عضو هستند که خوزستان داراي 4 تعاونی سهامي عام است. همچنین 8 شهرک تعاونی از مجموعه 50 شهرک تعاونی کشور در این استان فعالیت می‌کنند.
وی افزود: بخش تعاون کشور در سال 94 یک میلیارد و 700 میلیون دلار صادرات به سایر کشورها داشته است که سهم بخش تعاون خوزستان از این رقم 170 میلیون دلار بوده است
در پایان این همایش با حضور مدیرکل دفتر توسعه تعاون وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی از 16 تعاونی برتر استان تقدیر به عمل آمد و همچنین از 98 طرح تعاونی در گرایش‌های کشاورزی، صنعتی، فرش دستباف، خدمات، مسکن و چند منظوره با تعداد اعضای 1527 نفر و با سرمایه‌گذاری 742 میلیارد و 697 میلیون ریال بهره‌برداری شد.
مرجع / ایسنا
ایمیل مستقیم: info@khouznews.ir
پیامک: 5000205020
آخرین اخبار
