در حاشيه نخستين اكران مستند «مادر كشي» در اهواز ، حاضران خواستار توقف انتقال آب از سرشاخه هاي رودخانه كارون شدند.

نخستين اكران مستند مادر كشي در اهواز يكشنبه شب در سينما هلال اهواز انجام شد. در حاشيه اكران، اين فيلم كه بخشي از بحران هاي زيست محيطي كشور را در حوزه آب روايت مي كند، حاضران اعتراض خود را نسبت به طرح هاي انتقال آب ميان حوضه اي اعلام كردند.

مخالفان طرح هاي انتقال آب با در دست داشتن پلاكاردهايي با عنوان «ريزگرد، خشم طبيعت نسبت به انتقال آب»؛ «هشدار مي دهيم آب را منتقل نكنيد»؛ «نفس كشور به تالاب ها بسته است آب آنها را بدهيد» خواستار توقف طرح هاي انتقال آب از سرشاخه رودخانه هاي خوزستان به ويژه كارون شدند.

* ورشكستگي آبي

استاد دانشگاه امپريال كالج لندن در نشست نقد وبررسي اين فيلم با بيان اينكه مشكل ما كاهش بارندگي نيست اظهار كرد: ايران با خشكسالي اقتصادي اجتماعي روبه روست و به «ورشكستگي آبي» دچار شده است.

كاوه مدني افزود: هم اكنون نيازهاي ما بيش از منابع آبي موجود است و اين مساله در هر نقطه كشور ممكن است رخ دهد؛ بنابراين مهم اين است كه سرمايه و منابع آب را چگونه هزينه كنيم.

وي با اشاره به تنش آبي موجود در كشور گفت: آب هاي زيرزميني دچار افت و تالاب ها و رودها خشك شده است و با يك بارندگي نبايد اين دوره هاي خشكسالي طولاني مدت را فراموش كنيم.


مدني همچنين پيام مستند «مادركشي» را به تصوير كشيدن «تفكر سازه اي» حاكم بر مديريت منابع آب دانست و افزود: اين تفكر غالب، مشكلات بسياري براي ما ايجاد كرده و هنوز هم در مديريت منابع آب آن را رها نكرده ايم به طوري كه هم اكنون از سدسازي به سمت اجراي طرح هاي انتقال آب و شيرين كردن آب رفته ايم.

اين متخصص آب و محيط زيست، با بيان اينكه مشكل كشور افراط در استفاده از تكنولوژي هايي چون سدسازي است، تاكيد كرد: همه كشور با تنش آبي روبه روست اما خوزستان به عنوان پايين دست حوضه هاي آبريز مشكلات بيشتري دارد به همين دليل مردم اين استان مسئوليت دارند نسبت به سدسازي و طرح هاي توسعه اي اعتراض كنند.

وي اظهار كرد: در خوزستان به دليل اينكه دغدغه اصلي هميشه كمبود آب بوده به مساله آلودگي آب توجهي نشده است در حالي كه آلودگي يكي از مشكلات اصلي است.

به گفته وي، مشكلات اين استان در كوتاه مدت حل نمي شود و نياز به اطلاع رساني و شفاف سازي و ارتقاي آگاهي عمومي دارد.

مدني افزود: راه حل بحران آب، طرح هاي انتقال آب ميان حوضه اي نيست و اين طرح ها مناطق كم آب را تشنه تر مي كند.

وي با اشاره به تحقيقات خود درباره حوضه زاينده رود گفت: در اين حوضه انتقال آب محرك توسعه بوده و نيازها را بيشتر كرده است؛ به عبارتي نه تنها مشكل كم آبي حل نشده بلكه منطقه را تشنه تر كرده است.

اين پژوهشگر اضافه كرد: مساله انتقال آب ميان حوضه اي يك مشكل قومي و محلي نيست بلكه بايد به آن به عنوان يك معضل ملي توجه شود زيرا همه كشور را درگير مي كند.

وي با بيان اينكه سدها به عنوان نماد توسعه در كشور شناخته شده اند، گفت: انتقاد به تنهايي مشكلي را حل نمي كند و بايد به دنبال راهكارها و برنامه هايي براي مقابله باشيم كه اين راهكارها نبايد احساسي باشد بلكه بايد مستند باشد.

مدني تاكيد كرد: براي مديريت منابع آب نه تنها كشاورزان، بلكه شهروندان نيز بايد كمك كنند.


مشاور استاندار خوزستان در امور آب نيز در اين جلسه گفت: آب كافي براي مصارف شرب، بهداشت و صنعت در همه كشور وجود دارد و همه طرح هاي انتقال آب براي تامين آب كشاورزي اجرا مي شود.

مهدي قمشي افزود: انتقال آب بين حوضه اي هيچ صرفه و توجيه از نظر منافع ملي ندارد و به جز ضرر چيزي عايد كشور نمي كند.

وي اظهاركرد: بايد بپذيريم كه در يك كشور خشك زندگي مي كنيم و نمي توانيم همه اراضي خود را كشت كنيم.

عضو هيات علمي دانشكده علوم آب دانشگاه شهيد چمران اهواز همچنين نسبت به افزايش توفان هاي ريزگرد در كشور هشدار داد و گفت: پديده ريزگردها ناشي از ناديده گرفتن محيط زيست است كه در آينده گريبانگير همه كشور مي شود و بهداشت و سلامت را به خطر خواهد انداخت.


وي با اشاره به برداشت بي رويه از آب هاي زيرزميني و سطحي در كشور اظهار كرد: نگاه ما به منابع آبي كشور بهره كشي صرف بوده، و نتيجه آن نيز بحران آب و خشك شدن تالاب ها و رودها و شكل گيري توفان هاي گرد و غبار است.

قمشي افزود: مستند «مادركشي» توسط مركز بررسي استراتژيك نهاد رياست جمهوري ساخته شده و به نوعي نشان مي دهد اين دولت نخستين دولتي است كه به بحران آب توجه و نسبت به آن اعتراف كرده است اما انتظار داريم راهكاري براي اين بحران نيز اجرا شود.

بايد نسخه اي براي علاج بخشي خوزستان، تهيه شود

نماينده سازمان هاي مردم نهاد زيست محيطي خوزستان نيز گفت: با انتقال بي ضابطه و غيرقانوني آب رودخانه كارون مخالفيم.

هژير كياني با بيان اينكه خوزستاني ها مخالف تامين آب شرب ديگر استان ها نيستند افزود: براي تامين آب شرب استان ها نيازي به اجراي طرح هاي انتقال آب ميان حوضه اي نيست و راهكارهاي علمي و كارشناسي ديگري براي اين مساله وجود دارد.

وي گفت: در مزايده سياسي سرشاخه ها، هر كدام از دولت ها عضوي از رودخانه كارون را قطع كرده است.

كياني افزود: قرار است 21 ارديبهشت طرح بهشت آباد براي انتقال آب كارون به كرمان توسط دولت كلنگ زني شود، اين در حالي است كه سازمان حفاظت محيط زيست در سه مكاتبه مجزا اعلام كرده كه طرح بهشت آباد فاقد مجوزهاي زيست محيطي است و بايد متوقف شود.

وي همچنين با اشاره به مصداق هاي «مادر كشي» و تخريب سرزمين اظهار كرد: صنايع نفت به بي مسئوليتي خود در آلايندگي هوا و زمين و آب و صنايع نيشكر به توسعه شوره زارها در اراضي بكر خوزستان ادامه مي دهند.

كياني با انتقاد از اظهارات اخير مديرعامل كشت و صنعت نيشكر گفت: اين مدير به جاي عذرخواهي و شجاعت پذيرش اشتباهات چندين ساله اين شركت به دليل شيوه هاي نادرست بهره برداري از منابع اين استان، تهديد كرده است كه ورودي زهاب نيشكر را بر تالاب بين المللي شادگان مي بندد، گويي كه شادگان از گذشته با شورابه نيشكر تغذيه مي شد.

اين فعال محيط زيست، با بيان اينكه تالاب شادگان در حال تبديل به درياچه اروميه جديدي است، افزود: هم اكنون حتي گاوميش هاي مردم محلي هم از آب اين تالاب استفاده نمي كنند.

وي آلايندگي هاي صنايعي چون فولاد و لوله سازي، بي توجهي شهرداري ها و شركت هاي آب و فاضلاب نسبت به تصفيه فاضلاب هاي شهري را از ديگر نمونه هاي «مادركشي» در اين سرزمين دانست و گفت: وزارت نيرو همچنان مديريت ناصحيح خود بر منابع آب كشور، و جهاد كشاورزي هدردادن آب ها را انجام مي دهد و خشكاندن تالاب ها و رودخانه ها هم ادامه دارد.

كياني با اشاره به تصرف تالاب «برم سور» در باغملك، اظهار كرد: با وجود اطلاع رساني به مسئولان استاني و محلي، اراضي اين تالاب توسط دلال ها براي كاشت هندوانه تصرف شده است.

وي در ادامه تاكيد كرد: بايد نسخه اي براي علاج بخشي خوزستان، تهيه شود در غير اينصورت بايد در انتظار مهاجرت گسترده و كوچ مردم اين ديار باشيم.

كياني با اشاره به مهاجرت اجباري روستائيان در نتيجه آبگيري سد كارون 3 اظهار كرد: در ساخت اين سد 16 هزار نفر آواره شدند و بخش كشاورزي نيز خسارت زيادي ديد با اين حال مي بينيم پروسه سدسازي ادامه يافته است.

«مادركشي» يك فيلم مستند به كارگرداني كميل سوهاني درباره بحران آب در ايران است. اين مستند، نگاهي آسيب‌شناسانه به وضعيت حكمراني آب در ايران دارد و با رويكردي پژوهشي مي كوشد ضمن به تصوير كشيدن مظاهر و نتايج بحران آب،دليل مختلف بوجود آمدن اين بحران در ايران را بررسي كند.

خوزستان با وجود داشتن پنج رودخانه دائمي اما به دليل قرار گرفتن در انتهاي رودخانه ها با بحران آب روبه رو است. كارون شاهرگ حياتي اين استان به دليل سدسازي هاي بي رويه و اجراي 12 طرح انتقال آب از سال هاي پيش دچار تنش شده است.

طرح انتقال آب كارون به استان هاي يزد، كرمان و اصفهان موسوم به بهشت آباد، بزرگترين و جديدترين طرح انتقال آب است كه از يك دهه پيش با مخالفت مردم و كارشناسان و مسئولان خوزستان و چهارمحال و بختياري روبه روست. اين طرح قرار است سه شنبه 21 ارديبهشت امسال در كرمان كلنگ زني شود.