این روزها در گعده ها و نشست های مردمی و کوچه و بازار، حرف از انتخابات آتی مجلس شورای اسلامی و خبرگان رهبری است، انتخاباتی که مردم با انتخاب خود، نمایندگانی به مجلس می فرستند که برای آینده کشور تصمیم گیری می کنند.

تبلیغات انتخاباتی پنهان برخی نامزدهای انتخابات مجلس شورای اسلامی این روزها در فضای مجازی بیش از گذشته رونق یافته است و کاندیداهای انتخاباتی می کوشند اگرچه زمان قانونی تبلیغات فرا نرسیده است، از این فضا به نفع خود استفاده کنند.

برخی کاندیداها با راه اندازی گروه های گفت و گو نسبت به معرفی خود در فضای مجازی اقدام کرده و برخی نیز با انتشار رزومه کاری خود و برنامه ها، سعی دارند نظر مخاطبان را به خود جلب کنند.

البته در این کارزار، برخی داوطلبان نامزدی انتخابات از «آسفالت کوچه و خیابان» وعده می دهند تا «تاسیس پالایشگاه، استخدام و آزادی زندانیان» و هزار وعده خوبان که یکی وفا نکند!

برخی از این وعده ها آنقدر سخاوتمندانه است که با کمی تفکر در می یابیم که اصلا وظیفه نماینده مجلس، آسفالت کوچه و خیابان نیست و برخی وعده ها نیز از توان یک نماینده مجلس خارج است و دولت حتی مسئولان اجرایی نیز به همین راحتی نمی توانند آن را به این راحتی محقق کنند.

بگذریم! به هر حال ماشین وعده به شهروندان روشن شده است اگرچه تا زمان انتخابات و تبلیغات زمان باقیست.

راهسازی، ایجاد شغل، اعطای وام به نیازمندان، اجرای آسفالت خیابان ها و وعده ای برای تغییر فلان استاندار یا مدیر اداری نیز از دیگر وعده هایی است که در دیگر انتخابات پیشین نیز به وفور شنیده ایم.

هنوز کاندیداهای زیادی هستند که چشم مردم فقط در مراسم های ختم و شاید مناسبت های تقویمی به جمال آنان روشن می شود و گویا این شیوه هنوز در کرمانشاه جواب می دهد که کاندیداها حاضر به چشم پوشی از آن نیستند.

حال پرسش اصلی اینجاست که وظیفه اصلی یک نماینده در مجلس شورای اسلامی چیست؟ آیا نماینده می تواند در منصب اجرایی قرار گیرد؟ اگر نماینده مجلس شورای اسلامی خود برای اجرای آسفالت فلان کوچه یا خیابان دستور دهد، اینجا وظیفه شهرداری آن منطقه چیست و چرا شان و منزلت نمایندگی مردم در مجلس شورای اسلامی را تا این حد و اندازه پایین می آوریم؟

نمایندگی منصبی است که از طریق انتخابات و رأی مردم فعلیت می یابد و دارای ویژگی های زیر است:

نمایندگی مجلس شورای اسلامی، مقامی ملی است؛ نمایندگان مجلس اگرچه هر کدام، منتخب حوزه انتخابیه معین هستند، نمایندگی آنان عام و از سوی همه ملت است و بر اساس اصل 67 قانون اساسی، نمایندگان به گونه ای سوگند یاد می کنند که به معنای نمایندگی از طرف همه مردم کشور است نه حوزه انتخابیه ای خاص که البته این به معنای نفی ارتباط نمایندگان با مردم حوزه انتخابیه خود نیست.

اگر در مقطعی از زمان، شهردار یا مسئولی خطایی کند یا تصمیم نادرستی برای مدیریت آن شهر بگیرد، آسیب های این تصمیم نادرست در نهایت به مردم آن شهر یا منطقه باز می گردد ولی تاثیر رای و تصمیم نماینده مجلس چه درست یا نادرست، به همه مردم باز می گردد و چه بسا نسل های آتی کشور نیز با قانون نادرستی تحت تاثیر قرار گیرند.

اینجاست که تخصص و تعهد در نمایندگی مجلس شورای اسلامی از اهمیت زیادی برخوردار می شود، نماینده هر شهر یا شهرستان، نماینده ملت ایران است و تصمیم هایی که می گیرد یا رایی که به مصوبه ای می دهد، بر آینده همه ملت تاثیر مثبت یا منفی دارد.

اگر نمایندگان مجلس بتوانند در مسیر آسان شدن سرمایه گذاری خارجی یا داخلی یا حل مشکلات فراوان تولید، قانون جامعی تصویب کنند یا در مسیر کاهش دیوانسالاری اداری و مسیر سرمایه گذاری قانون مناسب تصویب کنند، نفع و مزیت های این قانون به همه ملت ایران باز می گردد و هنگامی که کار رونق بگیرد، همه از منافع آن منتفع می شوند.

*** تحزب، اصل توسعه سیاسی

نکته مهم که طی سال های گذشته از نگاه مسئولان غافل مانده یا نخواسته ایم به آن پرداخته شود، نهادینه شدن فرهنگ تحزب در کشور است.

تاریخ فعالیت های احزاب و پدیده تحزب در ایران، بیانگر توفیق نیافتن عملکردی این مهم در سده اخیر و حتی زمان کنونی است.

نخبگان و پژوهشگران سیاسی همواره در پی تبیین علل این ناکارآمدی بوده اند و علل مختلفی را در حوزۀ سیاسی، تاریخی، اقتصادی، فرهنگی و حقوقی، برای این معضل برشمرده اند.

فقدان امنیت و وجود احساس ناامنی، بدبینی و ناآگاهی عمومی نسبت به جایگاه احزاب، ضعف جامعۀ مدنی و نبود یا کمی تجربۀ مشارکت های سیاسی و وجود احزاب دستوری و وابسته به دولت از عواملی است که به عنوان علت های ناکارآمدی احزاب در کشور بیان می شود.

کم تجربگی مردم و نهادها در تحقق مشارکت سیاسی فعال، باعث ضعف پشتیبانی تاریخی از فعالیت تشکل ها و احزاب سیاسی امروز شده است.

احزاب به مثابه مدرسه ای فعالیت می کنند که با تربیت نیرو و کادرسازی، در مسیر فعالیت سیاسی گام بر می دارند.

اگر حزب به معنای واقعی وظیفه خود را انجام دهد، مسوولیت پذیر بوده و تلاش می کند تا با تهیه مرامنامه، برنامه و اجرای صحیح برنامه ها، اقبال افکار عمومی را نسبت به خود افزایش دهد.

در جامعه شناسی سیاسی گفته می شود، آنچه که حاکم است یک گروه سیاسی است و هیچ گروه حاکمی اجازه نمی دهد که رقبابه قدرت برسند، رقبا نیز باید تدبیر و برنامه ریزی کنند و استراتژی هایی طراحی کنند که با اصول منطبق با شرایط موثر، آن مسیر را دنبال کنند، زیرا هیچ چیزی محال نیست.

لذا با توجه به آنچه گفته شد، اگر احزاب به معنای واقعی در جامعه شکل گرفته و فعالیت کنند، این احزاب کادرسازی کرده و برای انتخابات آتی برنامه ریزی کرده و نیروی سیاسی معرفی میب کنند، ان زمان است که هر فردی احساس وظیفه نمی کند تا در صحنه نمایندگی مردم در مجلس حاضر شود.

*** هر رای، تکمیل کننده روند توسعه یا مانعی در مسیر آن

نگاه کلان و آگاهانه به انتخابات، به معنای چشم پوشی از منافع اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی نیست، زیرا از دل یک مجلس آگاه و کاردان است که دولتی کارآمد و متعهد خارج می شود و خروجی این دولت نیز، توسعه کشور با رونق کسب و کار، اشتغالزایی، رفع معضلات فرهنگی و اجتماعی است که نفع آن به همه شهروندان می رسد.

در تصویب طرح ها یا لوایح یا معرفی وزیران در دوره های گذشته و دوره فعلی مجلس شورای اسلامی به وفور دیده ایم که طرح یا لایحه ای با تفاوت یک رای تصویب شده یا به تصویب نرسیده است و اینجاست که رای نمایندگان به لوایح و تاثیر آن، خود را بیش از گذشته نشان می دهد.

اگر انتخاب، آگاهانه باشد، دیگر برخی نامزدها به خود اجازه توهین به ملت و گرفتن رای با توزیع شام و کالای انتخاباتی را نمی دهند و می توان امیدوار بود، افرادی راهی خانه ملت شوند که به جای شاغل کردن چند بیکار و آزادی مجرمان از زندان، به فرموده امام راحل «عصاره فضایل ملت» و به فکر قانونگذاری خوب و نظارت دقیق بر اجرای آن باشند.