مجتمع پتروشیمی بندر امام خمینی ( ره ) به عنوان فعال ترین پتروشمی از لحاظ تولید و در آمد در کشور محسوب می شود و اخیراً نیز تبدیل به شرکت پنج ستاره در رده شرکتهای اروپایی شده است. فعالیت این مجموعه از سال های گذشته آلودگی های شدید بر روی آب و هوای این منطقه ایجاد کرده است. پتروشمی به صورت کلی صنعتی آلاینده محسوب می شود و متاسفانه در سال های اخیر نیز آلایندگی های این مجموعه در منطقه بندر امام رو به افزایش است و تنها بهانه مسئولان برای عدم رسیدگی به این معضل، کمبود اعتبار برای ساخت و یا تکمیل تصفیه خانه های مورد نیاز اين مجموعه هاست.

خور موسی و به صورت کلی خليج فارس بيشترين پراكنش آبزيان از جمله ماهي حلواسفيد ( نام محلّي زبيدي) نهنگ خالدار، فرياله و دلفين در کشور را دارد. در سال های گذشته بسیاری از محلیان این منطقه برای تامین مایحتاج اولیه زندگی خود به صیادی مشغول بودند، اما به مرور زمان و با گسترش فعالیت شرکت های پتروشمی و به الطبع آن افزایش آلودگی های شیمیایی و تاثیر گذاری مستقیم آن بر روی کیفیت آب و هوای منطقه، که منجر به مرگ و آلودگی آبزیان شد صیادی نیز به خاطره ها پیوست.

بسیاری از محلیان منطقه بندر امام خمینی ( ره ) برای کسب روزی حلال و سالم چند روزی را در دریا می گذرانند تا بتوانند از محل عاری آلایندگی های شیمیایی به صید بپردازند و از محل فروش صید خود مایحتاج اولیه زندگی های ساده و بی آلایش خود را تهیه کنند.

صید آبزیان در سال‌های گذشته علاوه بر تامین رزق و روزی محلیان به سایر نقاط استان نیز صادر می شد، اما در حال حاضر علاوه بر توقف صادرات این محصول، تامین معیشت محلیان نیز به سختی انجام می گیرد.

معاون دریایی سازمان محیط زیست در سال 92 از تخلیه اضطراری واحد کلرو الکالاین علاوه بر واحد استایرن ( آلاینده شیمیایی بسیار خطرناک) در پتروشمی بندر امام خبر داده است و این تخلیه را عامل اصلی مرگ و میر 20 هزار قطعه ماهی در خور موسی دانسته است.

آزمایش‌های انجام شده بر روی خورموسی در سالهای گذشته نشان می‌دهد که جیوه موجود در آن هزار برابر حد مجاز بوده است همچنین آمارهای موجود میگوید سالانه نزدیک به ٥/۱ تن جیوه هم از طریق پتروشیمی‌های منطقه به خلیج فارس ریخته میشود.

جیوه ماده ای شیمیایی و بسیار سرطان زاست. این ماده میتواند موجی از بیماری‌ها را در میان ساکنان آن به وجود آورد. با وجود این برخی از پتروشیمی‌ها به طور کامل همه پسابهای خود را بدون تصفیه به دریا میریزد.

احمد رضا لاهیجان زاده (مدیر کل محیط زیست خوزستان) در خصوص ورود آلودگی های شیمیایی کارخانجات پتروشمی عنوان کرده است:

«سه مجتمع پتروشیمی بندر امام، فارابی و رازی علی رغم اقدامات بسیاری در راستای کاهش ورود پساب خود به دریا هنوز هم نقش فراوانی در آلودگی شیمیایی محیط دارند. این سه کارخانه پتروشمی جز مهم ترین آلودکنندگان منطقه هستند. البته در این زمان منطقه ویژه پتروشیمی در این بندر شکل گرفته که این مجموعه در خود 19 کارخانه پتروشیمی را جای داده است.

این مجموعه یک تصفیه خانه ی مرکزی دارد که پساب صنایع پتروشیمی را تصفیه می کند اما این تصفیه خانه پاسخگوی این حجم آلودگی وسیع پساب نیست. پساب کارخانجات پتروشیمی دارای ترکیبات عالی خطرناک و فلزات سنگین است.

آبزیان این منطقه دارای خاصیت تجمع پذیری هستند و به همین دلیل این مواد را در خود ذخیره می کنند. متاسفانه این آلودگی ها بر اساس چرخه حیات وارد زنجیره غذایی شهروندان خوزستانی می شود.

بزرگترین سیستم پسماند سوز کشور در این منطقه فعالیت می کند. در این زمان ده سیستم پسماند سوز در منطقه وجود دارد که تنها چهار مورد از آنها در حال فعالیت است.

با روندی که این صنایع در پیش گرفته اند امیدواریم در سالهای آینده بتوانند منطقه را عاری از هر گونه آلاینده شیمیایی کنند.»

حبیب آقاجری نماینده مردم ماهشهر و سربندر در مجلس شورای اسلامی، نیز با اشاره به اینکه سربندر یکی از پنج شهر خوزستان است که پروژه بزرگ تصفیه‌خانه فاضلاب آن در حال احداث است، گفته است: این پروژه در سال ۹۲ پیشرفت بسیار خوبی داشت اما سال گذشته به دلیل کمبود منابع مالی وقف‌های در کار به وجود آمد که انتظار میرود با تأمین اعتبار لازم، این طرح بزرگ به سرانجام و نتیجه برسد.

آلودگی زیست محیطی شرکت های عظیم پتروشیمی در منطقه امام خمینی ( ره ) با شعار همیشگی کمبود اعتبار، زیر سایه سکوت مسئولان بخش بهداشت و محیط زیست استان روز به روز تاثیرات مخرب خود را بر روی جان و مال مردم منطقه می گذارد و بهانه قدیمی و نخ نمای کمبود اعتبار برای ساخت و یا تکمیل تصفیه خانه های این مجموعه پاسخ همه پیگیری های کارشناسان و اصحاب رسانه استان است.

به طور حتم بهانه کمبود اعتبار برای مجموعه عظیمی که جز شرکت های پنج ستاره در رده شرکت های اروپایی محسوب می شود کمی دور از ذهن و نا معقول به نظر می آید. اما همین بهانه قدیمی نیز برای متولیان سازمان های کوچک و دولتی محیط زیست و مجموعه بهداشت بسیار قابل استناد و توجیح پذیر محسوب می شود.

آلودگی های شیمیایی در خور موسی حیات آبزیان منطقه را به سمت انقراض و نابودی کشانده و از طرفی صید این آبزیان آلوده، مواد شیمایی ، خطرناک و سرطانزایی را وارد چرخه تغدیه مردم استان می کند. متاسفانه چنین معضل خطرناک و مهمی که هر روز و هر روز سلامت شهروندان استان را تهدید می کند در کنار بی توجهی مسئولان باز هم به فراموشی سپرده می شود.

عکس: فاطمه رحیماویان