صبح زود بود و مثل هر روز با دوچرخه اش به سرکار می رفت. ریه هایش را پر می کرد از هوای تازه صبحگاه و تنها صدایی که به گوش می رسید آواز بلبل خرمایی بود و صدای سنگریزه هایی که از زیر چرخ های دوچرخه به اطراف پراکنده می شدند. همه چیز آرام بود تا اینکه باز هم صدایشان را شنید اول خیلی اهمیت نداد. فکر کرد مثل هر روز فقط به چشمانش خیره می شوند، دمی تکان می دهند و راهشان را می کشند و می روند.

اما این بار صدا خیلی بلند بود و تعدادشان بیشتر از هر بار دیگر. دنبال دوچرخه اش می دویدند و او سریعتر رکاب می زد که ناگهان تسمه دوچرخه پاره و او نقش بر زمین می شود. «حامد» صدای نفس هایشان را از فاصله نزدیک می شنید...

سگ های ولگرد یکی از عمده مشکلاتی است که مردم در شهرها و روستاهای مختلف با آن مواجه هستند اما انجام برخی اقدامات توسط شهرداری ها عاملی در کاهش تعداد این حیوانات در سطح شهرها و به تبع آن پایین آمدن مشکلات مربوط به وجود این حیوان در فضای شهری شده است.

در خرمشهر با وجود اینکه یکی از شهرهای کلیدی و مهم استان است و می تواند تحت سایه منطقه آزاد بودنش قطبی تاثیرگذار در سرمایه گذاری داخلی و خارجی کشور باشد هر از چند گاهی تعداد این حیوانات باوفا اما بی صاحب رو به افزایش می گذارد و تعدادشان به حدی می رسد که به عاملی برای سلب آرامش و حتی ایجاد ترس و وحشت در شهروندان تبدیل می شود و همین موضوع چند وقتی هست که به یکی از مهمترین مشکلات شهری شهروندان این شهر استراتژیک تبدیل شده است.

سگ ها تنها دلخوشی ام را گرفتند

«مریم» دختر کم بینای خرمشهری که اینک چهار سالی هست که هر صبح، خروس خوان در مسیر جاده ساحلی خرمشهر پیاده روی می کند و این کار را تنها دلخوشی خود می داند از وجود سگ های ولگرد احساس نا امنی می کند و با ناراحتی می گوید: در شهری که هیچ امکانات سرگرمی ندارد تنها سرگرمی من همین پیاده روی صبحگاهی بود که حالا به خاطر سگ ها از آن محروم شده ام.

او عینک زردش را روی بینی جابه جا می کند و با لحنی تلخ ادامه می دهد: معمولا با عمه ام پیاده روی می کنم. یکی دو بار هم سگ ها دنبالمان کردند اما وقتی تنها هستم نمی توانم از خودم دفاع کنم، نمی توانم نزدیک شدنشان را ببینم و فرار کنم و ممکن است هر لحظه اتفاقی برایم بیفتد.

سگ های ولگرد خطری برای اقشار آسیب پذیر

مادر مریم هم گفته های دخترش را تایید می کند و می گوید: تعداد سگ ها در  شهر نوسان دارد. برخی اوقات کمتر و گاهی مثل این اواخر خیلی زیاد می شود.

وی با لحنی که نگرانی در آن آشکار است، بیان می کند: سگ ها اگر گرسنه باشند درنده هم می شوند و وجودشان خطرناک است.

وی می افزاید: مشکل سگ های ولگرد فقط مشکل ما نیست، خیلی از مردم ناراضی هستند و روزی یکی از همکارانم تعریف می کرد که در خیابان زمین شهری نزدیک گلزار شهدا چند سگ به دختری حمله کرده بودند و اگر مردم کمکش نمی کردند معلوم نبود چه سرنوشتی داشت.

مادر مریم که دبیر زبان انگلیسی هم هست نزدیک بودن تاریخ بازگشایی مدارس را یادآوری می کند، زبان حال والدین می شود و می گوید: چند روز دیگر که مدارس باز شود و قرار است بچه ها به مدرسه بروند چه کسی می تواند سلامتی شان را تامین کند.

موضوع اتلاف سگ های ولگرد بحث ثابت جلسات شواری سلامت است که ارائه آمار و گاه حتی گزارشاتی از توقف عملیات اتلاف در برهه های زمانی مختلف در این جلسات وجود داشته است.

مسئول واحد بهداشت محیط مرکز بهداشت خرمشهر ادعا می کند هیچ موردی از گازگرفتگی سگ از ابتدای سال تا کنون گزارش نشده است.

نصرت جلیلیان احتمال ابتلا به بیماری های مشترک میان انسان و دام همچون هاری و ایجاد کیست هیداریک (بیماری ناشی از آلودگی مواد غذایی به ضایعات و فضولات حیوانی) را از جمله مخاطرات افزایش شمار سگ های ولگرد می داند و می افزاید: سگ، میزبان برخی بیماری ها همچون سالک نیز هست.

وی در ادامه اظهار می کند: افزایش سگ های ولگرد تبعاتی همچون افزایش موارد حیوان گزیدگی را دارد و با توجه به اینکه قیمت تمام شده هر واکسن هاری معادل یک میلیون و نیم است و به صورت رایگان به مصدوم تزریق می شود هزینه های قابل توجهی به سیستم بهداشت تحمیل می کند.

اتلاف باید از کانون ها شروع شود

مسئول واحد بهداشت محیط مرکز بهداشت خرمشهر معتقد است برای کنترل وضعیت ایجاد شده باید تغییری در رویه اتلاف ایجاد شود و توضیح می دهد: از جمله مشکلات درمورد اتلاف سگ های ولگرد مستمر نبودن آن است و این در حالی است که عملیات اتلاف باید برای جلوگیری از افزایش نسل سگ ها به صورت مستمر انجام شود.

وی می افزاید: با توجه به اینکه اتلاف سگ ها در کانون ها باعث کاهش شمار آنها در حوزه شهری می شود، پس اگر قرار است عملیات اتلاف صورت بگیرد باید حتما از کانون ها کار آغاز شود .

کمیته سگ های ولگرد فعال نیست

جلیلیان، فعال نبودن کمیته اتلاف سگ های ولگرد در برخی نقاط شهرستان را هم عامل مهم و تاثیر گذار  دیگری در افزایش تعداد سگ ها می داند و می گوید: در حوزه روستاها اتلاف سگ انجام نمی شود. اتلاف در حوزه تحت پوشش منطقه آزاد اروند هم فعال نیست که یا باید نسبت به فعال سازی آن اقدام کرد و یا این وظیفه به شهرداری واگذار شود.

انتظار اتلاف مستمر و حرکت به سمت زنده گیری

اتلاف سگ ها به زعم خیلی ها اقدام بی رحمانه ای است و سازمان های حمایت از حیوانات هم که این کار را غیراخلاقی می دانند و بنا به قانون محکومش می کنند. چند سالی هم هست که زمزمه لزوم اعمال این قانون در کشور شنیده می شود اما به خاطر دلایلی که مهمترین آنها، بالا بودن هزینه تمام شده کشتن ترحم آمیز است این کار به صورت جدی دنبال نشده است.

رئیس اداره حفاظت از محیط زیست خرمشهر با یادآور شدن اینکه اتلاف سگ های ولگرد غیرقانونی است، عنوان می کند: این روزها در سراسر جهان از روش هایی همچون زنده گیری، عقیم سازی و نگهداری تا زمان مرگ و به عبارتی مرگ با ترحم استفاده می شود.

رضا جاوید با بیان اینکه جمعیت سگ ها می تواند هر ساله هفت برابر شود، توضیح می دهد: سگ نر در سن شش ماهگی و سگ ماده در هشت ماهگی بالغ می شود. هر ماده سگ در طول سال می تواند یک دوره بارداری دو ماه داشته باشد  هفت توله به دنیا بیاورد، بر همین اساس اگر جمعیت سگ های ولگرد کنترل نشود می تواند خطرات زیادی به وجود آورد.

وی اتلاف سگ های ولگرد را مثلثی با سه رکن شبکه بهداشت، نیروی انتظامی و شهرداری می داند و می افزاید: طبق دستورالعمل، شهرداری ها و دهیاری ها موظف به کنترل سگ ها هستند و بر همین اساس از کمیته اتلاف به ویژه این دو دستگاه انتظار می رود که هم امر اتلاف در طول سال انجام شود و هم حرکت به سمت زنده گیری سگ ها داشته باشند.

مطالبات پیمکار پرداخت و اتلاف از سر گرفته شد

شهردار خرمشهر تعداد بسیار سگ های ولگرد در شهر را به وجود فضاهای آزاد مرتبط می داند و از رفع مشکل اتلاف سگ های ولگرد در این شهرستان خبر می دهد.

محمد علی دوایی فر اظهار می کند: اتلاف سگ های ولگرد در خرمشهر به خاطر مطالبات پیمانکار با وقفه مواجه شد اما شهرداری تمام مطالبات را به صورت کامل پرداخت کرده چند روزی هست که روند اتلاف از سر گرفته شده است.

وی می افزاید: وقفه ایجاد شده بین پرداخت مطالبات تا آغاز کار به انجام برخی هماهنگی ها مربوط می شد. اما اینک روال لازم طی شده و کمیته اتلاف با دو اکیپ کار خود را از خیابان ۴۰ متری و جاده ساحلی آغاز کرده و مشغول فعالیت است.

شهردار خرمشهر با تاکید بر اینکه وقفه پیش آمده به معنای توقف کامل عملیات اتلاف نیست، اظهار می کند: در سه ماه نخست امسال دو هزار و ۶۰۰ مورد اتلاف انجام شده است.

وی در ادامه با بیان اینکه اتلاف سگ های ولگرد و کنترل تعداد آنها  با توجه به وجود فضاهای باز بسیار در خرمشهر، کاری دشوار است. متذکر می شود: نحوه و محل های اتلاف نیز براساس نظر و تصمیم نمایندگان مرکز بهداشت و نیروی انتظامی که مامور اتلاف را همراهی می کنند انجام می شود.

دوایی فر، هزینه اتلاف هر سگ را ۴۰ هزار تومان اعلام می کند و می افزاید: این میزان هزینه برای اتلاف شمار بالای سگ های موجود در شهر، هزینه نسبتا قابل توجهی است و در  شرایط فعلی زنده گیری که روشی مشکل تر و هزینه برتر نیز هست امکان پذیر نیست.